روزنامه کیهان**
آینده روشن با مدیریت انقلابی/ کمال احمدی
1- تابستان شروع شده و حتی دمای هوا به گفته رئیس ملی مرکز اقلیم تا یک و نیم درجه نسبت به پارسال گرمتر شده و مصرف برق هم حداقل 5درصد بیشتر از سال قبل شده است اما با این همه تاکنون در هیچ نقطه‌ای از کشور خاموشی برنامهریزی شده‌ای نداشته‌ایم.
این خبر وقتی جذابتر میشود که بدانیم سال گذشته در همین تیرماه با وجود مصرف کمتر و دمای هوای پایین‌تر خاموشی‌های گسترده‌ای در بسیاری از نقاط کشور از جمله تهران داشتیم که بعضا این خاموشی‌ها روزانه تا هشت ساعت هم به طول می‌انجامید و مردم را به شدت کلافه می‌کرد. قطعی برق که ممکن بود حتی در یک روز چندبار در یک منطقه تکرار شود فقط به خانه‌ها محدود نشده و دایره آن به صنعت نیز آسیب جدی وارد کرده بود تا جایی که با خاموشی صنعت سیمان قیمت این محصول در بازه کوتاهی از کیسه‌ای 30هزار تومان به بیش از 150هزار تومان رسید.نکته عجیب در این میان این بود که رسانه‌ها از قول وزارت نیرو تیتر زده بودند «مردم فعلا منتظر پایان خاموشی‌ها نباشند!» همزمان قلم به مزدهای جریان شیفته غرب نیزضمن ناامید‌سازی افکار عمومی از بهبود وضعیت برق فقط یک راه را به جامعه نشان می‌دادند «تسلیم محض آمریکا شوید تا مشکلاتتان حل شود!»
اما با تغییر ریل مدیریت کشور که کلید آغازش را ملت انقلابی در انتخابات حماسه‌ساز 28خرداد 1400 فشرد روند مدیریت صنعت برق دچار تحول شد.
وزیر جدید نیرو برخلاف وزیر دولت قبل که مدعی بود «ساخت نیروگاه برای جوابگویی به 200ساعت مصرف برق توجیه اقتصادی ندارد!» نیروگاه‌‌سازی را جزو نخستین برنامه‌هایش اعلام کرد و به ارتقای 35هزارمگاواتی ظرفیت نیروگاهی از طریق نیروگاه‌های حرارتی، تجدیدپذیر و صنعتی اقدام کرد.
علاوه بر این با ارائه راهکارهای تشویقی برای مشترکان خوش‌مصرف و تغییر ساعت کار ادارات نه تنها در مصرف برق بیش از هزارمگاوات صرفه‌جویی شد بلکه خاموشی‌ها هم تکرار نشد. نکته جالب اینکه این توفیقات بدون کمک غرب یا همان برجام کذایی حاصل شد.
2- شبیه این دستاورد در ماجرای مهار کرونا و صفر شدن قربانیان این بیماری تکرار شد. بیش از یک‌سال پیش که آمار فوتی‌های همه‌گیری کرونا در کشور سیر صعودی به خود گرفته بود و روزانه به طور میانگین 400نفر از دنیا می‌رفتند -که البته این آمار در اوجش به 709نفر نیز رسید- تقاضای واکسن در کشور بالا گرفت تا حدی که عده‌ای حاضر شدند برای رفتن به خارج جهت تزریق یک نوبت واکسن کرونا میلیونها تومان هزینه کنند.
در همین شرایط سلبریتی‌های شیفته گرین‌کارت همراستا با همان قلم به مزدهای غربزده بلافاصله به سیاه‌نمایی وضع کشور پرداختند و در فضای مجازی جیغ زدند که «واکسن بخرید!» در این اوضاع، مسئولان دولت وقت هم به جای تلاش شبانه‌روزی برای حل مشکل به صید مقاصد سیاسی خود پرداختند؛ حسن روحانی ادعا می‌کرد «واکسن کرونا سوهان قم نیست که فراوان باشد»ربیعی سخنگوی دولت او هم مدعی بود خرید واکسن کرونا معطل اف‌ای‌تی‌اف است. علی مطهری نماینده حامی آن دولت نیز شبیه همین ادعا را تکرار می‌کرد.
خلاصه به افکار عمومی اینگونه القا می‌شد که «حل مشکل کرونا هم مثل سایر مشکلات کشور منوط به تسلیم شدن در برابر خواسته‌های غرب است»
اما این ادعا هم با روی کار آمدن دولت انقلابی توخالی از آب درآمد؛ فقط در یک بازه زمانی کوتاه بیش از 50میلیون دز واکسن وارد کشور شد آن هم بدون پذیرش اف‌ای تی اف!
البته واردات به همین مقدار هم محدود نشد بلکه بعدها تا بیش از 150میلیون دز واکسن وارد شد و در کنار آن تولید داخلی واکسن نیز به قدری شتاب گرفت که حالا ایران به یکی از صادرکنندگان این کالای بهداشتی در جهان تبدیل شده و در همین روزهای اخیر بیش از 200هزار واکسن ایرانی برکت به یک کشور آمریکای لاتین صادر شد.
نکته مهم‌تر اینکه در حالی این روزها تعداد قربانیان کرونا در ایران بدون اف‌ای تی اف و با مدیریت دولت مردمی سیزدهم به صفر یا نزدیک آن رسیده که غربی‌ها همچنان درگیر تعداد بالای فوتی‌های کرونا هستند.
