▼ حرف روز
خطر میلیتاریزه جهان
امروز پساکرونا به مسئلهای مهمتر از خود کرونا در جهان تبدیل شده است. اندیشمندان و صاحبنظران مسائل مختلف، هر یک از نقطهنظری خاص در حال ترسیم چشماندازی از جهان پساکرونا هستند؛ جهانی که از نظر ساختاری و نظم بینالمللی حاکم بر آن، تا حدود زیادی متفاوت از جهان فعلی خواهد بود.
نکات تحلیلی: 1ـ اقتصاد بینالملل یکی از حوزههای مهمی است که تحت تأثیر پیامدهای منفی شیوع ویروس کرونا قرار گرفته است. اکنون تمام کشورهای جهان، بهویژه اروپا و آمریکا، با تنزل دادهها و آمارهای اقتصادی مواجه شدهاند. آمریکا از جمله کشورهای مهمی است که بیشترین ضرر را از همهگیری ویروس دیده است، بهطوری که حتی تزریق تریلیونها دلار از سوی فدرال رزرو نیز نتوانسته است بازار آمریکا را از رکود نجات دهد. در این میان، سقوط شدید قیمت نفت به زیر صفر نیز مزید بر علت شده و بر حجم رکود اقتصادی آمریکا افزوده است. 2ـ بدون تردید، در پساکرونا آمریکا و اروپا با بحران اقتصادی بیسابقهای مواجه خواهند شد. پیشبینی میشود در پساکرونا، آمریکا و اروپا برای جبران بخشی از ضررهای اقتصادی ناشی از ویروس کرونا و در سایه ورشکستگیهای گسترده در عرصههای مختلف اقتصادی، به فروش جنگافزار که بازاری پرسود است، رو آورند. 3ـ نزدیک به ۵۸ درصد از سهم فروش تسلیحات در جهان در دست صنایع اسلحهسازی ایالات متحده آمریکاست. این کشور در ماهها و سالهای آتی سیاست فروشهای تسلیحاتی را در مناطق مختلف جهان، بهخصوص غرب آسیا، افزایش خواهد داد؛ البته این خطر نیز وجود دارد که آمریکا و حتی اروپا با دامن زدن به درگیریهای محدود در جهت «میلیتاریزه کردن» مناطق خاصی از جهان که به رونق بازارهای تسلیحاتی منجر میشود، گام بردارند.
نکته راهبردی: تجهیزات نظامی همواره مشتریان خود را در سراسر جهان دارد، صادرات اسلحه یکی از راههای تجارت و کسب درآمد برای کشورهای قدرتمند است؛ ازاینرو پیشبینی میشود افزایش فروش تسلیحات نظامی بهعنوان یکی از راههای نجات اقتصاد آمریکا و اروپا و افزایش تولید ناخالص داخلی، در دستور کار سیاست خارجی این کشورها قرار گیرد؛ بنابراین در دوران پساکرونا با پدیدهای به نام میلیتاریزه شدن جهان و ایجاد درگیری های ساختگی همچون ایجاد داعش، برای فروش بیشتر سلاح از سوی امریکا و اروپا مواجه خواهیم بود.
▼گزارش روز
بزرگترین عرضه سهام دولتی
یکی از منابع تأمین بودجه دولت در سال 1399، واگذاری بخشی از سهام دولت به مردم از طریق بورس است و از سال قبل نیز حرف فروش بخشی از سهام پالایشگاهی، بیمهای و بانکی به گوش میرسید، تا اینکه رئیسجمهور روحانی در جلسه هیئت دولت اعلام کرد: «بر اساس برنامهریزیها، در روزها و هفتههای آینده شاهد یک اقدام مهم از سوی وزارت اقتصاد خواهیم بود که واگذاری سهام در قالب صندوق «ETF» خواهد بود که شامل عرضه سهام شرکتهای مهم بانکی و بیمهای است... مردم میتوانند تا سقف ۲ میلیون تومان این سهام را خریداری کنند که از تخفیف هم برخوردار میشوند.»
