یک کلام در مقابل دشمن!

امروز بیش از هر زمان دیگری امت اسلامی در برابر چالش‌ها و تهدید‌هایی قرار گرفته است که سرنوشت و هویت جمعی آن را هدف گرفته‌اند. دشمنان اسلام طی قرون متمادی آموخته‌اند که اگر نتوانند قدرت نظامی یا اقتصادی مسلمانان را به‌طور مستقیم در هم بشکنند، می‌توانند با بذر اختلاف، چنددستگی و نفرت‌پراکنی در میان امت واحده، بیشترین ضربه‌ها را وارد کنند. قرآن کریم به صراحت هشدار داده است: «وَلا تَنازَعوا فَتَفشَلوا وَتَذهَبَ رِیحُکُم»؛ یعنی اگر به نزاع و اختلاف درونی مشغول شوید، قدرت و هیبت شما از میان خواهد رفت. این آیه نشان می‌دهد، اصل اختلاف نه تنها یک مشکل اجتماعی ساده نیست، بلکه نقطه آغاز فروپاشی اقتدار امت است. بر همین اساس، یکی از کلیدی‌ترین وظایف مسلمانان در هر دوره‌ای حفظ وحدت کلمه است؛ وحدتی که نه به معنای نادیده گرفتن تفاوت‌ها، بلکه به‌معنای ایستادن در کنار هم در برابر دشمن مشترک است. 

پیامبر گرامی اسلام (ص) در دوران رسالت‌شان بیشترین سختی‌ها را برای جا انداختن همین حقیقت متحمل شدند. آن حضرت در جامعه‌ای مبعوث شدند که قبیله‌گرایی، تعصبات کور و نزاع‌های خونین میان طوایف، چهره آن را تیره و تار کرده بود، اما با صبر و حکمت الهی خود توانستند قلوب پراکنده را گرد هم آورند و از مجموعه‌ای قبایل متفرق، امتی متحد و قدرتمند پدید آورند. در خطبه‌های تاریخی آن حضرت بار‌ها تأکید شده است که مؤمنان همچون یک پیکرند. این نگاه عمیق نشان می‌دهد، وحدت تنها توصیه‌ای اخلاقی نیست، بلکه یک ضرورت وجودی برای بقای جامعه اسلامی است. با این‌حال، دشمنان اسلام هرگز آرام ننشسته‌اند و همواره تلاش کرده‌اند با استفاده از اختلافات مذهبی، قومی و فکری، مسلمانان را درگیر نزاع‌های داخلی کنند. جنگ‌های نیابتی، رسانه‌های وابسته به قدرت‌های استکباری و سیاست‌های تفرقه افکنانه همه در راستای این هدف طراحی می‌شوند. 

یکی از مهم‌ترین حربه‌های دشمن ایجاد شکاف میان شیعه و سنی است. آنها از کوچک‌ترین تفاوت‌های فقهی و کلامی، کوه‌هایی از سوءظن و نفرت می‌سازند و این سوء‌ظن‌ها را با پول و تبلیغات تقویت می‌کنند تا مسلمانان به‌جای دشمن اصلی، یکدیگر را هدف قرار دهند. در حالی که قرآن فرموده است: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ»؛ یعنی مؤمنان برادر یکدیگرند. برادری ایمانی اقتضا دارد که اختلافات طبیعی میان انسان‌ها بهانه دشمنی نباشد، بلکه فرصتی برای تکامل و هم‌افزایی باشد. امروز اگر به اوضاع منطقه اسلامی نگاه کنیم، به وضوح می‌بینیم که هرجا امّت دچار چنددستگی و نزاع داخلی شده، میدان برای نفوذ و تسلط دشمنان باز شده است. کشور‌هایی که می‌توانستند با همدلی و همگرایی در برابر قدرت‌های استکباری بایستند، به‌دلیل اختلافات داخلی از هم پاشیده‌اند و منابع و سرمایه‌های‌شان به تاراج رفته است. نمونه‌های تاریخی نشان می‌دهد، هر زمان مسلمانان وحدت کلمه داشته‌اند، دشمن عقب‌نشینی کرده و اسلام به عزت رسیده است. در مقابل، هر زمان که اختلافات غلبه یافته، مسلمانان در معرض تهاجم، تحقیر و شکست قرار گرفته‌اند. 

این واقعیت تاریخی باید چراغ راه امروز ما باشد. وحدت کلمه البته تنها در سطح شعار باقی نمی‌ماند. وحدت نیازمند عمل و ایستادگی واقعی است. به این معنا که مسلمانان در عرصه سیاسی، فرهنگی و حتی رسانه‌ای باید مراقب باشند تا به دام ترفند‌های دشمن نیفتند. هر سخنی که بوی تحقیر برادر مسلمان بدهد، هر حرکتی که سبب دلسردی و بی‌اعتمادی شود و هر اقدامی که زمینه را برای سوءاستفاده بیگانگان فراهم کند، ضربه به وحدت است و به معنای یاری رساندن به دشمن است. به همین دلیل بزرگان دین ما تأکید کرده‌اند که دشمن‌شناسی مقدمه وحدت است. ما باید بدانیم دشمن اصلی کیست، اهداف او چیست و چگونه تلاش می‌کند ما را به جان هم بیندازد. بدون این شناخت، ممکن است ناخواسته به جای مقابله با دشمن، به پروژه‌های او خدمت کنیم. از سوی دیگر، وحدت به معنای چشم بستن بر وظایف حقیقی نیست.

هر مسلمانی باید بداند که تکالیف الهی او در وضعیت کنونی تنها به عبادات فردی محدود نمی‌شود. دفاع از برادران مظلوم، یاری رساندن به امت اسلامی، ایستادگی در برابر ظلم و سلطه و تلاش برای پیشرفت علمی و فرهنگی نیز بخشی از این تکالیف است. دشمن می‌خواهد ما تنها به ظواهر سرگرم شویم و از حقیقت غافل بمانیم؛ اما دین اسلام ما را به حقیقت‌جویی و انجام وظایف واقعی دعوت کرده است. در این میان، وحدت کلمه به منزله بستر و زمینه‌ای است که انجام این وظایف را ممکن و مؤثر می‌سازد. مسلمانان برای دوری از آسیب‌ها و گزند‌های دشمن به وحدت کلمه نیاز دارند. وحدت کلمه این است که با وجود هر اختلافی در درون مذاهب و تفکرات اسلامی، باید در مقابل دشمن حرف‌مان یکی باشد. سوای این موضوع مسلمانان باید به دنبال پیدا کردن وظایف و تکالیف حقیقی خود نیز باشند. یکی از مهم‌ترین حربه‌های دشمن ایجاد اختلاف و دشمنی میان امت مسلمان است تا آنها را از کمک و یاری و دلسوزی برای یکدیگر دور کند.

در حالی که دنیای اسلام با بحران‌های متعدد سیاسی و اقتصادی روبه‌روست، رسانه‌ها و شبکه‌های اطلاع‌رسانی نیز نقش تعیین کننده‌ای در حفظ یا تخریب وحدت دارند. اگر مسلمانان و رسانه‌های اسلامی تنها بازتاب دهنده اختلافات و تنش‌ها باشند، در حقیقت ابزار دشمن خواهند شد.