3- نمونه دیگری از همین مدیریت انقلابی در قصه مردمی‌‌سازی یارانه‌ها یا همان حذف ارز ترجیحی رخ داد. دولت قبل با وجودی که طبق تکالیف قانونی باید این ارز را کنار می‌گذاشت اما به دلیل ترس از حواشی آن هربار از انجام این مصوبه قانونی طفره می‌رفت.
هرچند شاید نباید بر آنها خرده گرفت چرا که یکبار در حرکتی ناشیانه اقدام به گرانی 300درصدی نرخ بنزین در آبان98 کردند که هزینه گزاف این سوءمدیریت، به هدر رفتن حداقل ۱۴۰ هزار میلیارد تومان از بیت‌المال و دو هفته ناامنی، بی‌ثباتی و موج‌سواری دشمن در کشور بود.
تلخ‌تر اینکه سردبیر نشریه صدا وابسته به حزب اتحاد ملت، چند ماه بعد از این افتضاح مدیریتی گفت «تحمیل فشار بنزینی به مردم و تولید نارضایتی، برای هموار کردن مسیر مذاکره بود!»
بهرحال تکلیف قانونی دولت قبل در اصلاح ارز ترجیحی که از جانب اغلب کارشناسان امری بسیار مهم برای مقابله با قاچاق و رانت‌خواری به شمار می‌رفت به دولت سیزدهم محول شد.
این اقدام ضروری در عین حال می‌توانست در صورت عدم اجرای صحیح به پاشنه آشیل دولت تبدیل شود و به قول یکی از افراطیون مدعی اصلاحات حذف یا ادامه دلار 4200 تومانی دو پوست موز زیر پای دولت بود.
حتی وزیر اقتصاد چندی پیش گفته بود: «یکی از افرادی که در گذشته از مناسبات اقتصادی بهره برده بود به ما می‌گفت، شما نمی‌توانید ارز ترجیحی را بردارید مگر «الکی» است که شما بیایید و آن را بردارید؟» اما رئیس‌دولت انقلابی که با خدا معامله کرده است بدون توجه به این سیاسی‌کاری‌ها و جو‌سازی‌ها در فروردین امسال اعلام کرد «برای اصلاحات اساسی در اقتصاد حاضریم از آبروی خود هزینه کنیم».
این سخن نشان می‌داد عزم مدیریت انقلابی در اصلاح بسترهای فسادزا جدی است.
این جدیت وقتی در کنار تدبیر و برنامهریزی - همچون واریز یارانه 300هزار تومانی در حساب 72میلیون ایرانی قبل از اجرای طرح- قرار گرفت موفق شد با کمترین هزینه اجتماعی و برخلاف تدارک سنگین دشمنان برای ایجاد بلوا در کشور اقدام به جراحی بزرگ اقتصادی نماید. جراحی که فقط در یک مورد باعث شد تا منافع ارز ترجیحی از جیب ۴۱۲۰ نفر واردکننده به جیب حداقل ۷۲ میلیون ایرانی منتقل شود.
4- بازگشت آرامش به بازار ارز بدون ارزپاشی از ذخایر بانک مرکزی یکی دیگر از برکات مدیریت انقلابی در دوره اخیر است. در گذشته معمول بود که هرگاه قیمت ارز بالا می‌رفت بلافاصله بانک مرکزی دست بکار می‌شد و با تزریق دلارهای خود به بازار مانع از گرانی آن می‌شد، این اقدام چون با هدف تسکین بازار صورت می‌گرفت اثر کوتاه‌مدتی در کنترل نرخ ارز داشت و در میان‌مدت دوباره نرخ دلار صعودی می‌شد. علاوه‌براین، ذخایر ارزی کشور توسط سودجویان و دلالان غارت می‌شد مثل اتفاقی که در سال‌های 95 و96 رخ داد.
اما در هفته‌های اخیر با وجودی که بهانه‌های سیاسی و اقتصادی برای افزایش قیمت ارز کم نبود مدیریت انقلابی توانست با اتخاذ تدابیر صحیح و با استفاده از منابع ارزی موجود در بازار التهابات هفته‌های گذشته را با آرامش جایگزین کند. رئیس‌کانون صرافان این موفقیت را اینگونه توصیف کرد «ارز در بازار متشکل ارزی و رسمی بدون هیچ ارزپاشی بانک مرکزی و فقط با نرخ توافقی بین صرافان و صادرکنندگان عرضه میشود. این مدیریت بازار ارز بدون استفاده از یک دلار از ذخایر بانک مرکزی در حال انجام است».
نمونه‌های فوق فقط چند مورد از نتایج مدیریت صحیح دولت انقلابی است که طی چندماه اخیر بروز کرده است و می‌توان به این نمونه‌ها موارد زیر را هم اضافه کرد؛ اداره کشور طی هشت ماه بدون یک ریال استقراض با وجود خزانه منفی، افزایش فروش نفت و وصول بخش اعظمی از درآمدهایش بدون برجام و اف‌ای تی اف، رشد اقتصادی 4درصدی سال 1400با وجود رشد نزدیک به صفر درصدی در هشت سال دولت قبل، راه‌اندازی کریدور شمال جنوب از روسیه تا هند و شرق به غرب از چین تا اروپا به مرکزیت ایران، انعقاد ده‌ها سند همکاری با همسایگان و...
