قرآن تا در وجود یک انسان متجلی نشود، درک نمیشود و کسی نمیتواند به اهمیت و کارکرد آن پی ببرد. اگر اهل بیت(ع) نبودند، مردم با زبان قرآن ناآشنا بودند و نمیتوانستند با آن ارتباط برقرار کنند.
در میان مسلمانان این امر ارادی یا غیرارادی، با معرفت یا بدون معرفت، جاری بوده و جای گرفته است اما اگر اهل بیت(ع) نبودند، آنها نمیتوانستند فهمی از قرآن داشته باشند. ائمه معصوم(ع) آیینه تمامنمای قرآن هستند. یک مثال برای فهم بیشتر این موضوع این است که نور خورشید در عالم متصاعد است، اما دیده نمیشود. چه چیزی باعث میشود نور خورشید دیده شود؟ جسم در شرایطی خاص. قرآن نور است و روشن میکند، اما چگونه؟ با عمل کردن به آیاتش. چه کسانی توانستهاند در مقابل این نور قرار بگیرند و روشنایی خیرهکنندهای را به منصه ظهور برسانند؟ اهل بیت(ع)؛ هر قدر کمالات انسانی بیشتر باشد، نورانیت نیز بیشتر است و هر قدر بیشتر خودمان را در معرض این نور قرار دهیم، بیشتر روشن میشویم.
حال ببینیم علیبن ابیطالب(ع) چطور از قرآن یاد میکنند؟! ایشان میفرمایند: «إِنَّ اللَّهَ [تَعَالَی] سُبْحَانَهُ أَنْزَلَ کِتَاباً هَادیاً بَیَّنَ فِیهِ الْخَیْرَ وَ الشَّرَّ، فَخُذُوا نَهْجَ الْخَیْرِ تَهْتَدُوا وَ اصْدفُوا عَنْ سَمْتِ الشَّرِّ تَقْصِدُوا»؛ همانا خداوند متعال کتابی هدایتگر فرو فرستاده که مرزهای خیر و شر به روشنی در آن بیان شده است، پس سمت و راه خیر را پیش بگیرید تا هدایت یابید و از سمت شر روی برتابید تا در خط مستقیم و تعادل قرار یابید.(نهجالبلاغه، خ 167) وقتی روی انسان بهسوی شر باشد و خود را در مقابل نور قرآن قرار نداده باشد، نه نورانی میشود، نه نورانی میکند و نه صراط مستقیم را میبیند. اینکه بسیاری از علما میگویند هیچ آیهای نازل نشده مگر اینکه علی(ع) در آن متجلی شد، به همین دلیل است. اینکه علی(ع) تمام نور قرآن را دریافت کرده است که اگر قرار بود قرآن انسان باشد، علی(ع) میشود و اگر بنا بود، علی(ع) را به کلمات و جملات تبدیل کنیم، همان قرآن میشود. همچنین علی(ع) میفرمایند: «وَاعْلَمُوا أَنَّ هذَا الْقُرْآنَ هُوَ النَّاصِحُ الَّذِی لاَ یَغُشُّ، وَ الْهَادِی الَّذِی لاَ یُضِلُّ، وَالْمُحَدِّثُ الَّذِی لاَ یَکْذِبُ...»؛ و بدانید که شما چراغی چونان قرآن فرا راه دارید که تنها ناصحی است که نصیحت خویش را به خیانت نمیآلاید و تنها هدایتگری است که هرگز به گمراهی نمیکشاند و تنها سخنگویی است که هیچ گاه سخن به دروغ نمیگوید.(نهجالبلاغه، خ 176) معارف بیشمار قرآن باید از سوی انسانها درک میشد، اما نشد، چرا؟ زیرا علی(ع) شناخته نشد.
برخی از مسلمانان در سطحیترین فهم از قرآن ماندند، چرا؟ زیرا اهل بیت(ع) در مقام تنها عاملان و مفسران قرآن شناخته نشدند. ما در حداقلترین درک و فهم ممکن از قرآن میمانیم اگر میان ما و اهل بیت(ع) فاصله افتد. همه این موارد حالت عکس هم دارد. به همین دلیل است که رسول خدا(ص) فراق قرآن و اهل بیت(ع) را ناممکن دانستند.