آدم یا خداپرست است، یا هواپرست است. این جدی استها، جدی! تمام عمر بر من گذشته، ظاهرا هم مسلمان بودم. اما هواپرستی کردم. هواپرستی کردم. چقدر از زندگی؟ نمیدانم! مثلا برای هر 24 ساعت، 90 درصدش را هواپرستی کردم. خدا نجات بدهد... آدم یا زندگی میکند و زندگیاش برای او سودبخش است، یا زندگی میکند و همه زندگیاش برایش ضرر است. زندگی سودبخش و زندگی پر از ضرر. حالا ببینید که قرآن یک فرمایشی دارد. کسانی هستند که ایمان ندارند. ما به این تکه آخرش کار داریم که [در آیه 16 سوره بقره] میفرماید: «اینها، آنهایی هستند که هدایت را دادهاند و ضلالت گرفتهاند.» اشتَرَوُا. ما در زبان فارسی لغت مشتری داریم دیگر. اشتَرَوُا را هم ممکن است یک ذره در زبان فارسی داشته باشیم. اینها خرید و فروش کردند. هدایت را دادند و ضلالت را گرفتند. اینهایش را کاری نداریم. البته ریشه حرفم همین است. فَما رَبِحَت تِجرَتُهُم. اینجا را میخواهیم نتیجه بگیریم که تمام زندگی ما یک تجارت است. این تجارت یا سود میدهد، یا ضرر. اینها همهاش برایشان ضرر است. اینهایی که یک ذره از هدایت در دستشان نیست. همهاش گمراهی است. اینها سراسر عمرشان را ضرر کردند. ببینید این قانون. یک قانون! من دارم راه میروم. اینجا راه راست است. اینجا راه کج است. امروز صبح وقتی از خانه بیرون آمدم، یک راه راست جلویم بود و یک راه کج. من راه راست را کنار گذاشتم و رفتم دنبال راه کج. حالا این را بفرمایید که یک حرف درست بود و میشد یک حرف دروغ گفت. چون دروغ سود مادی دنیایی داشت، من دروغ را گرفتم. آن حرف راست را نگفتم. فَما رَبِحَت تِجـرَتُهُم این هدایت را داد، گمراهی را گرفت. در یک عمل در نیمی از اعمال، در بیشتر اعمال، در تمام اعمال. چون این آیه، قبلش صحبت منافقین است. منافقی که ایمان ندارد، زندگیاش یک ذره سود ندارد. دقت کنید! یک ذره! سراسر زندگیاش ضرر است. چرا؟ البته گفتم چرا؟ چون ایمان ندارد. این ایمان مایه اصلی سودبخش بودن زندگی شماست. زندگی ماست. یکذره ایمان داشته باشی، بههمان اندازه یک ذره زندگیات سودبخش است. به اندازه یک ذره زندگیات سودبخش است، یعنی چه؟ یعنی شما به اندازه یک ذره کار خوب میکنی. یعنی فرض ندارد که من ایمان دارم و کار خوب نمیکنم. اصلا فرض ندارد. آن منافقینی که صحبت بود، او میآید نماز هم میخواند، اما ریایی میخواند. چون دلیلی برای نماز خواندش ندارد. وقتی ایمان ندارد، دلیل ندارد. شماها برای نماز خواندنتان دلیل دارید. چون دلیل دارید، یعنی ایمان دارید، پس نمازتان برایتان سودبخش است. آن منافقی که هیچ دلیلی برای نمازش ندارد، نمازش ریایی است. برای نشان دادن است. برای زندگیاش است. برای اینکه بتواند زندگی کند. پس هیچ سود ندارد.