این فهرست قطعا با عنایت الهی و همراهی مردم و مسئولان روزبه‌روز افزایش خواهد یافت هر چند به مذاق شیفتگان غرب خوش نیاید که چه خوش گفت شهید مظلوم آیت‌الله بهشتی خطاب به آمریکا؛ «آمریکا از ملت ایران عصبانی باش و از این عصبانیت بمیر».
***************
روزنامه آرمان ملی**
همتــی علیــــه همتــی/ مطهره شفیعی
انتقاداتی که از سوی رئیس کل پیشین بانک مرکزی یعنی ابراهیم همتی منتشر شد، با حواشی مختلفی مواجه بود. رویکرد او، انتقاد به مشی اقتصادی دولت روحانی بود و در برخی اوقات مدعی شده که بدون نظر او در جایگاه رئیس بانک مرکزی اقدام به اختصاص بودجه شده است.
به عنوان نمونه گفته است: «این اواخر متوجه شدم دولت حقوق‌ها را بعضا دو برابر کرده یعنی ۱۰۰درصد افزایش داده است. یا چند هزار میلیارد تومان به رفع مشکل ریزگردها اختصاص داد. تکمیل جـاده بجنورد به شمال این‌قدر، احیای دریاچه ارومیه و... زنگ زدم از آقـای نوبخت پرسیدم از کجـا؟
گفت: از محل فلان و فلان رفتم سازمان برنامه و بودجه، دوستانه توضیح خواستم، آقای نوبخت فراموش کرده بود تلفنی به من چه گفته بود. این بار گفت این ۶ ماهه این‌قدر درآمد نفتی داشــته‌ایم. رقمی نجومی گفتند. پرسیدم مگر الان چقدر نفت فروخته‌اید؟ عددی گفتند که رند بود، گفتم این‌قدر نفت که قیمتش این‌قدر نمی‌شود.
بعد متوجه شـدم آقای روحانی به نوبخت اختیـار داده یا الزام کـرده هر وزارتی یا هر سازمان دولتی هر قدر اعتبار خواسـت بدهد و کاری نداشته باشد این رقم‌ها در بانک مرکزی پشتوانه دارد یا ندارد. یک روز که آقای نوبخت رقمی بالا برای یک پروژه حواله کرده بود، من نامه را با توضیح یکی از معاونان دریافت کردم که نوشته بود این پول خیلی زیاد اسـت... نداریم.
من هم آن سـند را در کارتابل انداختم تا بعد با آقای نوبخت صحبت کنم. دو سـه روزی گذشت آقای روحانی تماس گرفت؛ بی‌مقدمه و احوالپرسی گفت چرا پول این پروژه را نداده‌ای؟ گفتم از کجا بدهم؟
گفت: «رقم دادند که کجا ندارد سـند بزن این عدد میلیارد داده شـد بـا بقیه‌اش کار نداشته باش.» باید به گذشته بازگشت و به آنچه در دولت روحانی گذشت توجه کرد.
حتی خبرگزاری فارس در سال 1400 نوشته بود: «استقراض از بانک مرکزی حرف بی‌اساسی است و دکتر همتی هم این را تایید میکند. سازمان برنامه و بانک مرکزی دو نهاد حاکمیتی هستند و ما مشکلات بانک مرکزی را درک می‌کنیم. طلبکار بودن دولت از بانک مرکزی یک واقعیت است و اینگونه نیست که بانک مرکزی از پرداخت آن استنکاف کند، بلکه توان آن را برای کنترل نرخ تورم ندارد.
مشکلی که همتی و بانک مرکزی دارند این است که موفق نمی‌شوند این رقم را تبدیل به ریال کند. نه اینکه نخواهند؛ ولی نمی‌توانند که طلب ١. ٢ میلیارد دلاری دولت را به صورت ریال بدهند؛ چون معتقدند این موضوع پایه پولی و تورم را بالا می‌برد.» برخی اظهارات همتی را به زیر سوال برده واین سوال را مطرح کردند که چرا در این مقطع زمانی اقدام به طرح چنین موضوعاتی کرده و آیا فرصت انتقاد از او در دولت روحانی گرفته شده بود که اکنون در دولت رئیسی لب به انتقاد گشوده است؟
«کارگزاران» دیگر سودی ندارد؟
در اذهان بسیاری افراد هست که عبدالناصر همتی کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 بود که غلامحسین کرباسچی دبیرکل وقت حزب کارگزاران، حمایت این حزب از او را به‌طور علنی اعلام کرد. این حمایت اما مادام‌العمر نبود و انتقاد این حزب از اظهارات همتی طبیعی است. چنانکه ارگان مطبوعاتی حزب کارگزاران نوشت: «اظهار نظرهای تکان دهنده عبدالناصر همتی درباره چـاپ بی‌رویه پول در دولت حسن روحانی علاوه‌بر اینکه اعتبار بانک مرکزی را زیر سؤال می‌برد به این زودی‌ها از یاد مدافعان ابراهیم رئیسی و منتقدان روحانی نخواهد رفت.
