جیش السلام که علوش رهبری آن را بر عهده داشت، ائتلافی از واحدها و گروه های سلفی است که عمده مراکز آن در غوطه شرقی واقع در حومه دمشق و همچنین دوما است.این گروه سلفی هزارن نیروی آموزش دیده دارد و بزرگترین و سازمان یافته ترین گروه مسلح در میان سایر گروه های تروریستی در سوریه محسوب می شود و مستقیما نیروی عملیاتی عربستان به حساب می آید.
هنوز زمان زیادی از شهادت سمیر قنطار یکی از مبارزان حزب الله در سوریه نگذشته است که ارتش سوریه در یک عملیات دقیق سرکرده یکی از منسجم ترین و خطرناک ترین گروه های تروریستی در سوریه را به هلاکت رساند.
عصر روز جمعه ارتش سوریه در یک عملیات دقیق، زهران علوش، رهبر گروه سلفی «جیش السلام» را در یک عملیات هوایی به هلاکت رساند. در این عملیات حدود 20 سرکرده ارشد تروریست‌ها به هلاکت رسیدند. براساس بیانیه فرماندهی کل ارتش سوریه، در این عملیات علاوه بر «زهران علوش» سرکرده «جیش‌الاسلام» و معاونش، سران گروه‌های تروریستی «فیلق الرحمن» و «احرار الشام» نیز کشته شدند. در مجموع، 13 فرمانده و اعضای «جیش‌الاسلام» و هفت فرمانده دو گروه تروریستی دیگر ذکر شده در بالا، جزو کشته‌شدگان این عملیات هستند.
در خبرهای اولیه آمده بود که جنگنده‌های روسی عملیات فوق را انجام داده‌اند، اما بعداً مشخص شد که نیروی هوایی سوریه دست به این عملیات زده است. طبق بیانیه ارتش سوریه، شهروندان این کشور نقش پررنگی در شناسایی محل تشکیل جلسه سران گروه‌های تروریستی فوق داشتند. جنگنده‌های سوری این محل را با هشت موشک هدف قرار دادند. در بیانیه فوق، به بخشی از جنایات علوش از جمله هدف قرار دادن مناطق مسکونی با موشک و خمپاره اشاره شده است.
نگاهی به فعالیت های زهران علوش
یکی از گروه های تروریستی که دمشق را بسیار تحت فشار قرار داده، گروه جیش الاسلام است که رهبر آن زهران علوش بود. علوش ٤٤ سال داشت و پدر وی یک شیخ سلفی است که در عربستان زندگی می کند. پدر علوش از مهم‌ترین سران وهابی اخوان المسلمین در سوریه است. علوش در سال ٢٠٠٩ توسط نیروهای امنیتی سوریه به جرم داشتن سلاح غیرقانونی دستگیر و در سال ٢٠١١ در چارچوب عفو عمومی دولت سوریه از زندان آزاد شد. علوش بلافاصله پس از آزادی یک گروه شورشی تحت «گردان اسلام» علیه دولت مرکزی سوریه ایجاد کرد وقتی این گروه بزرگتر شد، علوش نام آن را به « تیپ اسلام» تغییر داد. در سال ٢٠١٣ این گروه با حمایت گسترده عربستان، با سایر گروه های مسلح برای تشکیل «ارتش اسلام» (جیش السلام) ادغام شد. در واقع، جیش السلام ائتلافی از واحدها و گروه های سلفی است که عمده مراکز آن در غوطه شرقی واقع در حومه دمشق و همچنین دوما است.
این گروه سلفی هزارن نیروی آموزش دیده دارد و بزرگترین و سازمان یافته ترین گروه مسلح در میان سایر گروه های تروریستی در سوریه محسوب می شود. بندر بن سلطان که حامی مالی و تسلیحاتی علوش بود، ابراز امیدواری می‌کرد که علوش بتواند نظام سوریه را سرنگون کند، اما عملیات عصر جمعه جنگنده‌های سوری، رؤیاهای بن‌سلطان را بر باد داد. علوش علاوه بر این که از طریق دستگاه جاسوسی عربستان، به آمریکا متصل بود، جنایات ننگینی را نیز نسبت به مردم کوچه و بازار سوریه انجام داده است.
