زمان سر از پا نمی‌شناسد، جهان آماده استقبال از رئوف امامان می‌شود.
باد حامل صدایی می‌شود؛ نوری دیگر از خاندان رسول الله به عالمیان هدیه داده می‌شود. ۱۷ ذی‌القعده سال ۱۴۵ قمری است شهر مدینه باز فرصت پیدا می‌کند تا به خودش بنازد تا میزبان بهترین بندگان خدا شود. هشتمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت جهان را به حضورش مفتخر می‌کند و تاریخ آماده پذیرایی از یکی از بهترین بندگان خدا می‌شود.
امام رضا (ع) به دلیل برخورداری از ویژگی‌های بسیار مهربان و محبت آمیز، به عنوان "رئوف" یعنی مهربان، شناخته می‌شود. این ویژگی در حقیقت نشان دهنده روحیه فروتنی و اخلاق بالایی است که ایشان داشتند. امام رضا (ع) به دلیل خصوصیات فراوانی که داشتند، همچنین با عناوین مختلفی همچون «سراج‌الله»، «رضا»، «ضامن‌آهو»، «عالم آل محمد»، «غریب‌الغربا» و «رئوف» نیز شناخته می‌شوند.
امام رضا (ع)، علاوه بر کرامات و قدرت عظیم معنوی، توانمندی‌های بسیاری داشتند، توانمندی‌هایی که دهان دوست و دشمن را به تمجید از این خصایا معطر می‌کرد.
داشتن دانش بسیار گسترده و عمیق در زمینه‌های مختلف از جمله فلسفه، عرفان، حقوق، فقه، علوم طبیعی و ... از جمله ویژگی‌های امام مهربانی بود.
پذیرش و احترام به همه نظرات و مکاتب فکری و دینی دیگران و برخورد توام با لطف و منطق و استدلال‌های بسیار محکم.
از دیگر ویژگی‌های هشتمین نور امامت و ولایت، پاسخگویی به سؤالات مختلف با استفاده از برداشت‌های دانشی خود به شیوه‌ای فرزانه و معرفتی بود به گونه‌ای که جای هیچ‌گونه شبهه‌ای باقی نمی‌ماند.
صبر و استقامت در برابر مشکلات و ظلم‌ها از ویژگی‌های بارز امام هشتم (ع)، در مسیر روشنگری و مبارزات ایشان با نااهلان روزگار بود. داشتن روحیه بلند و اخلاق بسیار والا، رفتار‌های مملو از محبت و دوستی از دیگر ویژگی‌های امام هشتم (ع) است. پایبندی به اصول و قوانین دینی و اجتناب از هرگونه تعارض با آن‌ها نیز همواره مد نظر ایشان بوده است.
امام رضا (ع)، به عنوان یکی از بزرگترین علمای تاریخ اسلام و شخصیت‌های مهم در تاریخ بشریت، با وجود گذشت زمان همچنان همواره مورد توجه و تقدیر بسیاری قرار می‌گیرد.
حضور امام رضا (ع) در ایران و مشهد الرضا به خصوص، بسیاری از شیعیان و علاقمندان به تاریخ و فرهنگ اسلامی را به سوی این شهر جذب کرده است. از طرف دیگر، این حضور، باعث شده است که مشهد الرضا به یکی از مهمترین مراکز زیارتی و پذیرایی از مهمانان و زائران در ایران تبدیل شود.
اما نکته قابل توجه‌تر این است که حضور این امام همام در ایران، تأثیرات فراوانی بر آداب، فرهنگ و ارزش‌های مردم ایران داشته است. شناخت بیشتر مردم ایران با تاریخ اسلامی و فرهنگ شیعی، همچنین قواعد و آداب زیارت، به عنوان یکی از اثرات مثبت حضور امام رضا (ع) در ایران برشمرده می‌شود.
به طور کلی، حضور امام هشتم در ایران و مشهد الرضا به ویژه، از لحاظ تاریخی، فرهنگی و مذهبی بسیار مهم و ارزشمند است و موجبات جذب زائران و توسعه گردشگری، همچنین تقویت هویت و ارزش‌های ملی ایران را فراهم کرده است.
نور هدایت به عنوان یکی از مفاهیم مهم در فرهنگ شیعه، به امام رضا علیه السلام نسبت داده می‌شود. به طور خلاصه، نور هدایت به معنای نور الهی است که توسط خداوند به قلب امام رضا علیه السلام منتقل شده و او را به یکی از بزرگترین علمای اسلامی و حجت الهی تبدیل کرده است.
نور هدایت، به عنوان نشانه‌ای از برتری امام رضا علیه السلام در برابر دیگران، به طور مجازی به ایشان نسبت داده می‌شود. به عبارت دیگر، امام رضا علیه السلام به دلیل داشتن این نور الهی و معارف الهی عالی، قابلیت هدایت و راهنمایی دیگران را داشت.