اما اعتراف‌های آقای همتی در این مقطع، پاس گلی بی‌نقص به مهاجمان دولت سیزدهم است. بعید است مدافعان دولت سیزدهم این پاس گل همتی را وارد دروازه نکنند و تا مدت‌هـا، تورم موجود را به دولت حسن روحانی ربط ندهند. با همه احترامی که برای آقای همتی قائل هستم، اظهارات ایشان قرائت یک سویه و به نوعی شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت است، بر اساس قرائت همتی، مقصر همه اشتباه‌های آن دوران، دیگران هستند. همه «دروغ گفتند اما او که سکان را در دست داشت و مسیر را اشتباه رفت به‌خاطر فشار دیگران بود.»
معنی تکذیب با تاخیر
روز پنجشنبه اما عبدالناصر همتی در توییتی اظهارات منتسب به خود در کلاب هاوس را تکذیب کرد. او نوشت: «متن جعلی سراسر نمایشی و دروغ در فضای مجازی به عنوان سخنان بنده در کلاب هاوس منتشرمی‌شه!
روزنامه سازندگی بدون بررسی و تحقیق، با تحلیل زننده چاپش می‌کنه! روزنامه کیهان با خوشحالی و برای پوشش دادن به رکورد تاریخی تورم۱۳٪ خرداد ماه، به نقل از سازندگی آن را تیتر ویژه می‌کنه!
این تذهبون؟»
او در نامه به مدیرمسئول ارگان رسانه‌ای حزب کارگزاران هم نوشت: «روز ۲۷ خرداد ماه ۱۴۰۱، متنی جعلی در فضای مجازی تحت عنوان سخنان همتی در کلاب هاوس منتشر شد که از اساس کذب و یک متن نمایشی سراسر دروغ بود. متأسفم که به‌رغم تکذیب صریح خبر از طرف من، روزنامه سازندگی بدون بررسی و تحقیق لازم، متن جعلی را با یک تحلیل زننده چاپ کرد و روزنامه کیهان نیز در شماره اول تیر ماه ۱۴۰۱ خود، با خوشحالی و در تلاشی برای پوشش دادن به رکورد تاریخی تورم ۱۳درصدی خرداد ماه، به نقل از شما آن را تیتر ویژه کرد! این تذهبون» اکنون سوال اینجاست که چرا 28 خرداد و پس از آن همتی اقدام به انتشار تکذیبیه نکرد؟
**************
روزنامه خراسان**
ایران و بریکس در مسیر جدید / میرزارضا توکلی
«بریکس» نام گروهی متشکل از 4 کشور نوظهور اقتصادی در جهان یعنی چین، روسیه، برزیل و هند است که 16 سال پیش استارت آن زده شد، سه سال بعد نخستین جلسه سران آن در سال 2009 شکل گرفت و کمی بعد و در سال 2012 آفریقای جنوبی نیز به جمع آنها اضافه شد. گروهی که با داشتن نزدیک به نیمی از مردم جهان،حدود 30 درصد مساحت کره خاکی و برخورداری از ۲۵ تا ۲۸ درصد از توان مالی جهانی نشان می‌داد که از ظرفیت بالایی برخوردار است.
مهم‌ترین فلسفه شکل گیری « بریکس» به چالش کشیدن نظام توسعه اقتصادی و جهانی که غرب آن را پرچمداری می‌کرد، بود و به نوعی در تک صدایی توسعه غربی، بلند گوی جانبه گرایی، برهم زننده تعادل ایجاد شده از سوی غرب در نظم جهانی و رهبر تغییر الگوی توسعه اقتصادی و جهانی سازی به حساب می‌آمد.
بریکس یک ائتلاف فراقاره‌ای به شمار می‌آید که میتواند ساختاربندی جدیدی را برای اقتصاد و سیاست جهانی فراهم کند. این تعریف‌ها از این تشکل نشان می‌داد که کارشناسان ظرفیت‌های این پیمان جدید را بسیار جدی گرفته‌اند هرچند در میدان عمل این تشکل به رغم وجود این امتیاز‌های نسبتا بی مانند با چالش‌هایی نیز در درون خود مواجه بوده و هست.
همکاری های اعضای بریکس به طور کلی شامل مواردی نظیرِ افزایش مبادلات تجاری بین کشورهای عضو و در نتیجه کاهش وابستگی اقتصادی به اروپا و آمریکا، تشکیل بانک توسعه و ذخیره ارزی در برابر نهادهای غربی همچون بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول، ایجاد روابط جنوب-جنوب، استفاده از ظرفیت کشورهای در حال توسعه برای تغییر مناسبات اقتصاد جهانی و عادلانه تر کردن آن، ایفای نقش موثر در یاری رساندن به کشورهای در حال ورشکستگی و نیز تاثیرگذاری مثبت بر بحران‌های سیاسی یا اقتصادی مهم جهانی بود.
البته «بریکس» تنها به موضوعات اقتصادی محدود نشده و تبادلات فرهنگی و سیاسی نیز در دستور کار این گروه قرار گرفته و در قبال مسائل مهم جهانی و تنش‌های منطقه‌ای همچون بحران سوریه، افغانستان، سودان و تحریم‌های ایران نیز عکس‌العمل نشان داده است.
در این بین اما رفته رفته وجود همان چالش‌های درونی همچون اختلافات سیاسی، پراکندگی جغرافیایی به ویژه کند شدن موتور اقتصادی این کشورها از جمله آفریقای جنوبی، این گروه را با افول نسبی همراه کرد و پاندمی کرونا کافی بود که این شرایط را بغرنج‌تر کند.
