تاریخ هنرمندان و بازیگران ایرانی پر از افرادی است که برای مدتی تبدیل به چهره‌هایی شناخته شده برای عامه مردم شده‌اند، از بازیگران یک اثر تلویزیونی گرفته تا هنرمندانی که با چند فیلم سینمایی شهرت و یا حتی محبوبیت را تجربه کرده‌اند.
اما از میان تمامی این نام‌ها و تصاویر تنها تعداد کمی هستند که در ذهن جامعه ماندگار می‌شوند، بازیگرانی که نقش‌های ماندگار بسیاری را بازی کرده‌اند و یا حتی معمولی‌ترین آنها را هم به بهترین شکل ایفا کرده‌اند.
قطعا آتیلا پسیانی یکی از این نام‌ها است، بازیگری که هر نقشی را حتی در معمولی‌ترین اثر به نقشی ماندگار تبدیل و تصویرش را برای مخاطب درخشان می‌ساخت. هنرمندی که روز گذشته خبر ناگوار درگذشتش در فضای هنر ایران پیچید.
پسیانی فرزند جمیله شیخی هنرمند سرشناس ایرانی است و قطعاً در مسیر هنری‌اش راه مادر را به خوبی ادامه داده است، همانطور که در ابتدای مسیر بازیگری‌اش فردوس کاویانی که اتفاقاً او را هم به تازگی از دست داده‌ایم درباره او می‌گوید، از ابتدا هم مشخص بود که آتیلا پسیانی از مادرش هنر را به ارث برده و بازیگر توانمندی است.
این هنرمند توانا فعالیت حرفه‌ای خود را از سال ۱۳۵۶ در سن ۲۰ سالگی آغاز کرد. او در طی ۴۳ سال فعالیت ۷۶ فیلم سینمایی، ۴۰ تئاتر و ۶۳ مجموعه تلویزیونی را در کارنامه هنری‌اش به نمایش گذاشته و در شبکه نمایش خانگی هم با ۵ اثر حضور داشته است.
شروع فعالیت با تلویزیون
آتیلا پسیانی نخستین فعالیت حرفه‌ای خود را با سریال «لحظه» کاری از محمد صالح علا و حضور در تئاتر را هم از سال ۱۳۶۳ با نمایش «هفت‌خوان رستم» شروع کرد.
او در سریال «لحظه» با مادرش (جمیله شیخی) و دیگر بازیگرانی چون فرامرز قریبیان، آهو خردمند، محبوبه بیات، هوشنگ توکلی، خسرو شکیبایی و … همبازی بود.
او در این سریال توانست توانایی و استعداد هنری خود را به بسیاری از منتقدان نشان دهد و از همان سال برای بسیاری از مجموعه تلویزیونی‌ها دعوت شد. آتیلا پسیانی از اولین کار تلویزیونی تا سال ۱۳۷۷ و سریال «هفت سنگ» کاری از عبدالرضا نواب صفوی که باعث شناخته شدن چهره‌اش شده بود در ۱۲ اثر دیگر نیز به ایفای نقش پرداخت.
«محله برو بیا» یکی از مجموعه‌هایی بود که در این سال‌ها خاطره سازی بسیاری کرد، فردوس کاویانی و آتیلا پسیانی دو هنرمندی که با فاصله ۵ روز از میان ما رفتند در این مجموعه ایفای نقش می‌کردند.
پسیانی با سریال‌های «آرام می‌گیریم»، «رستگاران»، «راه بی‌پایان» و «زیر تیغ» به شهرت دست یافت و توانست مخاطبان بسیاری را به خود جذب نماید. شاید حتی به رخ کشیدن هنر بازیگری پسیانی برای مخاطب در «گمگشته» باشد، جایی که وی دو نقش همزمان را بازی کرد و در عین حال برای مخاطب باورپذیر بود.
«چهاردیواری» حضور متفاوت و کمدی آتیلا پسیانی مقابل دوربین سیروس مقدم بود، نقشی که تقی تاکسی را به یکی از خاطرات خوب نوروز ۱۳۸۹ تبدیل کرد.
نقش منفی پسیانی در سریال «پرده نشین» هم یکی از نقاط قوت کارنامه او است، در کل باید گفت که آتیلا پسیانی یکی از بهترین بازیگران نقش مکمل در آثار مختلف است، بازیگری آتیلا پسیانی به خوبی به دیده شدن بازیگر اصلی کمک می‌کرد.
تئاتر همیشه در اولویت
اولین هنرنمایی آتیلا پسیانی بر صحنه تئاتر به سال ۱۳۶۳ و نمایش «هفت خوان رستم» است، از آن سال تا امروز تعداد آثار آتیلا پسیانی در تئاتر کمتر از آثار سینمایی و تلویزیونی او است، اما صحبت‌ها و مصاحبه‌های او همیشه نشان از اولویت تئاتر نسبت به دیگر عرصه‌های بازیگری دارد.
