تابستان 1400 با یک کلیدواژه مهم همراه شده بود، «خاموشی‌های پیاپی» که از اردیبهشت‌ماه 1400 شروع شد و مشترکان صنعتی، کشاورزی و در نهایت مشترکان خانگی را دچار آشفتگی گسترده کرد.
بر اساس اطلاعات موجود، خاموشی‌‌ها در سال گذشته در 5 مقطع زمانی یعنی انتهای اردیبهشت ماه سال 1400، اواسط خرداد، مرداد و در نهایت شهریورماه سال 1400 به اندازه‌ای شد که حتی شاهد قطعی برق بخش خانگی به صورت 4 الی 10 ساعت در روز بودیم.
بسیاری از صنایع واقع در شهرک‌های صنعتی و صنایع بزرگ کشور نیز شرایط بسیار دشواری را در آخرین سال دولت قبل پشت سر گذاشتند، برای مثال حتی برق بزرگترین واحدهای فولادسازی کشور نیز برای بازه‌های زمانی به طور کامل و بدون برنامه اعلام شده قطع می‌شد تا وضعیت شبکه پایدار باقی بماند.
*85 درصد برق اضافه تامین شده در سال 1402 نسبت به سال 1400 به مقصد صنایع رفت
با توجه به این شرایط در سال گذشته، همه مردم در سال جاری انتظار خاموشی را می‌کشیدند به ویژه اینکه یکی از گرمترین تابستان‌های یک دهه گذشته و رشد دما را شاهد بودیم. تابستانی که بر اساس اعلام سازمان ملل گرمترین تابستان تاریخ بود و گنبد حرارتی این گرما نیز روی منطقه غرب آسیا مستقر شد.
با این وجود، شرایط تامین برق در سال 1402 به هیچ عنوان مشابه سال 1400 به پیش نرفت. در بخش خانگی با وجود گذشت 2 ماه از آغاز فصل گرم یعنی نیمه خردادماه، هیچ خاموشی ناشی از ناترازی را تجربه نکرده است.
علاوه بر این میزان بر اساس آمار شرکت توانیر 85 درصد از برق اضافه تامین شده در سال 1402 نسبت به سال 1400 به مقصد صنایع کشور هدایت شد تا رشد تولید نزدیک به 18 درصد به ثبت برسد.همچنین این تامین برق مشترکان تجاری نیز 23.2 درصد بیشتر از سال گذشته انجام شد.
با توجه به شرایط تامین برق پایدار در دو سال گذشته مهمترین رکن توسعه تامین برق طی سال‌های اخیر، توسعه ظرفیت نیروگاهی بوده است. بر این اساس قصد داریم در این گزارش به یکی از محورهای تامین پایدار برق یعنی افزایش ظرفیت نیروگاهی بپردازیم.
*ساخت 39 نیروگاه جدید در دو سال فعالیت دولت سیزدهم
به گزارش فارس، با روی کار آمدن دولت مردمی، برنامه ارتقای 35 هزار مگاواتی شامل 15 هزار مگاوات نیروگاه با محوریت دولت، 10 هزار مگاوات نیروگاه با محوریت صنایع و 10 هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر به دولت ارائه شد. در این راستا، محمد رمضانی، معاون شرکت برق حرارتی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس، گفت: از ابتدای شروع به کار دولت سیزدهم تاکنون 7هزار و 745 مگاوات به ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی کشور افزوده شده است که این اقدام از طریق سنکرون 39 واحد جدید نیروگاهی به ظرفیت پنج هزار و 398 مگاوات و همچنین رفع محدودیت نیروگاه‌های بخاری و افزایش توان عملی نیروگاه‌های گازی موجود محقق شده است.
معاون شرکت برق حرارتی ادامه داد: واحدهای سنکرون شده جدید شامل بخش گاز نیروگاه‌های سیکل‌ترکیبی هنگام، ایران ال ان جی، قشم پاسارگارد، آریان زنجان، مهتاب کویر، شهید باکری تربت‌حیدریه، فولاد بوتیا، دوکوهه و واحدهای گازی کوچک میانرود، زاهدان، صبای دهلران، پتروشیمی کردستان و پتروشیمی کرمانشاه بوده است.