اما این وضعیت فقط مختص به بریکس نبوده و بحران اقتصادی جهانی و پاندمی کرونا خیلی نهادهای جهانی دیگر را نیز تحت تاثیر قرار داد.
در عین حال به نظر می‌رسد بریکس اکنون در یک موقعیت خاص و نقطه عطف قرار گرفته است. جنگ روسیه – اوکراین این رویداد مهم بین‌المللی می تواند سرآغازی بر نظام بندی‌های جدید جهانی در پسا کرونا باشد .
نقطه عطفی که باعث شده این کشورها موضع خود در برابر بلوک غرب و چند جانبه گرایی را بار دیگر بازخوانی کرده، تعریف جدیدی برای سازمان‌های نظیر «بریکس» و « سازمان شانگهای »ارائه دهند. بازخوانی که در بطن خود حکایت از فعال‌تر شدن این سازمان‌ها خواهد داشت. ازروسیه گرفته که به سراغ «گروه 8» نوین رفت تا چین که نسخه آپدیت شده بریکس یعنی «بریکس پلاس» را روی میز گذاشت و از کشورهای ایران، پاکستان، بنگلادش، نیجریه، کره، مکزیک،اندونزی، ترکیه، فیلیپین و ویتنام دعوت کرد تا در این اتحادیه حضور پیدا کنند.
با این توصیف باید گفت که بریکس و بریکس پلاس از جایگاه ویژه‌ای در خط بندی‌های جدید بین‌المللی برخوردار است که البته در کنار عزم جزم کشورهای حاضر در آن برای به چالش کشیدن قدرت محوری غرب و توجه جدی به چند جانبه گرایی؛ لازم است که در میدان عمل نیز اقدامات مهم، حداقلی و پایه‌ای هر چه سریع‌تر به جریان بیفتد.
موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک کشورمان در کنار منابع عظیم نفت و گاز زمینه مناسبی است تا همکاری ایران با این کشورها بیش از پیش گسترش یابد و از سوی دیگر ظرفیت مناسب این کشورها نیز چه از نظر فناوری چه از نظر سرمایه میتواند بخش قابل توجهی از نیازهای ایران را برآورده کنند.
**************
روزنامه ایران**
مناسک حج فرصت مناسب برای دیپلماسی عمومی کشورهای اسلامی/ محمد مهدی اسماعیلی
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
1. رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار کارگزاران حج در روز 18 خرداد، با استناد به آیه 97 سوره مبارکه مائده، حج را یک برنامه مدبرانه الهی دانستند که در آن به نیازهای انسان در زندگی و نیازهای جوامع بشری در همه زمان‌ها توجه شده است. ایشان حج را پدیده‌‌‌ای تأثیرگذار در زندگی مادی و معنوی انسانها دانستند که اگر به اسرار آن توجه شود، میتواند مسیر زندگی انسانها و جوامع بشری را متحول نماید.
تأثیرگذاری حج در زندگی مردم و جوامع بشری، همان «منافع محسوس و قابل مشاهده‌‌‌ای» است که قرآن کریم از آن یاد نموده است: «وَ أَذِّنْ فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجالاً وَ عَلى کُلِّ ضامِرٍ یَأْتِینَ مِنْ کُلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ * لِیَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ ... ؛ و(ای ابراهیم) مردم را دعوت به حج کن تا پیاده و سواره بر مرکب‌‌‌هاى لاغر از هر راه دور (به سوى خانه خدا) بیایند. * تا منافع گوناگون آن برای خویش را مشاهده نمایند... .» (حج: 28-27)
بی تردید در صدر منافع بی‌‌‌شمار حج، منافع معنوی آن است. توجه به اسرار حج و حکمت اعمال آن و انجام با حضور قلب این اعمال، بهره‌‌‌های معنوی حج را دوچندان خواهد نمود. امیرالمؤمنین(ع) در بیانی زیبا درباره منافع معنوی حج، از آن با عنوان «تمحیص بلیغ» (پاکسازی آشکار) و زمینه‌‌‌ای برای نیل بندگان به بهشت یاد فرموده است: «ابْتِلَاءً عَظِیماً وَ امْتِحَاناً شَدِیداً وَ اخْتِبَاراً مُبِیناً وَ تَمْحِیصاً بَلِیغاً جَعَلَهُ اللَّهُ سَبَباً لِرَحْمَتِهِ وَ وُصْلَةً إِلَى جَنَّتِه؛ این (اعمال حج) آزمایشى است بزرگ و امتحانى است شدید و آشکار و پاکسازى مؤثرى که خدا آن را سبب رحمتش و وصول به بهشتش قرار داده است.» (نهج‌البلاغه؛ خطبه 192)
2. یکی دیگر از منافع حیاتی و راهبردی حج برای امّت اسلامی، منافع سیاسی آن است. توضیح آنکه، فلسفه بعثت همه انبیای الهی، «توحید» و عبودیت خداوند و نفی عبودیت طاغوت است: «وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوت؛ ما در هر امتى رسولى فرستادیم که خداى یکتا را بپرستید و از طاغوت اجتناب کنید.» (نحل: 36)
