انتخابات مجلس سوم در روز 1367/1/19 و در حالی که جنگ به روزهای سخت خود رسیده و رژیم بعثی شهرهای کشور را به بمباران هوایی و حتی بمباران شیمیایی تهدید کرده بود، با حضور ملت شجاع ایران در پای صندوق‌های رأی برگزار شد.
در آستانه انتخابات مجلس سوم اختلافات سیاسی میان دو جناح چپ و راست به اوج خود رسیده بود، به گونه‌ای که زمینه‌های جدی شکل‌گیری تشکلی جدید فراهم آمد و عملاً در تهران دو فهرست متفاوت به نامهای «جامعه روحانیت مبارز» و «مجمع روحانیون مبارز» منتشر شد.
البته تعدادی از افراد در هر دو فهرست مشترک بودند و در نهایت مجمع روحانیون توانست اکثریت کرسی‌های مجلس را به دست آورد و دبیرکل مجمع‌ـ مهدی کروبی‌ـ نایب رئیس مجلس سوم شود و پس از مدتی در سال 1368 و پس از انتخاب آقای هاشمی‌رفسنجانی به عنوان رئیس‌جمهور، وی به صندلی ریاست مجلس سوم تکیه
زند.
همچنین، در این دوره حجت‌الاسلام محتشمی‌‌ـ وزیر وقت کشور‌ـ درباره صلاحیت اعضای گروهک نهضت آزادی از حضرت امام(ره) سؤال می‌کند و حضرت امام(ره) طی نامهای کتبی آن گروه را غیرقانونی اعلام می‌دارد و هیئت اجرایی بر همان اساس داوطلبان وابسته به این گروه را تأیید صلاحیت نمی‌کند.
در این انتخابات، 27 میلیون و 986 هزار و 736 نفر، جمعیت واجد شرایط رأی دادن را تشکیل می‌دادند که از این تعداد ١٦ میلیون و ٧١٤ هزار و ٢٨١ نفر (59/72 درصد) در انتخابات شرکت کردند. اسامی نمایندگان منتخب تهران به این شرح بود:
اکبر هاشمی‌رفسنجانی، مهدی کروبی، فخرالدین حجازی، هادی غفاری، حسین کمالی، محسن نوربخش، گوهرالشریعه دستغیب، محمود دعایی، محمدعلی صدوقی، عاتقه صدیقی رجایی، عباس شیبانی، مصطفی معین، محمد اصغری و محمد سلامتی در مرحله اول به مجلس راه یافتند.
در مرحله دوم مرضیه حدیدچی دباغ، مرتضی الویری، حسن روحانی، محمدابراهیم اصغرزاده، عباس دوزدوزانی، حسین فروتن، مرتضی کتیرایی، عباس عمید‌زنجانی، عبدالواحد موسوی‌لاری، عیسی ولایی، محمدسعید تسلیمی، نجفقلی حبیبی، سعید رجایی‌خراسانی، علی‌اکبر ناطق‌نوری، حسین مظفری‌نژاد و محمدرضا باهنر.
به این ترتیب، مجلس سوم در اختیار جریان چپ افتاد و این در حالی بود که در رأس قوه مجریه و دستگاه قضایی نیز عناصری همسو با این جریان قرار داشتند.