على حسن حیدرى
هواپیماهاى رژیم صـهـیـونیستـى صبح روز یکشنبـه هـفـتـه گـذشـتـه بـا تجاوز به حریم هوایى سوریه ، منطقه عین الـصـاحـب در10 مایلـى شـمـال دمشق را بمباران کردند . این اقدام که نقض آشکار منشور سازمان ملـل ، قـوانین بین الـمـلـلـى و قطعنامه اى شوراى امنیت از یک طرف و نقض توافق دوجانبه دمشق ـ تل آیوو در سال )1353)1974 بود، نخستین حمـلـه اسـراییـل بـه سـوریـه از 1973 تاکنون مى باشد . در هر حال نقض تمامیت ارضـى سوریه از سوى اسراییل ، موجى از تنفر و محکومیت را در میان مجامع سیاسى و حقوقى منطقه وجهان برانگیخت که البته با شکایت سوریه به شوراى امنیت این موضوع در دستور کار این شورا قرار گرفت .
* ریشه ها
سوریـه کـه از آن بـه عـنـوان خـط مقدم مبارزه با رژیم صهیونیستى تعبیر مى شود، همواره هدف مشترک آمریکا و اسراییل در جنگ روانى ونظامى بوده است . دمشق اولین کشـورى بود که پس از اشغال عراق از سوى سردمداران کاخ سفید در سایه تبلیغـات روانى سنگیـن محافل سیاسى و خبرى صهیونیستى ، تحت فـشـار قـرار گـرفته و مـقـام هـاى سیاسى و امنیتى آمریکا با تکیه بر یـک بسیج رسانه اى و طرح اتهاماتى ماننـد حـمـایـت از تــروریــســم ، انــتــقــال سلاح هاى کـشـتـار جـمـعـى عـراق به سوریه ، پناه دادن به سران رژیم بعث عراق ، نبود دموکراسى در این کشور،جنگ روانى منظم و هدفمندى را علیه دمشـق آغـاز کـردند .همـزمـان بـا اوج جـنـگ روانـى رسـانـه هـاى آمـریـکـا و صهـیـونیستـى ، » کـالـیـن پـاول «وزیـر امورخـارجه آمریکا ضمـن هـشـدار بـه سوریه اعلام کرد، درصورتى که سوریه رفتار خود را تغییر ندهد، ممکن است تدابیرى اقتصادى ، دیپماتیک و یا ... علیه آن کـشـور اتـخـاذ شـود .
بوش و رامسفلد نیز مـواضع مشابهـى را اتخاذ کردند . بدین ترتیب رئیس بخش تبلیغات وزارت جنگ رژیم صهیـونیستى نیز بـا استقبال از هـرگونه اقدام آمریکا علـیـه سوریه گفت :آمریکایى ها اکنون آنچه را که ما سال ها قبل فهـمـیـدیـم ، درک مى کنند .آمریکا باید توجه داشته باشد که زمان ایجاد تغییر در سوریه فرارسیده است . وى ســپــس یــادآور مــى شــود، اسراییل از سوریه مى خواهد که عناصر حـزب الله لـبـنـان دور شـونـد و خـطـر موشکهـاى دوربـرد این حـزب برطرف شود .همچنین از دمشق مى خواهیم به جنبش هاى حماس و جهـاد اسـلامـى پناه ندهـد و راههـاى ارتباطى ایـران بـا لبنان و فلسطین را قطع کند . در هر حال چندى بعد نیز شاهـد سفر کالـیـن پـاول به سوریـه بـودیم بـه همراه لیستى از خواسته ها که افزون بر خواسته هاى قبلى موارد جدیدى نیز در آن گنجانده شده بـود؛ اهم سیاهه این خواستـه کـه در رسانه ها نیز منـعـکـس شد، به قرار زیر است :
1 ـ قطع حمایت سوریه از حزب الله لبنان و کمک دمشق به آمـریـکـا و اسرائیل بـراى خلع سلاح این حـزب و تبدیل آن به حزب سیاسى و در صورت امـکـان مـسـاعـد، کـمــک در حــذف فیزیکى آن .
