ایران در قیاس با عربستان، از لحاظ آموزش و پرورش و فرهنگ، ادبیات و فیلم، علوم و دانشگاه، تعهد اجتماعی، اخلاق کاری و پویایی فکری و به‌طور کلی در زمینه "قدرت نرم"، یک دنیا فاصله دارد.
پایگاه بصیرت: نشریه آلمانی «فرانکفورتر روندشاو» در گزارشی به ارزیابی قدرت عربستان سعودی در برابر ایران در مؤلفه‌هایی مانند جامعه مدنی و قدرت فرهنگی پرداخته است.
به گزارش این نشریه عربستان سعودی توانایی اندکی برای مقابله با توان اجتماعی ایران دارد و جامعه مدنی ایران در مقایسه با همتاهای عربی خود در سطح متفاوتی قرار گرفته است. گسست روابط با تهران از سوی ریاض، نشانه‌ای از ضعف به نظر می‌رسد.
این نشریه آلمانی می‌نویسد: «این یکی از آن لحظات نادری بود که اشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا نارضایتی خود را از متحدان سعودی این کشور آشکارا ابراز کرد. او در مقابل کمیته دفاعی کنگره آمریکا گفت: آنها به طور مداوم نزد من شکایت می‌کنند که ایرانیان تا چه اندازه توانا هستند. من به آنها همیشه پاسخ می‌دهم بله، درست است، شما از لحاظ کارآیی عملی در صحنه، در سطح متفاوت و پایین‌تری نسبت به آنها هستید.»
ضعف عربستان در برابر توان اجتماعی و فرهنگی ایران /// در حال ویرایش
اشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا: عربستانی‌ها به طور مداوم نزد من شکایت می‌کنند که ایرانیان تا چه اندازه توانا هستند. من به آنها همیشه پاسخ می‌دهم بله، درست است
به گزارش روندشاو، «اگر عربستان سعودی و کشورهای خلیج [فارس] خواستار دستیابی به نفوذ بیشتری در آسیای غربی (خاورمیانه) و امنیت بیشتر در آن بخش از جهان هستند، باید بیشتر به نیروهای زمینی و نیروهای ویژه خود بپردازند. این قضاوت خشن روسای پنتاگون در مورد توانایی نظامی ارتش عربستان را می‌توان به بسیاری از زمینه‌های دیگر نیز که در آن دو قدرت منطقه‌ای با یکدیگر مقابله می‌کنند، تعمیم داد.»
این نشریه جامعه مدنی ایران را در مقایسه با همتایان عرب خود در سطح بالاتری می‌داند و می‌نویسد: «چه به لحاظ آموزش و پرورش و فرهنگ، ادبیات و فیلم، علوم و دانشگاه، تعهد اجتماعی، اخلاق کاری یا پویایی فکری، در زمینه به اصطلاح "قدرت‌های نرم" بین رقبای دو طرف خلیج فارس یک دنیا فاصله افتاده است.»
تحلیل‌گر نشریه روندشاو معتقد است که عربستان توانایی بسیار اندکی برای مقابله و رویارویی با توان اجتماعی و فرهنگی ایران دارد و در ادامه می‌نویسد: «این کشور سلطنتی برای چندین دهه دل خود را به محدودسازی جمهوری اسلامی از سوی غرب و خرید بیش از اندازه سلاح، به منظور جلوه دادن خویش به عنوان یک قدرت منطقه‌ای خوش کرده بود؛ محاسباتی که پس از انقلاب سال ١٩٧٩ برای اولین بار از طریق توافق هسته‌ای اخیر با مشکل روبرو شده است.»