رمضانی افزود: همچنین در این مدت واحدهای بخار نیروگاه‌های سیکل‌ترکیبی جهرم، هریس، ارومیه، چابهار، بعثت پارس‌جنوبی، غرب کارون، عسلویه، فردوسی، خرم‌آباد، ارومیه و سبلان نیز به شبکه سراسری برق کشور متصل شده است.
این مقام مسئول گفت: با اشاره به اینکه ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی کشور به 74 هزار و 398 مگاوات رسیده است، گفت: 621 واحد تولید برق حرارتی در 134 نیروگاه کشور وظیفه تولید برق پایدار برای مشترکان سراسر کشور را بر عهده دارند که بیش از 68 درصد از این ظرفیت در اختیار بخش خصوصی است.
* رکورد زمانی ساخت نیروگاه شکسته شد
در بین نیروگاه‌های ساخته شده، 2 واحد نیروگاهی راشد تربت حیدریه و نیروگاه شهید باکری سمنان با رکورد قابل توجه ساخته شده است. در حقیقت زمان ساخت این واحدهای نیروگاه رکوردی قابل توجه و جهانی را به ثبت رسانده است.
مطابق قرارداد منعقده در نیروگاه سمنان، به تبعیت از مدت زمان عادی برای ساخت یک واحد گازی، زمان سنکرون واحد اول باید 12 ماه پس از پرداخت پیش‌پرداخت یعنی در تاریخ 14 بهمن سال 1401 اتفاق می‌افتاد. بر این اساس، شرکت سازنده ایرانی با ثبت یک رکورد بین‌المللی در زمینه ساخت نیروگاه فقط 6 ماه پس از جاری شدن قرارداد ساخت یعنی حدود 50 درصد از زمان قراردادی موفق به سنکرون این واحد نیروگاهی شد.
* ساخت یک نیروگاه در شرایط نرمال 12 تا 14 ماه زمان نیاز دارد
در همین رابطه، صادق جوادی، کارشناس حوزه برق در گفت‌وگو با خبرنگار فارس ضمن اشاره به ساخت نیروگاه سمنان گفت: ساخت یک نیروگاه در شرایط نرمال 12 تا 14 ماه زمان نیاز دارد، در دنیا رکوردهایی از ساخت نیروگاه در بازه زمانی 9 ماه، آن هم به ندرت دیده می‌شود اما کار انجام شده در این نیروگاه توسط سازنده به معنای واقعی کلمه تحسین برانگیز و مشخص کننده توان ساخت نیروگاه در ایران است.
این کارشناس حوزه برق تاکید کرد: ایران دانش روز ساخت نیروگاه را در اختیار دارد و این مسئله را به توسعه در دو بعد اقتصادی و راهبردی ادامه داده و همین امر در نهایت ختم به چنین رکوردزنی‌هایی می‌شود.
وی گفت: بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی شرکت سازنده این نیروگاه، از شروع نصب واحد تا زمان سنکرون در قالب 120 روز به سرانجام رسیده در حالی که زمان نرمال این بخش در شرایط عادی بیش از 210 روز ادامه دارد.
وی بیان کرد: همچنین در بخش بهره‌برداری از زمان شروع فلاشینگ روغن تا برق‌دار شدن DCS، به طور نرمال به 90 روز زمان نیاز دارد که این کار تنها در 52 روز به سرانجام رسیده است.
با توجه به این مسئله نیروی کار فعال در سایت ساخت نیروگاه در مقاطعی نظیر تیرماه سال 1401 در اوج گرما به نزدیک 300 نفر رسیده و این آمار تا زمان نصب نهایی ادامه یافته است.