زهران علوش پس از تکمیل تحصیلات دانشگاهی در سوریه، به عربستان سفر کرد و در آنجا زیر نظر شیوخ معروف وهابی سعودی به تحصیل پرداخت. افرادی مانند «عبدالعزیز بن باز» (که در آن زمان مفتی عربستان بود) و «عبدالله بن عبدالعزیز العقیل» (که رئیس هیئت دائمی شورای عالی قضایی عربستان بود) از استادان زهران در عربستان بودند. وی پس از تأثیرگذاری بر جوانان «دوما» و «غوطه»، آنان را به سوی وهابیت کشاند تا بتواند هسته‌های تروریستی کوچکی را تشکیل دهد. به دلیل همین فعالیت‌ها از سال 1987 تحت تعقیب سرویس‌های اطلاعاتی سوریه قرار گرفت.
جانشین زهران علوش
بلافاصله پس از هلاکت زهران علوش، رهبر جدید جیش الاسلام تعیین شد. عصام البویضانی ملقب به «ابوهمام»، پس از کشته شدن علوش رهبری گروه جیش الاسلام را به دست گرفت. انتخاب وی پس از جلسه رهبران این گروه تروریستی چند ساعت پس از کشته شدن زهران صورت گرفت. البویضانی متولد سال ١٩٧٥ میلادی در شهر دومای سوریه است. وی سابقه کیفری زیادی در کارنامه خود دارد؛ در سال ٢٠١٤ میلادی حکم بازداشت از سوی اداره کل امنیت اطلاعات سوریه به نام «عصام البویضانی بن علی و غزیزه» علیه وی صادر شده است. سال ٢٠٠٩ نیز حکم بازداشت از سوی امنیت سیاسی سوریه برای وی صادره شده و تحت تعقیب این اداره بوده است.
بویضانی از فرماندهان ارشد و برجسته جیش الاسلام به شمار می رود که مسئولیت فرماندهی گردان «بلال بن روح الله» در این گروه را برعهده داشت. علاوه بر این، فرمانده «لشکر الانصار» و همین طور «فرمانده عملیات الجیش» در غوطه شرقی نیز به شمار می رفت. بویضانی بر نبردهای مختلفی نظارت می کرد و در وضع استراتژی نظامی در جنگ با ارتش سوریه در الغوطه، سهیم بود.
پیامدهای مرگ زهران علوش
بدون شک کشته شدن تروریست تاثیرگذاری مانند علوش تاثیرات و پیامدهای زیادی به همراه خواهد داشت. این اقدام ارتش سوریه ضربه بزرگی بر روحیه و همچنین انسجام داخلی گروه های تروریستی اطراف دمشق است. از سوی دیگر ترور زهران علوش می تواند روند سیاسی آغاز شده در وین را که نقشه راه حل سیاسی بحران سوریه در آن ترسیم شد و قطعنامه 2254 شورای امنیت نیز پایه های آن را مستحکم کرد، مختل کند. این ترور، بیانگر خلاء امنیتی بزرگ معارضان مسلح سوریه و جیش الإسلام است. درست مانند خلأ امنیتی دیگری که به پاکسازی حدود 50 نفر از عناصر "احرار الشام" در عملیاتی مشابه در نزدیکی حلب در سال گذشته منجر شد.
چنین عملیاتی قوی، یک پیام جدّی برای معارضان سوری دیگر و رهبران آن ها در داخل و خارج دارد که تاکید می کند آن ها اهداف آینده عملیات مشابه هستند. از سوی دیگر این ترور تلاش برای ضربه زدن به نشست معارضان سوریه در ریاض است که اخیرا برگزار شد و یک هیئت عالی مذاکرات از آن برآمد. در واقع این ترور یک ضربه دیگر به مقامات عربستان به شمار می رود، زیرا جیش الاسلام به ارتش عربستان در سوریه معروف است و کشته شدن رهبر این گروه به مثابه کشته شدن یکی از نیروهای ارشد عربستان است.
