نشریه اخبار و تحلیل‌های چهارشنبه، ۱ اردیبهشت‌ماه

نشریه اخبار و تحلیل‌ها word

نشریه اخبار و تحلیل‌ها pdf

 ▼حرف روز           

تجربیات برجام برای مذاکرات وین

مقام معظم رهبری در خصوص تجربه برجام فرموده‌اند: «بهره‌گیری از تجربه‌ها یا دو بار از یک سوراخ گزیده شدن؛ این هم یک مسئله [است]. حالا در همین مسائل مواجهه ما با دشمنان خارجی- مثلاً با غرب، با آمریکا، با اروپا- خب یک قضایایی داریم دیگر؛ قضایای گذشته را داریم، از اوّل انقلاب هم قضایایی داریم، امّا این اواخر هم قضیّه برجام [را داشتیم] و تعهدات این‌ها و بعد هم زدن زیر تعهّدها و عدم رعایتشان، عدم ملاحظه‌شان؛ خب، این یک تجربه است. بدانیم که با این‌ها چگونه باید برخورد کنیم». مطابق سخنان حکیم انقلاب، درس‌های زیادی از برجام می‌توان گرفت که امروز باید نصب‌العین ملت ایران و بخصوص تیم مذاکره‌کننده باشد.

نکات تحليلي: 1- برجام برمبنای اعتماد به آمریکا نوشته شد و تضمین‌های مناسب از آن‌ها گرفته نشد و زمانی از دولت در خصوص تضمین سؤال می‌شد، پرستیژ بین‌المللی آمریکا یا قول جان کری مورد استناد قرار می‌گرفت و نتیجه آن شد که همه دیدیم! این تجربه به ما می‌گوید مبنای مذاکره باید بی‌اعتمادی به طرف‌هایی باشد که در گذشته تعهد دادند، اما عمل نکردند. 2- یکی دیگر از اشتباهاتی که اکنون تجربه تلخ برای ما شده، نحوه نگارش برجام بود؛ متنی به‌شدت تفسیرپذیر و مبهم که باعث سنگین شدن کفه سیاسی بر جنبه حقوقی آن بود. لذا همین بحث راه را برای حاشیه پردازی و ادعاهای عجیب طرف غربی باز گذاشته بود؛ درحالی‌که ایران به همه تعهدات عمل کرده بود، طرف مقابل با بهانه‌تراشی از تعهدات طفره می‌رفت. اکنون اما برای بازگشت به برجام باید تحریم برداشته شود و بعد از راستی آزمایی، تعهدی از طرف ما اجرا شود. 3- گره زدن سیاست داخلی به برجام یکی از مهم‌ترین خسارت‌های برجام است و برجام باعث شد تا هرآنچه که حتی کوچک‌ترین ارتباطی با مذاکرات ندارد، درگرو توافق با غرب قرار گیرد. بر همین اساس باید این مطالبه از دولت وجود داشته باشد که کشور معطل توافق نشود. 4- یکی دیگر از تجربیات برجام نحوه مواجهه با بدعهدی‌ها بود. درحالی‌که در 18 اردیبهشت 97 آمریکا از برجام خارج شد، به مدت یک سال، ایران هیچ اقدامی در مقابل انجام نداد و به همین دلیل شاهد آن بودیم که این پیش‌فرض برای طرف غربی به وجود آمد که با هر میزان بدعهدی، ایران به تعهدات برجامی خویش عمل خواهد کرد؛ بنابراین لزوم آمادگی برای مقابله‌به‌مثل در صورت بدعهدی ضرورتی است انکارناپذیر. (نویسنده: مصطفی برزکار)

▼گزارش روز                         

تکاپوی انتخاباتی دو جریان سیاسی

24 روز تا شروع ثبت‌نام کاندیداهای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری زمان باقی است و دو جریان سیاسی کشور در حال چانه‌زنی با چهره‌های هم‌سو و احزاب برای شرکت منسجم در انتخابات هستند.