گزارههای خبری: 1ـ روزنامه «دنیای اقتصاد» با تیتر «کمین 8 میلیونی برای عرضه بزرگ»، میزان مشارکت در عرضههای اولیه را بررسی و به این نکته توجه کرد که تاکنون عرضههای اولیه زیر 2 میلیون نفر شرکتکننده داشته است و فقط در آخرین عرضه اولیه، برای نخستین بار، میزان مشارکت به حدود 2/2 میلیون نفر رسید. دولت با هدف مشارکت بیشتر مردم و بدون استفاده از کد بورسی قصد دارد از طریق کد ملی آنها و از درگاه اینترنتی بانکها میزان مشارکت را افزایش دهد. پیشبینی میشود حدود 8 میلیون نفر در این عرضه بزرگ شرکت کنند. 2ـ در اجرای جزء 2 بند الف تبصره 2 قانون بودجه سال 1399 کل کشور و مصوبات هیئت وزیران در این زمینه، وزارت اقتصاد و امور دارایی جزئیات این عرضه را اعلام کرد؛ به این صورت که این عرضه از طریق صندوقهای ETF و از 14 تا 31 اردیبهشت پذیرهنویسی میشوند. 3ـ شاخص بورس در هفتههای اخیر رشد شگفتانگیزی داشته است، به گونهای که فقط از ابتدای سال جاری تاکنون بورس رشد بیش از 50 درصدی را به خود دیده است. ورود سرمایههای خُرد مردم به بازار بورس مهمترین شاخصه بورس در این مقطع بوده است.
نکته تحلیلی: هرچند هجوم نقدینگی به هر بازاری موجب به هم خوردن توازن و به وجود آمدن برخی تهدیدات میشود، اما بازار بورس کمخطرترین محل برای سرمایه و نقدینگی سرگردان در جامعه است. تصمیم دولت، هم درباره نحوه واگذاری سهام در قالب صندوقهای ETF و هم حمایت از بازار بورس، از جانب اغلب کارشناسان اقتصادی مورد تأیید قرار گرفته است؛ اما برای ادامه این روند باید سطح آگاهی و دانش مردم نسبت به بازار بورس و نقش آن در اقتصاد کشور ارتقا یابد تا افراد تازهوارد طعمه افراد حرفهای در بازار نشوند؛ خطری که این روزها بیشتر احساس میشود.
▼ خبر ویژه
عطش مذاکره در سراب دموکراتها
این روزها با نزدیک شدن به انتخابات سال 2020 آمریکا، غربگرایان داخلی در حال تصویرسازی واهی از چهره دموکراتها هستند. آنها بر اساس برساختههای رسانهای، راهبرد صبر و انتظار را در برابر اقدامات خصمانه دولت کنونی آمریکا در پیش گرفتهاند؛ راهبرد صبر و انتظاری که بر اساس خیال واهی روی کارآمدن یک دموکرات و بازگشت او به برجام و آغاز مجدد مذاکرات شکل گرفته است. این جریان با جداسازی دموکراتها از جمهوریخواهان، مدام در تلاشاند تا دموکراتها را مخالف ترامپ و رفتارش در قبال ایران و برجام جا بزنند. رسانههای زنجیرهای نیز در خدمت این استراتژی درآمدهاند و زمانی روزنامه آرمان با تیتر «دموکراتها برنده شوند؛ آمریکا به برجام برمیگردد» به استقبال دموکراتها میرود و روز دیگر احمد نقیب زاده در روزنامه سازندگی مینویسد: «اگر ایران شانس بیاورد و در آمریکا دموکراتها به پیروزی برسند، در آن صورت احتمال مذاکره مطلوب برای دو طرف بیشتر خواهد شد.» اما ماجرا فراتر از اینهاست.