و روح حج نیز چیزی جز این نیست. اگر عبودیت خدا در حج، ملازم با نفی عبودیت طواغیت عالم نباشد، آن حج، حجی است که به تعبیر امام صادق(ع): «ما أکثَرَ الضَّجیج وَ أقَلَّ الحَجیج.» از این روست که قرآن کریم، یکی از شعارها و اهداف مهم حج را اعلام بیزاری از شرک، به معنای وسیع آن بیان می‌‌‌دارد؛ از شرک فردی تا شرک سیاسی و اجتماعی: «وَ إِذْ بَوَّأْنا لِإِبْراهِیمَ مَکانَ الْبَیْتِ أَنْ لا تُشْرِکْ بِی شَیْئاً وَ طَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَ الْقائِمِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ؛ به خاطر بیاور زمانى را که محل خانه کعبه را براى ابراهیم آماده ساختیم (تا اقدام به بناى خانه کند و به او گفتیم) چیزى را شریک من قرار مده، و خانهام را براى طواف کنندگان و قیام کنندگان و رکوع کنندگان و سجودکنندگان (از آلودگى بت‌ها و از هرگونه آلودگى) پاک گردان.» (حج: 26) و در آیه دیگری که توسط امیرالمؤمنین(ع) در ایام حج ابلاغ شد، صراحتاً برائت خداوند و پیامبر اکرم(ص) از مشرکان به آنان اعلام می‌گردد: «وَ أَذانٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الْأَکْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِیءٌ مِنَ الْمُشْرِکِینَ وَ رَسُولُهُ؛ و این اعلامى است از ناحیه خدا و پیامبرش به (عموم) مردم در روز حج اکبر که خداوند و پیامبر او از مشرکان بیزارند.»(توبه: 3)
مراسم «برائت از مشرکان»، این یادگار امام عظیم الشأن ما، اعلام برائت از سیاست‌های مستکبران و زورگویان و طواغیت عالم و در واقع تحقق عملی این حقیقت حج و مضمون این آیه شریفه در زمان حاضر است.
خطبه معروف امام حسین(ع) در منا در جمع خواص و مؤثرین جامعه اسلامی و انتقاد شدیداللّحن ایشان از بی‌‌‌توجهی آنان نسبت به ظلم ظالمان و همچنین حرکت معنادار ایشان از مکّه به سمت کربلا برای مبارزه و جهاد با ظلم، در زمانی که همه برای برگزاری مراسم حج به مکه آمده بودند نیز در واقع تبیین و تحقق عملی همین شعار بود که حج بدون جهاد با طواغیت عالم، تهی از معناست.
3. منافع اجتماعی حج نیز منافع برجسته و قابل توجهی است. مراسم حج، جلوه بینظیری از ایجاد پیوندهای عاطفی در میان مسلمانان است. در حـقیقت حـج نمونه کوچکی از امـت واحـده اسلامی است که به صورت مقطعی تشکیل میشود و هویت امت واحد اسلامی را عملاً به نـمایش مـی‌‌‌گـذارد.
حج تمام فاصله‌‌‌های قومی و مرزهای جغرافیایی را از بین می برد و دل ها را به هم نزدیک می کند و روحیه تعاون و برادری و مساوات در بین امت مسلمان قرار می‌دهد و سیاه و سفید و عـرب و عـجم و شیعه و سنی را با هم برادر و برابر و هم‌‌‌درد و شریک هم قرار می دهد و چنان انس و الفتی میان مسلمانان ایجاد میکند که شاید با صرف هزینه‌‌‌های هنگفت مادی هم ایجاد نمی‌‌‌گردید: «وَ أَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنْفَقْتَ ما فِی الْأَرْضِ جَمِیعاً ما أَلَّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَ لکِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ إِنَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ؛ و در میان دل‌هاى آنها الفت ایجاد نمود، اگر تمام آنچه روى زمین است صرف مىکردى که در میان دل‌هاى آنها الفت بیفکنى نمىتوانستى؛ ولى خداوند در میان آنها الفت ایجاد کرد. او توانا و حکیم است.» (انفال: 63)
در واقع باید گفت خداوند با فریضه حج، ظرفیت و زمینه بی‌‌‌نظیر و رایگانی برای تحقق یک دیپلماسی عمومی مؤثر در اختیار حکومت ها و جوامع اسلامی قرار داده است.
به دلیل همین منافع متنوع معنوی، اجتماعی و سیاسی و تأثیرات شگرف آن در زندگی مردم است که امام امیرالمؤمنین(ع) ترک حج از سوی جوامع اسلامی را موجب هلاکت آنان می‌‌‌دانند: «اللَّهَ اللَّهَ فِی بَیْتِ رَبِّکُمْ لَا تُخَلُّوهُ مَا بَقِیتُمْ فَإِنَّهُ إِنْ تُرِکَ لَمْ تُنَاظَرُوا؛ خدا را خدا را، در مورد خانه پروردگارتان؛ هرگز آن را خالى نگذارید که اگر آن را ترک گویید، مهلت الهى از شما برداشته مىشود.» (نهج‌البلاغه؛ نامه47) از این رو باید گفت حج یک پدیده تمدنی بین‌المللی بینظیری است که حکومت‌های اسلامی باید بیش از پیش قدر آن را بدانند و از آن برای تسریع در تحقق تمدن اسلامی بهره ببرند.
4. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دولت سیزدهم که خود را خادم زائران بیت‌الله الحرام می‌‌‌داند، امسال و پس از وقفه‌‌‌ای دو ساله، برای برگزاری آرام، ایمن و مطمئن مراسم حج تلاش گسترده و برنامهریزی مفصلی داشته است. در همین راستا، 39 هزار و 640 زائر در قالب 298 کاروان، از 18 فرودگاه کشور به سرزمین وحی اعزام شده‌اند که به طور متوسط 28 روز در مکه و مدینه حضور خواهند داشت. عملیات حج امسال از 22 خرداد آغاز شده است تا 7 مردادماه ادامه خواهد یافت.
در پایان امیدوارم با لطف و عنایت خداوند متعال، مراسم حج امسال به بهترین شکل و در امنیت کامل برگزار شود و ملت ایران و همه مسلمانان جهان از منافع مادی و معنوی آن حداکثر بهره را ببرند.
**************
روزنامه شرق**
احصل سفر لاوروف؛ «پوتین به تهران می‌آید»
برتری حواشی یک سفر دیپلماتیک بر متن
نخستین سفر لاوروف در دولت سیزدهم به تهران که کم‌حاشیه هم نبود، با خبر سفر پوتین به تهران در آینده‌ای نه‌چندان دور همراه شد. البته تاریخ دقیقی از این سفر در دست نیست و فقط سخنگوی کاخ کرملین اعلام کرد رئیس‌جمهور روسیه در تاریخی نامشخص از ایران بازدید خواهد کرد. ماریا زاخارووا، سخنگوی کاخ کرملین روز جمعه با اشاره به سفر احتمالی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه به تهران و شرکت در نشست روند آستانه گفت: او قطعا در زمانی به آنجا سفر خواهد کرد، اما زمان دقیق آن هنوز تعیین نشده است.
در همین زمینه حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه کشورمان، در بخشی از صحبت‌های خود در نشست مطبوعاتی مشترک روز پنجشنبه با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، با ابراز امیدواری مبنی بر اینکه با توجه به مهار ویروس کرونا در جهان در آینده نه‌چندان دور شاهد برگزاری نشست سران روسیه، ترکیه و ایران در چارچوب نشست آستانه در تهران باشیم، گفته بود: «بخشی از این نشست به صورت دو‌جانبه و بخش دیگر در فرمت آستانه برگزار میشود».
این نخستین سفر سرگئی لاوروف به ایران از زمان آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی بود و پیش از این در اسفند سال گذشته، وزیر خارجه ایران در رأس هیئتی به مسکو سفر و با سرگئی لاوروف دیدار و گفت‌وگو کرد. پیش از سفر عبداللهیان به مسکو، وزیر خارجه اوکراین گفت‌وگویی تلفنی با وزیر خارجه ایران داشت.
او در این زمینه در توییتی نوشت از عبداللهیان خواسته پیغام او را مبنی بر اینکه روسیه باید از بمباران غیرنظامیان دست کشیده و از اوکراین خارج شود، به روسیه برساند. با این حال سفر وزیر خارجه ایران در اسفند به مسکو، همزمان با مذاکرات هسته‌ای ایران، دلیل دیگری داشت. در آن زمان روسیه از آمریکا خواست که تضمینی در جریان مذاکرات ارائه داده و روابط تجاری مسکو و تهران را از تحریم‌ها علیه روسیه مستثنا کند.
حال سفر لاوروف به تهران در حالی انجام شد که همزمان با توقف چندین‌ماهه مذاکرات، رفع تحریم‌ها به بن بست احیای برجام رسیده است؛ هرچند جوزف بورل در راه تهران است، اما امیدهای کمی برای بازگشت طرفین به میز مذاکره وجود دارد. البته در جمع‌بندی مذاکرات لاوروف با رئیس‌جمهور ایران و وزیر امور خارجه می‌توان تلاش برای به سرانجام رساندن قرارداد 20ساله میان دو کشور و زمینه‌سازی برای دیدار پوتین از تهران را به‌طور برجسته‌ای دید.
لاوروف در این سفر با رئیسی دیدار مهمی داشت که بیش از محتوای جلسه، عدم استفاده از ماسک توسط لاوروف بحث‌برانگیز شد و سبب انتقاد بسیاری از رسانه‌ها و کابران فضای مجازی به نحوه رفتار او شد.
در حالی این میهمان خارجی برخلاف رویه جاری و پروتکل‌های دیپلماتیک بدون ماسک با مقام بالاتر دیدار کرد که پروتکل‌های سخت‌گیرانه روس‌ها باعث شده بود رئیس مجلس ایران در سفر به روسیه با پوتین دیدار نکند یا وزیر خارجه سابق ایران در سفر به روسیه تلفنی با ولادیمیر پوتین رایزنی کند.
در این دیدار رئیس‌جمهور پس از گزارش مبسوط وزیر خارجه روسیه از آخرین وضعیت میدانی در اوکراین، با تأکید بر اهمیت پایان‌یافتن هرچه سریع‌تر این جنگ و آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای کمک به یافتن راه‌حل دیپلماتیک در این زمینه افزود: تردیدی نیست که تحریکات آمریکا و ناتو عامل شکل‌گیری این درگیری‌ها بوده است؛ بنابراین باید نسبت به تلاش‌هایی که برای گسترش نفوذ ناتو در هریک از مناطق جهان ازجمله در غرب آسیا، قفقاز و آسیای مرکزی صورت می‌گیرد، فعال بود.