گزاره‌های خبری: 1- «منوچهر متکی» وزیر خارجه سابق و از چهره‌های اصولگرا شنبه ۲۸ فروردین اعلام کرد؛ تشکل اصلی اصولگرایان موسوم به «شورای وحدت» تاکنون ۹ کاندیدای اصلی را برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ معرفی کرده است. بر اساس اظهارات او، محمدباقر قالیباف، ابراهیم رئیسی، محسن رضایی، سعید جلیلی، حسین دهقان، علی نیکزاد، حسین قاضی‌زاده هاشمی، عزت‌الله ضرغامی و سعید محمد از گزینه‌های اصولگرایان برای شرکت در انتخابات خواهند بود». 2- در جریان سیاسی اصلاحات نیز تکاپوها برای حضور مؤثر در انتخابات افزایش یافته است. در همین زمینه، حسین مرعشی، سخنگوی حزب کارگزاران اعلام کرد: «شخصیت‌هایی مانند جهانگیری، ظریف، علی‌اکبر صالحی، محسن هاشمی، عباس آخوندی، عارف، پزشکیان و صدر وجود دارند. اگرچه هنوز معلوم نیست همه این‌ها ثبت‌نام کنند، اما به‌هرحال شخصیت‌های مطرح در جبهه اصلاحات هستند که می‌توانند وارد این عرصه شوند.» او در ادامه افزود: «ما کاندیدا به اندازه کافی داریم. من هنوز از برخی از کاندیداهای پنهان نام نبرده‌ام. ما کسانی را داریم که ممکن است در دقیقه نود رونمایی کنیم».

گزاره‌های تحلیلی: 1- جریان اصولگرایی در ائتلاف نامزدها راه دشواری در پیش دارد و برخی از نامزدها علناً مخالفت و عدم شرکت در شورای وحدت را رسانه‌ای کرده‌اند، این موضع می‌تواند آسیب جدی به این جریان وارد کند. 2- «جبهه اصلاحات ایران» در آخرین جلسه خود تصویب کرد که با گذراندن چهار مرحله، کاندید نهایی اصلاح‌طلبان را معرفی خواهد کرد که مرحله آخر آن بعد از اعلام تأیید صلاحیت کاندیداها توسط شورای نگهبان است. این جریان سیاسی در مورد مصادیق، هنوز به جمع‌بندی نرسیده است و هیچ دیدار رسمی با هیچ‌یک از کاندیداها نداشته است. 3- نکته پایانی؛ باوجودآنکه رسانه‌های وابسته و برخی از اصلاح‌طلبان تندرو بحث عدم مشارکت در انتخابات 1400 را مطرح می‌کنند، اما رصد اخبار آشکار به‌خوبی نشان می‌دهد که جریانات سیاسی به‌صورت جدی به دنبال مشارکت فعال و پیروزی در انتخابات هستند. (نویسنده: فرهاد کوچک‌زاده)

▼ خبر ویژه              

پاس‌کاری «قانون انتخابات» بین سه مجموعه قانون‌گذار

اصلاح قانون انتخابات ریاست‌جمهوری جزو اولین طرح‌های در دستور کار مجلس یازدهم در شروع به کار آن بود. این طرح باوجود تصویب در مجلس تاکنون سه بار با ایرادات اساسی شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام مواجه شده است. در آخرین مورد از این ایرادات، عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در توئیتی به باقی ماندن دو ایراد در مصوبه مجلس اشاره کرد. محمدحسن آصفری نائب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس درباره محتوای این دو ایراد گفت: «نخست، بحث سنی است. نظر مجمع این است که باید شرایط سنی، یعنی حداقل و حداکثر ۴۰ تا ۷۵ سال باید برداشته شود. ایراد دوم تعریف رجل سیاسی است. اعتقاد مجمع این است که بحث رجل سیاسی نباید در قوانین عادی بیاید. این دو مورد، ایراد شورای نگهبان نبوده و به‌صرف ایراد مجمع بازگشت خورده است». مجلس معتقد است هیئت نظارت نباید در تأیید قوانین دخلی داشته باشد لیکن مجمع معتقد است بر اساس قانون اساسی، تعیین سیاست‌های کلان کشور بر عهده رهبری گذاشته شده است و ایشان نیز می‌توانند این اختیار را به فرد یا گرو دیگری واگذار کند و ازآنجاکه نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی نظام بر عهده هیئت نظارت مجمع گذاشته شده است، می‌بایست در تصویب قوانین، ازجمله قانون انتخابات ریاست جمهوری نظر این هیئت جلب شود.

▼ اخبار

توصیه هاشمی رفسنجانی به سید حسن؛ در انتخابات شرکت نکن!