▼ اخبار
ترفند نخنما و تکراری «نمیگذارند کار کنیم»
«علی تاجرنیا» از محکومین فتنه ۸۸ در مصاحبه با روزنامه آرمان گفت: «جریان اصلاحات حتی بعد از حضور در عرصه قدرت هم این امکان را ندارد که به صورت کاملاً آزادانه برنامههای خود را پیش ببرد. مثال آن در دولت فعلی و مجلس دهم وجود دارد. اصلاحطلبان کاندیداهایی را که در مجلس گذشته انتخاب کردند از روی ناچاری بود. تاجرنیا در ادامه مدعی شده است: «دولت امروز دولت اصلاحطلب نیست و روحانی هم کاملاً به این امر واقف است. از نظر من دولت اصلاحات فقط به دولت اصلاحات [دولت خاتمی] و مجلس ششم محدود میشود و با تمام ایرادات آنها تجلی جریان اصلاحات بهطور کامل فقط در این دو عرصه سیاسی بود». اصلاحطلبان همیشه در زنگ حساب با این ترفند نخنما و تکراری که «نمیگذارند کار کنیم»، از پاسخگویی درباره عملکرد خود طفره میروند. «سعید حجاریان» از لیدرهای جریان اصلاحات- مرداد ۹۷ - در مصاحبه با روزنامه اصلاحطلب شرق در پاسخ به این سؤال که «به نظر شما اصلاحطلبان باید با دولت روحانی چگونه برخورد کنند؟» گفته بود: «من معتقدم میشود اصلاحطلبان بگویند دولت روحانی، دولت ما نیست؛ مشروط بر اینکه ذکر کنند دولت، متعلق به چه جریانی است». در روزهای گذشته، «علی صوفی» وزیر تعاون دولت اصلاحات و عضو شورای سیاستگذاری اصلاحطلبان در اظهارنظری تأملبرانگیز، روحانی را نامزد اجارهای خواند و گفت: «مردم در سال ۱۴۰۰، دیگر به نامزد اجارهای رأی نمیدهند. مردم دیگر با کاندیداهای دستدوم، اجارهای و... پای صندوق رأی نمیآیند».
طرح جدید آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران
نشریه آمریکایی «نیویورکتایمز» میگوید که «مایک پمپئو»، وزیر خارجه آمریکا، در حال آماده کردن یک استدلال است که بر اساس آن واشنگتن ادعا میکند عضوی از توافق هستهای به شمار میرود. بر اساس این گزارش، هدف از این طرح، فشار به شورای امنیت برای تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران و اعمال تحریمهای شدیدتر است. همزمان با نزدیک شدن به موعد پایان تحریمهای تسلیحاتی ایران در ماه اکتبر، این استدلال حقوقی از سوی «مایک پمپئو»، در حال تدوین است. این نشریه مینویسد «هرگونه قطعنامه جدید برای منع کشورها از صدور تسلیحات به ایران مورد مخالفت روسیه و چین قرار خواهد گرفت؛ مسکو پیشازاین اعلام کرده که موافق ازسرگیری توافقها برای فروش سلاح به ایران است.» بر اساس گزارش «نیویورکتایمز»، دیپلماتهای اروپایی که از این طرح مطلع شدهاند میگویند «ترامپ و پمپئو برای پیشبرد طرحهای خود به صورت گزینشی انتخاب میکنند که آیا این کشور عضو توافق هستهای است یا خیر!»
نامهنگاری برای یک موضوع ملی
حجتالاسلام قرائتی در مورد نامهنگاریهایش برای انس با تفسیر قرآن، گفت: «من نامهای نوشتم، رهبر معظم انقلاب آن را خواندند. پس از موافقت مقام معظم رهبری، نامه را برای حجتالاسلام حاج علیاکبری رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه فرستادیم. این مسئله حرکت نهضت تفسیر باید ملی شود و بهترین کسی که میتواند، ائمه جمعهاند. آنها شناختهشده و برگزیده شدهاند، بیان و مأموریت دارند و وظیفهشان هم این است. او نامهای دوصفحهای به همراه نامه من به ائمه جمعه درباره تفسیر قرآن در ماه رمضان فرستاد که بنا بود امسال در مساجد تفسیر قرآن مطرح شود. باید تفسیر را طوری کنیم که شیرینی قرآن را به مردم بچشانیم. خداوند به ما این توفیق را بدهد که هم مزه قرآن را بچشیم و هم به دیگران بچشانیم.»