در اسلام شیعی، امام رضا علیه السلام به عنوان یکی از امامان معصوم و بزرگ، با برخی عناوین دیگر نیز شناخته می‌شود، از جمله "عالم" به معنای دانشور و مطلع بر آفاق، "فضل" به معنای برتری در فضیلت‌ها و خصوصیات، است.
زیارت حرم مطهر امام رضا (ع)، به دلیل اینکه در آنجا امام رضا (ع) و سایر ائمه معصوم (ع) به خاطر محبت و اطاعت از خداوند، فداکاری و تلاش برای هدایت مردم تلاش کردند، با ثواب بسیار بالا و مهم شناخته می‌شود.
بسیاری از روایات از جمله روایت زیارت امام رضا (ع) تأکید دارند که زیارت این حرم به پاداش‌های فراوانی منجر می‌شود. به طور مثال، در یکی از روایات آمده است: «هر کس به حرم مطهر امام رضا (ع) بیاید، خداوند به جایگاهش رحمت می‌فرستد و کسی که به پای امام رضا (ع) نماز بخواند، خداوند به او بیشتر از ثواب هفتاد حج می‌دهد».
بنابراین، با توجه به روایات مختلف، زیارت حرم مطهر امام هشتم برای شیعیان و مسلمانان به عنوان یک فرصت بسیار ارزشمند و مهم شناخته می‌شود و به ثواب و پاداش‌های فراوانی منجر می‌شود.
با توجه به دو معنایی برای واژه غربت بیان شده است می‌توان گفت امام رضا (ع) به هر دو معنا غریب هستند؛ یعنی هم از زادگاه، خانه و اهل و عیال خود دور شده اند و هم اینکه ایشان را از کار‌هایی که یک امام می‌توانست در راستای هدایت جامعه و مردم انجام دهد دور کرده اند. چنان‌که نقشه مامون همین بود؛ بنابراین با در نظر گرفتن مقام امامتی که حضرت دارند در میان انسان‌ها بی نظیرند پس می‌توان به نوعی علل این غربت را به دو دسته تقسیم کرد: علل مشترک در همه‌ی امامان، یعنی امامان با وجود این علل غریبند. علل خاص که به امام رضا (ع) و امام حسین (ع) نسبت داده می‌شود.
امام رضا (ع) به غریب مشهور است، به خاطر اینکه در زندگی او بسیاری از تجربیات و سختی‌هایی که به عنوان یک غریب و پناهنده در جامعه داشت، نمود پیدا کرد. به طور خلاصه، امام رضا (ع) به دلیل محبت دیگران و خدمت به خداوند، با شرایطی روبرو شده بود که او را به یک غریب در جامعه تبدیل کرد.
امام رضا علیه السلام پس از دعوت به ایران به خراسان آمدند و در طول زندگی با سختی‌هایی روبرو شدند که به عنوان یک غریب برایشان پیش آمد، اما با تلاش و محبتشان به دیگران توانستند پیروان زیادی را برای خدمت به خداوند و پیامبر (ص) به خود جذب کنند. به همین دلیل، امام رضا علیه السلام به غریب مشهور شناخته می‌شود.
اما در بیان دلایل غربت امام رضا (ع)، ویژگی‌های خاصی مانند دور بودن ایشان از خانواده، دور بودن از مقبره جد گرامیشان حضرت محمد مصطفی (ص)، انکار امامت ایشان از سوی برخی فریب‌خوردگان، تحمیل ولایت عهدی بر ایشان و... نام برد.
حرم مطهر امام رضا علیه السلام، به عنوان یکی از مهمترین مراکز مذهبی در جهان، برای شیعیان و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ اسلامی، به عنوان یک محفل ترویج شیعه شناخته می‌شود. با توجه به اینکه شیعیان از پیامبر اسلام (ص) و خاندان محمدی (ع) پیروی می‌کنند، حضور در حرم امام رضا علیه السلام به طور مستقیم با ترویج این آموزه‌ها و شیوه‌زندگی مرتبط است.
در حرم مطهر امام رضا علیه السلام، بسیاری از برنامه‌ها و فعالیت‌های مذهبی، اجتماعی و فرهنگی برای شیعیان و علاقه‌مندان برگزار می‌شود. این فعالیت‌ها شامل برگزاری مراسم قرآنی، ختم خوانی، نماز جماعت، احیای شب‌های قدر، حج و زیارت، و ... می‌شود.
با توجه به اینکه حرم مطهر امام رضا علیه السلام به عنوان یکی از پربازدیدترین مراکز زیارتی در جهان شناخته می‌شود، وجود برنامه‌های مذهبی و فرهنگی مناسب در این محفل، باعث ترویج شیعه و آشنایی بیشتر مردم با اسلام و فرهنگ این دین می‌شود. به همین دلیل، حرم مطهر امام رضا علیه السلام به عنوان یکی از محفل‌های ترویج شیعه و اسلام مطرح است.
امروزه حرم و بارگاه منور رضوی قبله‌گاه و محفلی برای صیقل خوردن روح و جان ده‌ها و صد‌ها میلیون مسلمان، شیعه و حتی آزادی خواهان و یکتاپرستان دیگر ادیان شده است.