«محمد هاشمی رفسنجانی» چند سالی است که از حزب کارگزاران فاصله گرفته است، می‌گوید آبش با تندروهای هیچ جناح سیاسی در یک جوی نمی‌رود، رئیس سابق صداوسیما در انتخابات دوره قبلی رد صلاحیت شده است، اما ۴ سال بعد به حسن خمینی توصیه کرده تا وارد فضای سیاسی نشود. برادر هاشمی رفسنجانی می‌گوید: «من برای ایشان نامه نوشتم که نامزد انتخابات نشود و به چند دلیل مخالف بودم که ایشان نامزد انتخابات شود. حاج حسن آقا وابسته به بیت امام (ره) هستند و شرایط امروز کشور نیز سخت است. رئیس‌جمهور شدن او نمی‌توانست شرایط را عوض کند. مشکلات کشور روی دوش رئیس‌جمهور است، شما امروز می‌بینید که بیشتر از آنکه دولت روحانی نقد شود؛ خود ایشان مورد فشار جامعه است. اگر حسن خمینی رئیس‌جمهور می‌شد با این فرهنگی که در رسانه‌ها حاکم است او را سیبل می‌کردند. من تمایل نداشتم حسن خمینی میراث دار تمام مشکلات کشور در حال حاضر باشد. از سوی دیگر تجربه‌های قبلی نشان داده که مناظره‌ها جنبه تخریبی دارد و ممکن بود نکاتی مطرح شود که اگر مخاطب آن خانواده امام باشد؛ حرمت‌ها شکسته می‌شد».

درگیری توئیتی «پرس‌تی‌وی» و «عراقچی»

دیروز عراقچی، مسئول تیم مذاکره‌کننده کشورمان در وین، در توییتی اعلام کرد: «نمی‌دانم منبع مطلع پرس‌تی‌وی در وین کیست، اما هر که هست اصلاً مطلع نیست». حساب کاربری پرس‌تی‌وی در توییتر نیز در واکنش به توئیت عراقچی، نوشت: «بهتر است آقای عراقچی به‌جای زیر سؤال بردن اعتبار منبع خبری پرس‌تی‌وی، اعلام کند که دقیقاً کدام بخش از اطلاعات ارائه‌شده توسط این منبع مخدوش است»؛ و اما ماجرای این بگومگوی توئیتری در انتشار خبری بود که منبع پرس‌تی‌وی در وین منتشر کرد و در خصوص دستورالعمل آمریکا درباره نحوه رفع تحریم‌ها گزارش داد: «آمریکا قصد لغو یک جای تحریم‌ها را ندارد و قصد دارد در مدت‌زمانی طولانی و طی مراحل متعدد، اقدام به رفع موقت برخی تحریم‌ها کند. آمریکا صرفاً با یک بازه زمانی کوتاه‌مدت یک‌هفته‌ای برای راستی آزمایی موافقت کرده است که در آن به‌صورت نمادین چند تراکنش انجام شود. راستی آزمایی معقول و لازم که برای معاملات نفتی حداقل ۳ تا ۶ ماه است را تاکنون نپذیرفته است. قصد آمریکا از عدم لغو کامل تحریم‌ها و اکتفا به رفع موقت برخی از تحریم‌ها، صرفاً بازگشت به برجام است تا بتواند از امکان مکانیسم ماشه علیه ایران استفاده کند. در صورت پذیرش مکانیسم رفع مرحله‌ای تحریم‌ها و یا تمدید بی‌اثر شدن آن‌ها در بازه‌های زمانی ۱۲۰ روزه و ۱۸۰ روزه، علاوه بر شرطی شدن اقتصاد ایران، آمریکا خواهد توانست با گروگان گرفتن تمدید رفع تحریم، خواسته‌های دیگر خود موسوم به برجام ۲ و ۳ را به ایران تحمیل کند». در تأیید تحلیل این رسانه خبری از موضع امریکا در مذاکرات وین همین بس که سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: «نماینده ما در امور ایران در حال بحث درباره طرحی است که شامل مراحل خاصی برای بازگشت به توافق هسته‌ای است. ما تحریم‌های ایران را لغو نخواهیم کرد، مگر اینکه اطمینان داشته باشیم که ایران به‌طور کامل به توافق هسته‌ای بازگشته است. ما امتیاز و یا طرح‌های یکجانبه‌ای به ایران نخواهیم داد و هدف ما این است که برنامه هسته‌ای آن‌ها تحت محکم‌ترین سیستم‌های راستی‌آزمایی قرار گیرد».