سلاحهایی که هدفشان برهم زدن آرامش در منطقه است
گروه موسوم به «دیدهبان حقوق بشر سوریه» وابسته به معارضان اعلام کرد که آمریکا روز دوشنبه 70 کامیون حامل سلاح و تجهیزات نظامی را به حومه استان الحسکه واقع در شمال سوریه فرستاد. گروه مزبور تأکید کرد که این کاروان آمریکایی تجهیزات نظامی خود را از گذرگاه مرزی «الولید» عراق به شمال سوریه منتقل و در پایگاههای غیرقانونی «قصرک» و «تل بیدر» در حومه الحسکه مستقر کرد. آمریکا یکشنبهشب نیز کاروانی متشکل از 30 تانکر و کامیون حامل سلاح و مهمات را از عراق روانه استان الحسکه کرد. نظامیان اشغالگر آمریکایی در تاریخ 18 آوریل نیز 50 کامیون حامل سلاح و مهمات را از گذرگاه الولید عراق به استان الحسکه سوریه منتقل کردند.
▼ اخبار کوتاه
◄ رتبههای اول تا چهارم هزینه کنندگان نظامی در جهان/ انديشکده بينالمللي صلح استکهلم با بررسي بودجه نظامي کشورهاي جهان اعلام کرد: آمريکا، چين، هند، روسيه و عربستان در رتبههاي اول تا پنجم قرار دارند. در سال ۲۰۱۹ کشورهاي جهان ۱۹۱۷ ميليارد دلار براي مصارف نظامي هزينه کردهاند که در مقايسه با سال ۲۰۱۸، ۳.۶ درصد رشد نشان ميدهد. کرونا نشان داد کشورهايي که صدها ميليارد دلار براي بخش نظامي خود هزينه کردهاند، از زيرساختهاي بهداشتي مناسب براي مواجهه با اين ويروس بهرهمند نيستند.
◄ حضور مجتهد قلابی عراقی در قم/ به استناد برخی منابع مجازی، شخصی که ادعا میکرد مجتهد دینی است و در چند مصاحبه خود با شبکههای ماهوارهای معاند عراق ازجمله الحدث و العربیه به مرجعیت شیعی عراق و حشدالشعبی نیز تاخته بود، با آقای سید کمال حیدری در قم دیدار کرد. به گفته این منابع؛ نزار جبار مطشرالمحلاوی، سرهنگ اطلاعات کل رژیم بعث صدام از شاخه فعالیتهای خارجی بوده که از سال ۲۰۰۳ به بعد ساکن امان در اردن شده، سپس از سوی اطلاعات رژیم صهیونیستی در اردن به استخدام نیروهای جاسوسی درآمده و طی گذراندن دورههای فشرده آموزشی در سال ۲۰۱۰ در کسوت یک روحانی شیعه با نام جدید آیتالله سید حسن الموسوی به عراق بازمیگردد.
◄ "نور" کابوس صهیونیستها/ رئیس آژانس فضایی رژیم صهیونیستی نگرانی خود از ماهواره سپاه را اینگونه نشان داد: «موفقیت ایران در پرتاب ماهواره «نور» برای امنیت ما خطرناک است. این بدین معناست که ایران قادر به دسترسی به هر نقطهای از کره زمین است. [ما] از پیامدهای پرتاب ماهواره نور و قرار گرفتن آن در مدار زمین نگران هستیم.»
◄ کمک مؤمنانه سپاه به آسیب دیدگان از کرونا/ سردار شریف، سخنگوی سپاه اعلام کرد: «اخیراً بعد از فرمایشات رهبری مبنی بر کمک مؤمنانه، به کسانی که شغلشان را در جریان کرونا از دست داده بودند و مشکل دارند قرارگاهی را تحت عنوان قرارگاه امام حسن (ع) راهاندازی کردیم و تاکنون یکمیلیون و پانصد هزار بسته معیشتی برای 3.5 میلیون خانواده تهیه شده است که مرحله دوم و سوم آن در طول ماه مبارک رمضان انجام خواهد شد.»
◄ احیای آمریکا سالها طول میکشد/ سی ان ان در بررسی وضعیت بیکاران کرونایی در آمریکا گزارش داد: «آمار افرادی که در ۵ هفته گذشته شغل خود را از دست دادهاند، به رقم باورنکردنی ۲۶ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر رسیده است. کسانی که هرگز تقاضای کمک نکرده بودند، به بانکهای غذایی سر میزنند. پس از غلبه بر کرونا، جنگ برای احیای آمریکا تا مدتها ادامه خواهد داشت. این مبارزه نه ماهها بلکه سالها به طول خواهد انجامید.»