با توجه به تجربه دولت های ائتلافی در رژیم صهیونیستی، نخستین چالش دولت مشترک نتانیاهو و گانتس آن است که ائتلاف دو طرف شکننده بوده و در نتیجه در روند اداره دولت دچار اختلافات عمیق خواهند شد.
بعد از حدود یک سال بن بست سیاسی در رژیم صهیونیستی، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر و رقیبش بنی گانتس، در بیانیه ای مشترک اعلام کردند که برای تشکیل دولت وحدت ملی به شکل تناوبی به توافق رسیده اند.
رژیم صهیونیستی در یک سال گذشته با برگزاری سه انتخابات پیاپی بدون آن که هیچ یک از ائتلاف های سیاسی بتوانند تشکیل دولت دهند، طولانی ترین دوره انسداد سیاسی در تاریخ خود را تجربه کرد.
با پایان ضرب الاجل تشکیل دولت، گانتس رهبر حزب آبی - سفید که از سوی رئیس جمهور مامور تشکیل کابینه شده بود، نتوانست در مدت زمان تعیین شده دولت تشکیل دهد.
بعد از پایان این مهلت، رووین ریولین، رئیس جمهور اسرائیل این وظیفه را به پارلمان محول کرد. طبق قانون اگر تا ۲۱ روز بعد نامزد دیگری برای پست نخست وزیری انتخاب نمی‌شد، ۴ اوت باید چهارمین انتخابات پیاپی برگزار می شد.
اسرائیلی ها در دوران نخست وزیری نتانیاهو رهبر حزب لیکود ـ که رکورددار طولانی ترین دولت اسرائیل محسوب می شود ـ به شدت دچار تفرقه و دو دستگی شده اند.
در گیرودار این دودستگی، گانتس در طول سال گذشته جنبش مخالفی را بر اساس نارضایتی عمومی از نتانیاهو پایه گذاری کرد و به ویژه از پرونده فساد او بهره برداری زیادی کرد.
این در حالی است که نتانیاهو در شرایط کرونایی موفق به تاخیر پرونده قضایی شد، اما قرار است در پایان ماه مه دادگاه رسیدگی به اتهامات فساد او برگزار شود.
گانتس که در حال حاضر ریاست کنیست (پارلمان اسرائیل) را بر عهده دارد، پیش از این گفته بود که حاضر نیست با نتانیاهو دولت ائتلافی تشکیل دهد. اما اکنون اعلام کرده به دلیل شرایط ویژه مربوط به شیوع کرونا در تصمیم خود تجدید نظر کرده است.
تصمیم گانتس مبنی بر ائتلاف با نتانیاهو، بر خلاف وعده ای است که وی در کارزار انتخاباتی خود داده بود و همین امر موجب ریزش در میان طرفداران او در حزب آبی - سفید شده است.
به همین دلیل برخی از متحدان سابق گانتس او را متهم به خیانت می کنند. یکی از رهبران حزب آبی - سفید گفته است من باور نمی کردم که گانتس رای مردم را می دزدد و به نتانیاهو تقدیم می کند!
یکی از نمایندگان پارلمان اسرائیل که قبلا از گانتس برای تشکیل دولت حمایت می کرد او را متهم کرده که تبدیل به فرمانبردار یک مجرم (نتانیاهو) شده است.
به نظر می رسد تداوم بن بست سیاسی در رژیم صهیونیستی موجب نرمش دو طرف و توافق بر سر دولت مشترک (تناوبی) شده است، در غیر این صورت کار به انتخابات چهارم انجامیده و بن بست سیاسی همچنان تدوام می یافت.
دولت تناوبی چگونه است؟
بر اساس این توافقنامه، ابتدا نتانیاهو، رهبر حزب راستگرای لیکود، به مدت یک سال و نیم نخست وزیری را بر عهده خواهد داشت و بعد از آن این سمت به بنی گانتس، رهبر ائتلاف چپ میانه آبی - سفید خواهد رسید.
در دوره نخست وزیری نتانیاهو، گانتس، که زمانی فرمانده ستاد کل ارتش اسرائیل بود، نخست وزیر شناخته شده و وزارت دفاع را بر عهده خواهد داشت و گبی اشکنازی، مرد شماره دو ائتلاف آبی و سفید وزارت خارجه را بر عهده می‌گیرد.