2 ـ حضـور سـوریـه در لـبـنـان ، حضور یک قـدرت در کشور خـارجـى محسوب مى شود لذا نیـروهاى نظامى سوریه باید از لبنان خارج شوند .
3ـ سوریه باید حمایت هاى خود را از گروههاى فلسطینى به ویـژه جهاد اسلامى و حماس قطع نمـوده و منابع مالى و دفاتر سیاسى آنهـا را مسـدود و آنها را از این کشور خارج کند .
4 ـ پیـوستن بـه پـروسه مذاکـرات صـلـح خـاورمـیـانـه و قـطــع راهـهـاى مــواصــلاتــى ایــران بــا حـــزب الله و گروههاى فلسطینـى بـه منظور امحـاء عقبه اسـتـراتژیک سیاسى و مالـى ایـن گروههـا و سـرانجام نـابـودى انتفاضـه مردمى فلسطین .
ــه رغــم ادعـــاى رســانــه هــاى صهـیـونیستى و آمریـکـا در خـصـوص عـقـب نـشـیـنـى دولـت سـوریـه الـبـتـه مقام هاى این کشور با درایت و با تکیهبه تجربه دیپلماسى این کشور، بر روى اصـول سـیـاسـت خــارجـى خــود وارد معامله شده و مقاومت سوریه و تداوم مقـاومـت در اراضى اشغالـى نـاتـوانـى صهیـونیست ها را در افکار عمـومى بر همگان آشکـار کـرد .بدیـن ترتیب بـه ناچار به سیاست فرافکنى که در تاریخ سیاسى اش هـمـواره براى حفـظ وضـع موجود و فرار از بحران امنیتى فراگیر در داخل از آن استفاده شده است ، روى آورد !
* دلایل اقدام علیه سوریه
اما اینکه چرا رژیم صهیونیستى در شرایط کنـونى دست به این اقدام علیـه سوریه زد؛ بـراى رسیدن به یک پاسـخ روشـن بایـد تـحـولات و رخـدادهـاى داخلى و منطقـه را لحاظ کرد و بعد بر ارزیابى نهایى پرداخت .
* شــــــــرایـــــــط داخـــــــلــــــــى رژیــــــــم صهیونیستى
ـ نـقـض حـریـم هـوایـى سـوریــه درحالى صورت مى گیـرد که مقام هاى اسـراییـل در داخـل درمانـده شـده و بـا شدیدترین بحران سیاسى و اقتصادى و امـنـیـتـى در تـاریـخ یـک دهـه اخـیـر بسرمى برند .
ـ ناکامى هاى شارون در سرکوب انتفاضـه مـردمى فلسطین و شـکـسـت طرح امنیتى این رژیم .
ـ شکست لایحه پارلمان این رژیم در خصوص عرفات .
ـ اعتصابات کارگران ، اصناف ، سرپیچى و امـتـنـاع تـعـداد کـثـیـرى از خلبانـان و ارتشیان این رژیم از اجراى سیاست هاى کشتار فلسطینى ها .
ـ شـکـسـت طـرح دیـوار امنـیـتـى شارون که به دلیل بار سیاسى و حقوقى و آثار جغرافیایى و جمعیتى بر یهودیان شـهـرک نـشـیـن از سـوى جـریـانـهـاى سیاسى و مذهبى داخلى با انتقاد مواجه شد .
ـ فشار افکار عمومى به دلیل نبود امنیـت و رکود و کسـرى بـودجه شدیـد اقتصادى در دوران شارون ،
بدین ترتیب عملکرد کنونى را باید با مجـمـوعه این شـرایط و دسـتـاوردى قریب به چهارسال سیاست سرکوب و میلیتاریستى این رژیم با توجه به موارد یاد شده دانست .