چرا وزیر اقتصاد از مجلس کارت زرد گرفت؟

مجوزهای دست و پاگیر و متعدد برای کسب‌وکارها که از مهم‌ترین موانع تولید است، دیروز کار دست دولت داد و موجب شد تا وزیر اقتصاد از مجلس کارت زرد بگیرد. نمایندگان در جریان بررسی سؤال روح‌الله نجابت و ۳۷ نفر از نمایندگان، از وزیر اقتصاد علت عدم اجرای شفافیت و تسهیل شرایط صدور مجوزهای کسب‌وکار را جویا شدند و بعد از توضیحات وزیر از پاسخ‌های او قانع نشدند و به او کارت زرد دادند. نجابت، نماینده شیراز در نقد دفاعیات وزیر اقتصاد گفت: «بر اساس آخرین گزارش بانک جهانی در بین ۱۰ کشور آخر از جهت شاخص‌های کسب‌وکار هستیم. توضیحات آقای وزیر مملو از ارقام گیج‌کننده‌ای بود که با واقعیت‌ تطابقی نداشت؛ اگر وزارت اقتصاد تلاش می‌کرد که محیط کسب‌وکار بهبود پیدا کند، وضعیت تولید، توزیع کالا و اصناف این‌گونه نبود. در حال حاضر تولیدکننده، توزیع‌کننده و اصناف ما همه گلایه‌مند هستند».

اخبار کوتاه

◄ سناتور آمریکایی: هیچ‌کس در جهان از ما حساب نمی‌برد/ «گراهام» سناتور ارشد جمهوری‌خواه به سیاست‌های بایدن در منطقه و جهان و تاخت و گفت: «برخلاف توصیه‌های ارتش، ما داریم از افغانستان خارج می‌شویم و در تلاش هستیم دوباره به برجام برگردیم و ایرانی‌ها در حال تهدید برای انجام غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم هستند. چینی‌ها در حال اعمال فشار به ما در مناطق مختلف آسیا هستند و مرزهای جنوبی آمریکا کاملاً از کنترل خارج شده‌اند. هیچ‌کس در جهان از بایدن نمی‌هراسد و این برای ما در داخل کشور خطرناک است. من تابه‌حال این مقدار وخیم‌شدن وضعیت امنیت ملی‌مان را در چنین مدت کوتاهی ندیده‌ام. از چند جبهه آمریکا ضعیف‌تر شده است. من بایدن و بلینکن را مقصر می‌دانم».

◄ سردار آزادسازی نبل و الزهرا درگذشت/ سردار «محمدعلی حق‌بین» از فرماندهان سپاه قدس گیلان و مشاور فرمانده نیروی زمینی سپاه به یاران شهیدش پیوست. سردار حق‌بین ازجمله یاران سردار سلیمانی در جبهه مقاومت بود که در عملیات آزادسازی نبل و الزهرا در حلب سوریه نقش مؤثری ایفا کرد. این سرباز وطن دیروز بر اثر بیماری کرونا درگذشت.

◄ معنای «حصر» را هم فهمیدیم!/ در حال حاضر ارتباط آزادانه سران فتنه بیشتر شده و تماس‌ها و مهمانی‌های موسوی و رهنورد با اعضای خانواده بدون حضور مأموران در جریان است. موسوی و همسرش در ماه‌های اخیر با طیف وسیعی از دوستان، فعالان سیاسی و محکومان ازجمله مصطفی تاجزاده، علی شکوری‌راد، نرگس محمدی، نسرین ستوده، عفت مرعشی، اردشیر امیرارجمند، اسدالله بیات زنجانی، فاطمه راکعی، مسیح مهاجری، عبدالله نوری، سیّد حسن خمینی، محمد خاتمی، مهدوی کروبی و... تماس برقرار کرده‌اند.

◄ گفتند شاهدت کیست، گفت خواهرم!/ رئیس شورای شهر تهران که پیش‌ازاین ثبت‌نام در انتخابات ریاست جمهوری را منکر شده و گفته بود نامزد ریاست جمهوری نخواهد شد، در اظهارنظر جدیدی گفت: «نمی‌خواهم از خودم تعریف کنم ولی احساس بدی نسبت به توانایی خودم ندارم و فائزه نیز من را به‌عنوان کسی که توانایی دارم تأیید کرده است؛ هرچند گفته است که به من رأی نمی‌دهد. اگر به خودم باشم سعی می‌کنم که به این عرصه ورود نکنم؛ ولی زمان ثبت‌نام شاید به من فشار بیاورند که در انتخابات ثبت‌نام کنم».

◄ کار را باید به کاردان سپرد/ «عبدالله گنجی» مدیرمسئول روزنامه جوان در توییتر نوشت: ‏«از زمانی که امام حفاظت از هواپیماها را به سپاه سپرد، تاکنون یک مورد موفق هواپیماربایی نداشته‌ایم. حفاظت از مراکز هسته‌ای را یکپارچه به سپاه بسپارید تا با تشکیل ‎یگان حفاظت هسته‌ای زیر نظر سپاه حفاظت، مشکلات موجود مانند ‎نطنز رخ ندهد».