مرگ زهران علوش می تواند اختلافات داخلی جیش الاسلام و گروه های تروریستی دیگر را بیشتر کند. کارشناسان معتقدند، اختلافاتی میان این گروه‌های تروریستی و ساکنان مناطق تحت سیطره آن ها رخ داده است و در حال حاضر فضای مناسبی برای عملیات فروپاشی گروه‌های تروریستی فراهم شده است، چرا که علوش از بزرگترین جنایتکاران خونریز در جنگی بود که علیه سوریه جریان دارد، وی حتی هر مخالف یا گروهی را که به گذاشتن سلاح و بازگشت به عقل و منطق فکر می‌کرد، از بین می‌برد و اکنون با هلاکت وی و معاون و شماری از فرماندهان رده اول، گروه تروریستی جیش الاسلام به سمت فروپاشی حرکت خواهد کرد و در مجموع اختلافات میان گروه‌های تروریستی تشدید خواهد شد.
از سوی دیگر این عملیات دقیق، روحیه ارتش سوریه را برای ادامه نبرد بسیار تقویت خواهد کرد. عملیات ارتش سوریه در غوطه شرقی به انهدام بخش اعظم زیرساخت‌های جیش الاسلام، فیلق الرحمن، احرارالشام، انصار بیت المقدس و فیلق عمر منجر شد، چرا که فرماندهان شماره یک که ستون فقرات گروه‌های تروریستی در غوطه شرقی و غربی دمشق به شمار می‌رفتند، در این عملیات به هلاکت رسیدند. ارتش سوریه توانست از نظر امنیتی به داخل جیش الاسلام نفوذ کند و عناصری را در داخل گروه‌های تروریستی وارد کند که به نفع سازمان اطلاعات سوریه عمل می‌کنند و هلاکت بیش از 70 سرکرده جبهه النصره در منطقه جنوبی سوریه، این حقیقت را اثبات کرد.
پایان سخن
عربستان که روند شکست هایش در منطقه سیر صعودی دارد در سوریه نیز ضربه سختی را متحمل شد. تمام امید دستگاه اطلاعاتی عربستان از تربیت زهران علوش، ساقط کردن نظام سوریه بود، اما مرگ علوش تمام این نقشه ها را بر هم زد. گروه جیش الاسلام مسئول شهادت صدها نفر از شهروندان سوری طی سه سال اخیر بود، چرا که این گروه تروریستی، شهر دمشق را با ده‌ها گلوله خمپاره و موشک هدف قرار می‌داد. از سوی دیگر ارتش سوریه نشان داد با وجود گذشت 5 سال از شروع بحران هنوز با آمادگی کامل در برابر تروریست ها مبارزه می کند. به گفته «مراد گازدیف» خبرنگار «راشا تودی»، دستگاه اطلاعاتی سوریه 48 ساعت قبل از تشکیل جلسه به ریاست علوش در «غوطه شرقی» از آن اطلاع داشت. مرگ علوش تنها بر منافع سعودی ها در سوریه تاثیر گذار نبود. علوش همان‌طور که مهم‌ترین نگرانی دولت دمشق بود، امید اصلی عربستان، ترکیه، اسرائیل و غرب به شمار می‌رفت؛ به‌طوری که در پی هلاکت علوش، «جارلز لیستر» «محقق موسسه خاورمیانه» در واشنگتن، مرگ این سرکرده را به مثابه یکی از مهم‌ترین تلفات «انقلاب» (جنگ تروریستی در سوریه) دانست. اکنون که ائتلاف ایران، روسیه و سوریه در حال تشدید فشارها بر علیه تروریست ها در سوریه هستند و در بخش سیاسی نیز قطعنامه 2254 شورای امنیت بر پایان بحران و گفتگو های سوری- سوری تاکید دارد، باید منتظر ورود سوریه به مرحله سیاسی و عبور از بحران امنیتی بود، البته این امر به معنای پایان بحران نخواهد بود./