سیدمحمدموسی کاظمی
بی‌شک پیشبرد برنامه‌ها و فعالیت‌های صلح‌آمیز هستهای یکی از مهم‌ترین دستورکارهای ملی طی سال‌های اخیر بوده تا جایی که از آن به عنوان مهم‌ترین پروژه دهه 80 خورشیدی کشور یاد می‌شود. اهمیت پیشرفت این پروژه ملی و پیامدهای آن در افزایش قدرت ملی و منزلت منطقه‌ای و جهانی جمهوری اسلامی ایران تا به حدی بوده و هست که کنسرتی بین‌المللی را برای سنگ‌اندازی در مسیر هستهای شدن ایران به راه انداخته است. این کنسرت که به سرکردگی مهم‌ترین قطب متخاصم بین‌المللی با ایران یعنی آمریکا شکل گرفت، از هر ابزاری از تهدید نظامی گرفته تا دوره گردی‌های دیپلماتیک برای تحریم بهره جست تا مانع از دستیابی جمهوری اسلامی ایران به این مزیت استراتژیک و تعیین‌کننده شود.
به این ترتیب فعالیت‌های هستهای به مهم‌ترین پروژه داخلی و سیاست خارجی کشور طی یک دهه اخیر تبدیل شد که البته پی‌ریزی آن به سال‌ها پیش بازمی‌گردد. در این رابطه این پرسش پیش می‌آید که چرا هستهای شدن طی سال‌های اخیر به این درجه از اهمیت رسید و هزینه‌هایی بسیار (از هزینه‌های مالی گرفته تا ترور دانشمندان هستهای) صرف پیوستن جمهوری اسلامی ایران به باشگاه دارندگان فناوری صلح‌آمیز هستهای شد. از دید برخی ناظران پاسخ این پرسش را می‌توان در بیانات رهبر انقلاب در این زمینه جست‌وجو کرد.
رهبری بارها در سخنان خود بر اهمیت و اولویت پیگیری جدی فعالیت‌های صلح‌آمیز هستهای تاکید کرده‌اند از جمله در بیانات نخستین روز فروردین ماه 1385 در حرم مطهر رضوی فرمودند: «انرژی هستهای و توانایی تولید سوخت هستهای، در طول سال‌های نه چندان دور آینده، یک نیاز مبرم و قطعی برای ملت ایران است». ایشان بیست و پنجم خردادماه همان سال در دیدار مسؤولان سازمان انرژی اتمی و کارشناسان هستهای حتی تصریح کردند: «اهمیت به کارگیری انرژی هستهای و به دست آوردن فناوری هستهای در کشور ما از کشف و استخراج نفت بیشتر است».
معظم‌له در پاسخ به برخی انتقادها و مخالفت‌ها با بایسته‌های پیگیری فعالیت‌های هستهای در دیدار بیستم فروردین ماه امسال با جمعی از مداحان اهل‌بیت علیهم‌السلام فرمودند: «اینکه بعضی از روشنفکرنماها قلم بردارند و قلم بزنند که آقا ما صنعت هستهای را می‌خواهیم چکار کنیم، این فریب است. این شبیه همان حرفی است که زمان قاجارها وقتی نفت کشف شده بود و انگلیس‌ها آمده بودند می‌خواستند نفت را ببرند، اینجا دولتمرد قاجاری می‌گفت ما این ماده بدبوی عَفِن را می‌خواهیم چه کار کنیم؟ بگذارید بردارند ببرند».
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با آگاهی دقیق از مولفه‌های آینده انرژی در ایران و جهان، سیزدهم دی‌ماه سال 1386 در دیدار دانشجویان دانشگاه‌های استان یزد خاطرنشان ساختند: «ما برای 20 سال دیگر حداقل بایستی 20 هزار مگاوات برق از انرژی هستهای به دست بیاوریم.» افزون بر بحث انرژی ایشان بارها بر ضرورت‌های دستیابی به فناوری هستهای در زمینه‌هایی نظیر درمان و پزشکی تاکید کرده‌اند.
رهبر انقلاب در سخنرانی نخستین روز فروردین ماه 1385 در حرم امام رضا علیه السلام فرمودند: «اگر این طور که امروز مصرف می‌شود، مصرف شود، تا 20 سال، 25 سال دیگر نفت ملت ایران تمام خواهد شد. دنیا به جای نفت سراغ انرژی‌‌های جایگزین رفته است که از همه مهم‌تر و قابل اطمینان‌تر انرژی هستهای است. اگر کشور ما 20 سال دیگر انرژی هستهای نداشته باشد، برای راه‌اندازی یک کارخانه، دستش به سمت کسانی دراز است که پیشرفت ملت ایران را به هیچ قیمتی نمی‌پسندند.
آبرو و عزت ملت را می‌‌گیرند تا یک مختصری از آنچه در اختیار دارند، به این ملت بدهند». ایشان در همین سخنرانی در پاسخ به استدلال‌ها و ادعاهای دولت‌های غربی برای توقف برنامه هستهای ایران تصریح کردند: «به ما میگویند شما نفت دارید، انرژی اتمی می‌خواهید چه کار کنید؟ مگر آمریکا نفت ندارد؟ آمریکا که نفت دارد، چرا انرژی هستهای دارد؟ همین اخیراً رئیس‌جمهور آمریکا گفت، ما باید برای تولید هستهای سرمایهگذاری بیشتری کنیم. همه دنیای پیشرفته دارند می‌روند به سمت سرمایهگذاری برای تولید هستهای، آن وقت به ملت ما میگویند شما نداشته باشید! این حرف زور را ما قبول نکرده‌‌ایم».
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سخنان خود بارها انحصارگری آمریکایی‌ها را در این زمینه مورد انتقاد شدید قرار داده‌اند و از خباثت رهبران واشنگتن در جلوگیری از دستیابی ملت‌های مستقل به فناوری‌های نوین بویژه هستهای و نیز فرآیند مذاکرات هستهای با ایران پرده‌برداری کرده و مهم‌ترین ویژگی‌های آمریکایی‌ها در این زمینه را بدعهدی و زورگویی برشمرده‌اند.
ایشان همچنین در بیاناتی خطوط قرمز مسؤولان در زمینه حقوق هستهای ملت را مشخص کرده‌اند از جمله در سخنرانی یکم فروردین ماه 1386 در حرم رضوی که فرمودند: «آیا مسؤولین کشور حق دارند به نسل‌های آینده خیانت کنند؟ امروز نفت را برداریم مصرف کنیم، یک روزی این نفت تمام خواهد شد. آن روز ملت ایران برای برق خود، برای کارخانه خود، برای گرمای خود، برای روشنایی خود، برای حرکت زندگی خود، دست نیاز دراز کند به سوی کشورهای دیگر تا به او انرژی بدهند؟»
با توجه به این بیانات، مهم‌ترین محورهای مستخرج از قاموس هستهای رهبر انقلاب را باید معطوف به آمادگی برای ورود به دوران پسانفتی و دستیابی به مولفه‌های قدرت‌ساز در عرصه اقتصاد انرژی و فناوری‌های نوین با اتکا به آرمان‌های انقلابی و در چارچوب راهبرد مقاومتی دانست. در این ارتباط سخنان رهبر انقلاب بیانی قاطع، آشکار و تفسیرناپذیر در زمینه حقوق هستهای و به شکلی کلانتر راهبرد انرژی کشور طی سال‌های جاری و آتی است که نقشه راه مسؤولان را در این زمینه به روشنی به تصویر می‌کشد.