مسعود کرامتی در این رابطه گفته است: «آتیلا واقعا دغدغه تئاتر داشت، تئاتر را می‌شناخت و تئاتری بود، ممکن است عده‌ای هم با نوع کاری آتیلا در تئاتر به لحاظ سلیقه خیلی موافق نبودند و حتی آن را دوست هم نداشتند، این ماجرا مهم نیست، چون قرار نیست همه آدم‌ها سلیقه یکسانی داشته باشند.
آن باور و صداقتی که آتیلا در شخصیتش داشت در کارهایش هم اعمال می‌کرد و با همان باورمندی و به سبک و سیاق خودش کار می‌کرد و همیشه هم آدم موفقی بود، به همین خاطر هم آتیلا پسیانی در تئاتر آدم خاصی بود و تئاترهای خاصی هم کار می‌کرد و آدم‌های زیادی تحت تأثیرش بودند.»
ورود به سینما
پسیانی در سال ۱۳۶۲ با بازی در فیلم «عفریت» کاری از فرشید فلک نازی وارد سینما شد و در سال ۱۳۶۲ دومین فیلم سینمایی‌اش را به نام «مرگ سفید» با کارگردانی حسین زندباف تجربه کرد و در سال ۱۳۶۵ سومین تجربه سینمایی خود را در کنار جمشید مشایخی، پرویز پورحسینی و آتش تقی‌پور به دست آورد.
از دیگر فیلم‌های موفقی که آتیلا پسیانی در آن حضور داشته می‌توان به «گاو خونی»، «آب و آتش»، «آتش بس ۱ و۲»، «چه کسی امیر را کشت»، از «رئیس جمهور پاداش نگیرید»، «سیانور»، «آشوب»، «پیتزا مخلوط»، «مجردها» و … اشاره کرد. همچنین آخرین فعالیت‌های وی در سینما تا به امروز می‌توان به فیلم ”سلفی با دموکراسی» با کارگردانی و تهیه‌کنندگی علی عطشانی محصول سال ۱۳۹۸ و سینمایی «سیاه باز» به کارگردانی حمید همتی محصول سال ۱۳۹۹ اشاره کرد.
آموزش، فصل مهم زندگی آتیلا پسیانی
آموزش و تشکیل گروه‌های تجربی و تئاتری یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های آتیلا پسیانی بود، خود او در آخرین نکوداشتی که در روز تولدش و در خانه هنرمندان برای اوگرفته بودند در این رابطه گفته است: «ا وجود تمام سخنان دوستان که خیلی صادقانه و دوستانه، درباره من گفتند، مرا عمیقا به فکر فرو برد که انگار یک جای کار می لنگد! اتفاقی که در این پنج دهه افتاد، خیلی عجیب و مختلف بود که می‌توانست برای دیگران هم رخ بدهد. ما خیلی دوست داشتیم جوانانی مانند خودمان پرورش بدهیم و گروه‌هایی مانند گروه تئاتر «بازی» ایجاد کنیم. وقتی گروه تئاتر بازی در سال ۶۸ کار تجربی انجام دادیم، خیلی فحش خوردیم ولی ما پای آن ایستادیم. خوشحالم الان بیش از ۲۰ گروه تجربی داریم که فعالیت می‌کنند.»
در طول مدت فعالیت آتیلا پسیانی، وی بازیگران بسیاری را به هنر کشور معرفی کرده است.
همیشه با شرافت
اگر بخواهیم به تمام کارنامه حرفه‌ای آتیلا پسیانی نگاه کنیم، شاید مجبور باشیم طولانی‌ترین مطلب ممکن را بنویسیم، آتیلا پسیانی در تمامی حیطه‌های هنری هنرمندی پرکار به حساب می‌آید.
اما چیزی پرداختن به آن مهم‌تز از فعالیت‌های هنری پسیانی است، چیزی است که مسعود کرامتی درباره آن می‌گوید: «درباره وجه شخصی خودش بازهم سر این مسئله باز می‌گردم آتیلا صداقتی داشت که من در کمتر کسی آن را دیده بودم و این برای من بسیار با ارزش بود و عشق عجیبی به بازیگری علی الخصوص تئاتر داشت و به نوعی می‌توان گفت این عشق و صداقت به قدری در او پر رنگ بود که واقعا می‌توان گفت آتیلا همان شرافت تئاتری‌ها را داشت.»
شاید آخرین تصویری که از آتیلا پسیانی در مراسم نکوداشتش به یادگار ماند در تضاد شخصیت همیشگی‌اش باشد، اما او همیشه با شخصیتی با جذبه در خاطره‌ها ماندگار می‌شود.
او در نهایت با این تصویر به خاطره‌های مخاطبانش پیوست، اما مهم تصوری است که از او به یادگار مانده است، مردی که همیشه حرفه‌ای و با اصالت بود. هنرمندی واقعی که هیچگاه حاشیه را به زندگی حرفه‌ای‌اش ترجیح نداد.