* شرایط منطقه اى و بین المللى
رژیم صهیونیستى که با اقدامـات غیرانسانى خود به عنوان عامل شکست طرح باصطلاح صلح » نقشه راه «از وى یاد مى شـود، یک روز قبل از تـجـاوز جنـون آمیز به سوریه ، متحمل ضـربـه بزرگى در حیفا شد و بـدلـیـل افـشـاى ناتوانى هاى خود در داخل با استفاده از فضاى مناسـب بـیـن الـمـلـلـى شـکـل گرفته ، پس از عملیات حـیـفـا و بـراى خروج از بن بست سـیـاسـى امنیتـى و اقتصادى به سیاست صدور بحـران به خارج روى آورد . تهاجم هوایى رژیم صهیونیستى بـه خاک سـوریه کـه بـه گفـتـه » حمـد الـطـیـبـى «بـا اطــلاع و هـمـاهـنـگـىمقام هاى آمریـکا انجام شده است ، (مشورت رئیس دفتر شارون و مشاور امنیت ملى کاخ سـفید قبل از حمله ) با این انـگیزه صورت گرفتـه است که در سایه یـک اقدام محدود نـظامى به موازات جنگ روانى منظم ، سوریه را وادار بـه انفـعال ، تـسلـیم و بـالاخره امتیازدهى در فرایند مـنازعات لبنان ، فلسطین و عراق نمایند و از این طریق دمشق را که حکم خط مقدم مبارزه با صـهـیـونـیـسـت هـا و سـیـاسـت هـاى خاورمیانه آمریکا دارد، وادار به تسلیم کند و جبهه تـاریخى دمشق و بیروت را در مقابل صهیونیست ها از همدیگر جدا کنند .
از طرفى حال که آمریکـایـى هـا وصهیونیست ها بعداز اینکه نتوانستند در چارچوب ستاد مشترک جنـگ روانى ، مقـام هـاى سوریـه را مـرعوب کنـنـد، مى خواهند این پیام تکرارى را به سوریه بـدهـنـد کـه در صـورت پـافـشـارى بـر سیاست هاى خـود، اقدامات نظـامـى علیه این کشور بعید نیسـت امـا نـکـتـه دیگرى که در ارتباط با این رخداد مطرح است ، اینست که رژیم صهیونیستى با لم به اینکه سوریه توان واکنش نظامى متقابل را نخواهد داشت و در صورت تـوسـل بـه اقـدام دیپـلـمـاتـیـک عـلـیـه اسرائیل ، از حمایت همه جانـبـه کـاخ سفید (وتو)برخوردار خواهد بود، این حمله را انجام داده است . سورى ها نیز در پاسخ به این اقدام صهـیـونیسـت هـا کـه بـا مـحـکـومـیـت بین المللى مواجه شـد، راه دیپلماتیک را انتخاب کردند و با ارائه قطعنامـه اى به شوراى امنیت ، خواهان محکومیت جاوز رژیم صهیونیستى شدند البته با توجه به اینکه در مرحله اول نشست این شـورا، نتیـجـه اى حـاصـل نـشـد، بـه احـتـمـال قـوى نـیـز در صــورت طـرح مجدد، آمریکایى ها آن را وتو خواهند کرد .
بدین ترتیب در صورت شکست نشست این شورا در صدور قطعنامه ، باید منتظر واکنش بعدى جهان عرب و دمشق شد لیکن با توجه به حال و هواى فعلى حاکم بر جـهـان عـرب ، به نظـر نـمـى رسـد کـه آنـهـا اقـدامـى فـراتـر از محکومیت لفظى از خود نشان دهند . امـا در صـورت عـدم مــوفـقـیـت شوراى امنیت باید جـهـان در انـتـظـار تکرار اقدام هاى مشابه مشترکى از سوى آمریکا و رژیم صهیـونیستى در منطقه باشد؛ همچنانکه دیدیم پس از انتشار خبر پایان بى نتیجه نشست اولیه شورا، این رژیم حریم هوایى و زمینى لبنان را نقض کرد .