رئیس‌جمهور با اشاره به اهمیت همکاری کشورهای همسایه در حوزه دریای خزر، بر ممنوعیت هرگونه حضور نظامی بیگانه در این منطقه و به‌ویژه وضعیت استثنائی سواحل جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد. وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه نیز در این دیدار توضیحات مشروحی درباره ابعاد همکاری‌های تهران و مسکو ازجمله در حوزه اقتصادی ارائه و بر آمادگی و علاقه‌مندی کشورش برای ارتقای سطح همکاری‌ها با جمهوری اسلامی ایران به سطح راهبردی تأکید کرد. وزیر خارجه روسیه با اشاره به اهمیت عضویت ایران در سازمان همکاری‌های اقتصادی شانگهای، بر حمایت کشورش از گسترش نقش‌آفرینی ایران در سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تصریح کرد.
عبداللهیان که با عالیجناب خطاب‌کردن پوتین خود به حاشیه مهم این سفر بدل شد نیز با مثبت ارزیابی‌کردن سفر وزیر امور خارجه روسیه، در توضیح دستاوردهای این سفر گفته است: در حوزه‌های منطقه‌ای، تحولات افغانستان، سوریه و یمن و اجلاس سران کشورهای حوزه دریای خزر در هفته آینده را مورد گفت‌وگو قرار دادیم.
از کشورهای دوست روسیه و چین تشکر می‌کنیم که مخالفت خود را با قطع‌نامه اخیر در شورای حکام اعلام کردند. از حمایت‌های مستمر روسیه در ادامه کار در آژانس در قبال حمایت از منافع و مواضع منطقی ایران تشکر می‌کنیم. روابط ایران و آمریکا و کشورهای اروپایی که به دلیل توقف در مذاکرات برجام و کاهش امید برای احیای برجام و رفع تحریم‌ها در شرایط خوبی قرار ندارد، از دیگر صحبت‌های این دو وزیر بود که امیرعبداللهیان در این زمینه هم گفته است: با لاوروف بار دیگر بر سر این موضوع گفت‌وگو کردیم که در صورت ادامه گفت‌وگو‌ها که امیدوارم در آینده نزدیک از سر گرفته شود و برنامه‌ریزی‌هایی در دستور کار وزارت خارجه است، با واقع‌بینی طرف آمریکایی بتوانیم در آینده نزدیک به نقطه نهایی توافق برسیم. در این چارچوب لاوروف بر حمایت از مواضع سیاسی ایران در مذاکرات و در صورت رسیدن به نقطه توافق بر حمایت روسیه تأکید کرد.
لاوروف در این نشست که در وزارت امور خارجه برگزار شد، با اشاره به پیشنهاد ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران، درخصوص گسترش مناسبات میان تهران و مسکو تأکید کرد که با همتای ایرانی خود به توافق رسیده تا کارشناسان دو کشور سندی برای شراکت استراتژیک ایران و روسیه در ۲۰ سال آینده تهیه و تنظیم کنند.
لاوروف همچنین با اشاره به اینکه تحریم‌های آمریکا و کشورهای وابسته به آن دلیل عدم توسعه روابط میان ایران و روسیه شده، اضافه کرد تهران و مسکو وظیفه دارند روابط فی‌مابین را گسترش دهند. او با اشاره به اینکه تجارت میان ایران و روسیه در سال گذشته با افزایش ۸۰درصدی، به حدود چهار میلیارد دلار رسیده، تأکید کرد که دو کشور می‌خواهند مسیرهایی را برای توسعه همکاری‌ها در بخش انرژی، حمل‌ونقل، کشاورزی، فاینانس و گمرکی پیدا کنند.
او همچنین وعده داد که مسکو در توسعه فاز دوم و سوم نیروگاه بوشهر فعالیت میکند. دیپلمات ارشد روس در ادامه با حمایت از ورود ایران به سازمان شانگهای تأکید کرد که قرار است به‌زودی تفاهم‌نامه‌ای امضا شود تا روند حقوقی پیوستن ایران به سازمان را تبیین کند.
رعایت‌نکردن پروتکل‌های بهداشتی تنها حاشیه سفر لاوروف نبود و حاشیه بعدی نحوه پوشش سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه بود که بی‌توجه به ضرورت رعایت حجاب اسلامی در ایران برای خارجی‌ها، با پیراهنی کوتاه و البته شالی رها در سر و مانتویی جلو‌باز در وزارت امور خارجه ما حاضر شده بود.
گویی همه پروتکل‌ها و سخت‌گیری‌هایی که درباره حجاب زنان خارجی در ایران وجود دارد، درباره اتباع روس جاری نیست و همین امر سبب خشم کاربران فضای مجازی شد و توییت‌های بسیاری در نقد رفتار دوگانه با خارجی‌ها حتی دیپلمات‌ها درباره نحوه پوشش آنها منتشر شد.
پیش‌تر نیز سفیر روسیه در تهران در مصاحبه با روزنامه ایزوستیا چاپ مسکو گفته بود که من بار‌ها و با صراحت به ایرانی‌ها گفته‌ام دو مسئله عمده مانع ورود شهروندان روس و نه‌تنها گردشگران به ایران میشود؛ یکی مسئله دستورالعمل پوشش زنان است که امروزه حجاب حتی در گرما در همه جای این کشور اجباری است و دیگری اینکه مشروبات الکلی ممنوع است.
**************************************************************