این گزارش به آنچه سه دهه جنگ سرد بین حکومت سلطنتی آل‌سعود و جمهوری اسلامی می‌خواند، اشاره می‌کند و می‌افزاید: «ایران خود را قدرت محافظ فارسی - شیعی می‌خواند و عربستان سعودی خود را نگهبان مقدس‌ترین اماکن مذهبی، مکه و مدینه، و در نتیجه مهم‌ترین مرکز اسلام سنی - عربی قلمداد می‌کند. اگرچه، هر دو طرف در زمان شاهان ایرانی رابطه به نسبت خوب و نزدیکی با یکدیگر داشتند. نقطه توافق و همدلی این پادشاهان، بی‌اعتمادی به ناسیونالیسم عربی رئیس‌جمهور "جمال عبدالناصر" در مصر و انتقاد از ایدئولوژی حزب بعث صدام حسین، دیکتاتور عراق بود. پس از سقوط شاه پهلوی این روابط به سرعت در سراشیبی نابودی قرار گرفت. تا به امروز در تهران فراموش نشده که ریاض طی جنگ اول خلیج [فارس] از سال ١٩٨٠ تا ١٩٨٨، مبلغ ٢٥ میلیارد دلار به صدام حسین کمک کرد، جنگی که به قیمت جان بیش از نیم میلیون ایرانی تمام شد».
این نشریه آلمانی به دوران پسابرجام در سال 2016 اشاره می‌کند که سرمایه‌گذاران غربی دوباره در مقابل درهای تهران صف بسته‌اند و می‌نویسد: «استفاده از ذخایر نفت و گاز ایران که پیش از این مسدود شده بود، وابستگی کشورهای صنعتی به انرژی عربستان را کاهش می‌دهد. به این ترتیب مثلث قدرت و مدیریتی جدید عربستان سعودی یعنی شاه سلمان و دو ولیعهد وی، تلاش می‌کند به مخالفان شیعه خود که به زودی از تحریم‌های غرب آزاد می‌شوند، ضربات شدیدی وارد کنند؛ امری که تا کنون با موفقیت بسیار اندکی روبرو شده و خطر شدید درگیر کردن کل منطقه در یک مناقشه فراگیر شیعه و سنی را در بر دارد».
نشریه «روندشاو» در ادامه به عدم موفقیت‌های عربستان در برابر ایران می‌پردازد که این رژیم تا کنون پس از پنج سال جنگ داخلی و ٣٠٠ هزار کشته در سوریه موفق به سرنگونی بشار اسد و در نتیجه از بین برداشتن متحد اصلی ایران در جهان عرب نشده است. این نشریه در ادامه می‌افزاید: «در یمن، ریاض علیه حوثی‌‌های شیعه وارد جنگ شد، جنگی که تا کنون برای این دولت حدود ٦٠ میلیارد دلار هزینه در بر داشته و کشور همسایه را دچار یک فاجعه انسانی کرده است. خانواده سلطنتی سنی مذهب حاکم بر بحرین و دوست عربستان، تنها از طریق سرکوب‌‌های خشونت آمیز خود را بر سر قدرت نگه داشته است».
به گزارش «روندشاو» در مقابل، ایران سر رشته‌های روند سیاسی بغداد را به دست دارد و می‌نویسد: «جهادی‌های "دولت اسلامی" (داعش) در سراسر جهان به مثابه اشباح تشنه به خونی در نظر گرفته می‌شوند که از مأموریت شرعی وهابی- عربستانی پیروی می‌کنند. از زمان اعدام چشمگیر و قابل توجه "شیخ نمر باقر النمر"، روحانی شیعه نارضایتی‌های جدیدی در میان سه میلیون شیعیان عربستان نیز به وجود آمده است.»
این نشریه آلمانی در پایان، قطع رابطه خشمگینانه آل‌سعود با تهران در ٤٨ ساعت پس از اعدام جمعی در عربستان سعودی را بیشتر به عنوان نشانه‌ای از ضعف و سر در گمی رو به رشد در ریاض می‌داند و می‌نویسد: «این امر می‌تواند مقابله و درگیری‌های چندین دهه گذشته را برای آینده قابل پیش‌بینی تثبیت کند. تا کنون دو بار - در سال های ١٩٤١ و ١٩٨٧ – این دو رقیب روابط دیپلماتیک خود را قطع کرده‌اند. هر بار برقراری دوباره این روابط چهار سال به طول انجامید.»
منبع: مشرق