فتح‌الله پریشان
راهبرد علمی دیگری که در دیدار اخیر مقام معظم رهبری با دانشجویان و اساتید نخبه و بسیجی مورد تاکید معظم له قرارگرفت، اهتمام اساتید میهن اسلامی به «شاگرد پروری» بود. رهبر فرزانه انقلاب به تناسب خاستگاه علمی شان که از حوزه های علمیه کشور بوده، به نکات نغز و قابل توجهی در این خصوص اشاره کردند. ایشان مطابق با سنت رایج حوزه ها در مبحث شاگردپروری که انصافا سنت و اسلوب موفق و خوبی هم بوده است، ارزش ومنزلت حقیقی هر استادی را منوط به بروز و ظهور آثار وجودی آن در بیرون می دانند که بزرگترین اثر وجودی یک استاد موفق نیز چیزی جز تربیت اسلامی و انسانی یک شاگرد موفق نیست.
مقام معظم رهبری همچنین با تمایز قراردادن بین یک مستمع عادی و شاگرد، تصریح می کنند:«شاگرد فقط آن کسی نیست که سرکلاس حاضر می شود، آنی است که به وسیله شما (اساتید) ساخته می شود و تحویل داده می شود به دنیای علم به عنوان یک نیروی کارآمد و علمی.»
شاید امروزه به تناسب رشد روزافزون وسایل ارتباطی و نحله های مختلف فکری و شاخه های گوناگون علمی و ابزار و تکنولوژی های نگهداری از این علوم، به ذهن برخی خطور نماید که دیگر مثل گذشته به این بحث نیازی نیست. بلکه باید هر استاد و متفکری آن مدت زمانی که صرف تربیت یک شاگرد می نماید، باید صرف انباشت تولیدات علمی نماید و افق های جدیدی از سنت ها و مفاهیم علمی را به روی بشر بگشاید. اگر چه در وهله اول به نظر می آید که این حرف تا حدودی درست می نماید اما مرور زمان و تجربه غرب در این خصوص نشانگر این است که محور همه پیشرفت ها و ترقی ها، انسان است و هیچکدام از پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی به رغم ضروری بودن و سهم بسزایی که در سعادت انسان داشته، نمی تواند آلترناتیو نقش انسان باشد. ضمن اینکه از سوی دیگر باید دید اصولا هدف از شاگردپروری چیست؟ پاسخ به این پرسش ، می تواند روشنگر مرزهای ظریف فکری، اعتقادی و علمی مکاتب مختلف فلسفی و فکری باشد. شاگردپروری در اسلام و جامعه اسلامی، آماده سازی افراد انسانی مهذب و تربیت شده به اخلاق اسلامی و انسانی برای ایفای نقش های حساس هدایتی در مناسبات سیاسی- اجتماعی با غایت رساندن جامعه انسانی و اسلامی به سعادت دنیوی و اخروی است. زیرا توجه به روح معنویت و تربیت انسان کامل معنوی تنها از این طریق میسور است واز طریق ابزار پیشرفته و سخت افزاری انباشت علوم امکان پذیر نیست.
در پایان این مطلب به نکته ای اشاره می شود و آن ابراز تعجب و تحسین یک تیم مطالعاتی غربی از روش های تدریس وتحصیل در حوزه علمیه قم می باشد. این تیم به ویژه از بحث مباحثه مطالب در بین طلاب و سیستم شاگردپروری اساتید و جلسات اخلاق این مدارس برای نهادینه سازی علوم و اخلاق در اذهان طلاب و دانشجویان بسیار تعریف و تمجید نمودند و خواستار بهره برداری غرب از این روش ها در سیستم آموزشی خود شدند.