«تاریخ معاصر» یکی از موضوعات با اهمیت در جهاد تبیین است. رهبر معظم انقلاب بارها در سخنان خود به آن توجه کرده‌‌اند. یکی از توصیه‌هایی که بزرگان اهل علم و فضل همواره برای طالبان راه حق داشته‌اند، مطالعه تاریخ و آشنایی با حوادث گذشته است. امیرالمؤمنین(ع) در وصیتی که در نهج‌البلاغه به امام حسن(ع) می‌کنند، می‌فرمایند: «پسرم! احوال امم و ملل و تواریخ را به دقت مطالعه کن و از آنها درس بیاموز!» بعد چنین تعبیری دارند: «پسرکم! اگر چه عمر محدودی دارم و با امت‌های گذشته نبوده‌ام که از نزدیک وضع و حال آنها را مطالعه کرده باشم، اما در آثارشان سیر کردم و در اخبارشان فکر کردم تا آنجا که مانند یکی از خود آنها شدم، آنچنان شده‌ام که گویی با همه آن جوامع از نزدیک زندگی کرده‌ام.»
یکی از دلایل اهمیت تاریخ معاصر این است که بدانیم انقلاب اسلامی برای اینکه کشور را به این استقلال و آزادی برساند چه زحمت‌ها را به دوش کشیده است تا بتواند کشور را از چنگال استعمار و استبداد نجات دهد و بدانیم در گذشته در کجا و حالا در کجا قرار گرفتیم. رهبر معظم انقلاب درباره اهمیت تاریخ دویست ساله کشور فرمودند: «در همین ایران ما، به اواخر دوران قاجار نگاه کنید! ببینید چقدر کشیش از اروپا راه افتادند و به قصد مسیحی کردن مردم به این‌جا آمدند! البته آنها، مثل دزد ناشی که به کاهدان می‌زند، نفهمیدند برای ترویج مسیحیت باید به کجا بروند. آنها موفق نشدند؛ اما قصدشان این بود... این تهاجم فرهنگی، از چه وقت شروع شد؟ مشخصاً از دوران رضاخان شروع شد. البته قبل از او، مقدمات آن، فراهم شده بود. کارهای فراوانی شده بود: روشنفکران وابسته، در داخل کشور ما کاشته شده بودند. نمی‌دانم آیا جوانان نسل ما و نسل انقلابی، تاریخچه این صدوپنجاه، دویست سال را درست خوانده‌اند یا نه؟ من همه دغدغه‌ام این است که جوان انقلابی امروز، نداند ما بعد از چه دورانی، امروز در ایران مشغول چنین حرکت عظیمی هستیم.»
به راستی نگرانی 31 سال پیش رهبر معظم انقلاب را با شرایط امروز و میزان ادراک و آشنایی نسل جوان با تاریخ معاصر را با هم در نظر بگیریم؛ چقدر از این نگرانی کاهش پیدا کرده است؟ یا بالعکس بر آن افزوده شده است؟ امروز تحریف تاریخ هم ایران و هم اسلام و هم انقلاب اسلامی و ایران پس از انقلاب با همه دستاوردهایش در آماج جنگ ترکیبی و شناختی دشمن قرار دارد. بنابراین، تبیین تاریخ معاصر امروز خود مصداق جهاد تبیین است.