*رشد 40 درصدی نیروگاه های بخار در 2 سال گذشته
علاوه بر رکوردهای یاد شده، عمده نیروگاه های ساخته شده در دولت سیزدهم، تکمیل واحد بخار نیروگاه‌های گازی بوده است. بر این اساس، حمید سرداری احداث بخش بخار واحدهای گازی و تبدیل آن‌ها به سیکل‌ترکیبی را از سیاست‌های اصلی و راهبردی وزارت نیرو و برق حرارتی اعلام کرد و گفت: اجرای این پروژه‌ها علاوه بر افزایش ظرفیت تولید برق کشور باعث رشد راندمان نیروگاه‌های حرارتی و کاهش مصرف سوخت نیروگاه‌ها می‌شود.
مدیرکل دفتر مهندسی و نظارت بر طرح‌های نیروگاهی شرکت برق حرارتی ادامه داد: بر همین اساس طی دو سال اخیر روند ساخت این پروژه‌ها سرعت بیشتری به خود گرفته و واحدهای بخار نیروگاه‌های سیکل‌ترکیبی جهرم، هریس، ارومیه، چابهار، بعثت پارس‌جنوبی، غرب‌کارون، عسلویه، فردوسی، خرم‌آباد، ارومیه و سبلان مجموعا به ظرفیت 2136 مگاوات در مدت زمان فعالیت دولت سیزدهم به شبکه سراسری برق کشور متصل شده است.
وی تاکید کرد: با توجه به اینکه تولید برق این واحدهای نیروگاهی نیازی به سوخت جدید نداشته و از اتلاف انرژی واحدهای گازی تامین نیاز می‌شود، از این رو احداث واحدهای بخار یاد شده زمینه صرفه‌جویی سه میلیارد و 250 میلیون مترمکعبی مصرف سوخت را در سال فراهم کرده است.
سرداری اضافه کرد: در حال حاضر بالغ بر 11 هزار مگاوات نیروگاه گازی دولتی و خصوصی در سراسر کشور قابلیت تبدیل به سیکل‌ترکیبی از طریق احداث پنج هزار و 500 مگاوات بخش بخار را دارند. با احداث واحدهای بخار یاد شده ظرفیت نیروگاه‌های یاد شده به 16 هزار و 500 مگاوات افزایش می‌یابد.
مدیرکل دفتر مهندسی و نظارت بر طرح‌های نیروگاهی شرکت برق حرارتی با اشاره به اینکه با اجرای این پروژه‌ها راندمان نیروگاه‌های مذکور از 32 درصد به حدود 48 درصد افزایش می‌یابد، گفت: اجرای این مهم سبب صرفه‌جویی سالانه بالغ بر 9.5 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی و یا معادل آن گازوئیل می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه سرمایه‌گذاری مورد نیاز جهت احداث پنج هزار و 500 مگاوات بخش بخار، بدون در نظر گرفتن هزینه‌های تامین مالی بالغ بر پنج میلیارد یورو خواهد بود، افزود: ارزش سوخت صرفه‌جویی شده با فرض مصرف ترکیبی سوخت گاز و گازوئیل در نیروگاه‌های مذکور سالانه بالغ بر دو هزار و 500 میلیون یورو است.
سرداری در پایان گفت: انرژی مورد نیاز جهت تولید برق در واحدهای بخار نیروگاه‌های سیکل‌ترکیبی از طریق استحصال انرژی گرمایی حاصل از دود خروجی توربین‌های گازی که دارای دمای 550-600 درجه سانتی‌گراد هستند، در بویلرهای بازیاب حرارتی تامین می‌شود. این بازیافت انرژی سبب صرفه‌جویی در مصرف سوخت به میزان اشاره شده می‌شود.
*3.8 میلیارد دلار نیروگاه در دو سال ساخته شد
به گزارش فارس، هزینه ساخت نیروگاه برای هر مگاوات برق رقمی در حدود 500هزار دلار است، یعنی اینکه ساخت یک نیروگاه 1000مگاواتی دست‌کم به 500میلیون دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد. بر این اساس، طی 2 سال گذشته 7745 مگاوات نیروگاه به ارزش 3.8 میلیارد دلار به ظرفیت نیروگاه‌سازی کشور اضافه شده است.