به گفته روزنامه یدیعوت احرونوت ماموریت اصلی دولت وحدت ملی، مقابله با ویروس کرونا عنوان شده و وزارتخانه های آن به‌طور مساوی میان دو ائتلاف لیکود (شاس، یهودیت توراتی، راست سنتی) و آبی- سفید تقسیم می‌شود.
عمر این دولت 36ماه است و بعد از آن، مجددا انتخابات پارلمانی برگزار خواهد شد. به گفته یدیعوت احرونوت، دولت وحدت ملی بلافاصله بعد از تشکیل، برای 6ماه اعلام وضعیت اضطراری می‌کند؛ وضعیت اضطراری به صلاحدید نتانیاهو و گانتس می‌تواند در بازه زمانی حداکثر 3ماه تمدید شود. همچنین براساس اطلاعات منتشر شده، دولت وحدت ملی در مرحله اول با 30وزارتخانه تشکیل و با گذشت یک ماه، 4 وزارتخانه دیگر نیز به آن اضافه خواهد شد.
بر اساس توافق طرفین، نتانیاهو حق برگزاری انتخابات زود هنگام را ندارد و از سوی دیگر، بنی گانتس از ارجاع به دادگاه عالی برای منع نتانیاهو از اداره کشور قبل از هرگونه محکومیت منع شده است.
یکی دیگر از مفاد توافق دو طرف، ضمیمه کردن شهرک های یهودی نشین و بخش هایی از کرانه باختری به خاک رژیم اشغالگر و تبدیل آن به قانون در پارلمان اسرائیل است. گفته می شود این پیشنهاد در راستای اجرای طرح دونالد ترامپ موسوم به معامله قرن در کرانه باختری مطرح شده است.
براساس بندهای 28 و 29 توافق مذکور، نخست وزیر و جانشین وی باید در تعامل با آمریکا و در چارچوب منافع راهبردی اسرائیل، جدول زمانی اجرای معامله قرن و الحاق سرزمین های جدید را در اسرع وقت مشخص کنند.
رهبران فلسطینی و احزاب عرب اسرائیلی به شدت از این بند انتقاد کرده اند. بر اساس قطعنامه های بین المللی ایجاد شهرک های یهودی نشین غیرقانونی است و اسرائیل باید ضمن تخلیه شهرک ها، به مرزهای سال 1967 عقب نشینی کند.
چالش ها
با توجه به تجربه دولت های ائتلافی در رژیم صهیونیستی، نخستین چالش دولت مشترک نتانیاهو و گانتس آن است که ائتلاف دو طرف شکننده بوده و در نتیجه در روند اداره دولت دچار اختلافات عمیق خواهند شد. این در حالی است که نتانیاهو و متحدانش دارای گرایش راستگرایانه افراطی و مذهبی است، اما گانتس به گرایش میانه تمایل بیشتری دارد.
از سوی دیگر، اگر نتانیاهو در دادگاه محکوم شود، موقعیت او متزلزل شده و اختلافات و سهم خواهی جریان میانه در دولت مشترک افزایش خواهد یافت.
از طرفی، برخی تحلیلگران معتقدند این توافق ناپایدار است و روند فعلی به نفع نتانیاهو تمام می شود. تعبیر برخی مطبوعات صهیونیستی این است که نتانیاهو، گانتس را فریب داده و به تدریج قصد تصاحب قدرت را دارد.
چالش دیگر مربوط به مشکلات اقتصادی است. هر چند مقامات رژیم صهیونیستی گفته اند موج اول بحران کرونا با موفقیت مهار شده است، اما مشکلات اقتصادی ناشی از کرونا همچنان فراروی این رژیم قرار دارد.
طبق آمار رسمی، حدود یک چهارم نیروی کار این رژیم بیکار شده اند. وزارت دارایی رژیم صهیونیستی هم اعلام کرد که به دلیل رشد منفی 2 درصدی ممکن است اقتصاد اسرائیل تا پایان 2020 وارد مرحله رکود شود که این بدترین بحران اقتصادی اسرائیل از زمان تأسیس تا کنون است.
چالش دیگر اسرائیل توسعه طلبی در اراضی فلسطین خصوصا در کرانه باختری در قالب طرح معامله قرن است. این طرح نه تنها با مقاومت فلسطینی ها، بلکه با مخالفت بسیاری از دولت ها مواجه شده است. با توجه به استمرار مقاومت و نیز شرایط دشوار اقتصادی، بعید است دولت مشترک اسرائیل به آسانی موفق به اجرای بند انضمام اراضی کرانه به خاک این رژیم شود
