کاربرد دانش به مفهوم استفاده از آن در تمامی ابعاد و بخش‌های جامعه است؛ به گونه‌ای که در ایجاد ارزش‌افزوده، ایجاد ثروت و تولید ناخالص ملی و افزایش سطح رفاه اجتماعی مؤثر باشد.
یکی از مهم‌ترین محورهایی که در رهبر معظم انقلاب در سخنرانی حرم رضوی در نوروز 1395 پیشنهادهای ده گانه خود در زمینه راهبردهای اقدام و عمل درباره اقتصاد مقاومتی به آن توجه خاصی داشتند، پیشتازی اقتصاد دانش‌بنیان است. در همین زمینه رهبر معظم انقلاب سال‌هاست که ارتقای جایگاه جهانی کشور و افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانش‌بنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانش‌بنیان در منطقه را یکی از اهداف اقتصاد مقاومتی می‌دانند.
رهبر حکیم انقلاب در این‌باره می‌فرمایند: «یک مسئله دیگر در سرفصل اقتصاد مقاومتى اقتصاد دانش‌بنیان است... این بخش شرکت‌هاى دانش‌بنیان و فعالیت‌هاى اقتصادى دانش‌بنیان خیلى جاده باز و امیدبخشى است.» ( 2/6/91).
معظم‌له همچنین می‌فرمایند: «به نظر من یکى از بخش‌هاى مهمى که می‌تواند این اقتصاد مقاومتى را پایدار کند، همین کار شماست؛ همین شرکت‌هاى دانش‌بنیان است. این یکى از بهترین مظاهر و یکى از مؤثرترین مؤلفه‌هاى اقتصاد مقاومتى است، این را باید دنبال کرد. آینده ان‌شاءالله آینده روشنى است»(8/5/91).
چیستی اقتصاد دانش‌بنیان
اصطلاح اقتصاد دانش‌بنیان (Knowledge Based Economy) را نخستین‌بارOrganization forEconomic Corporation & Development مطرح و چنین تعریف کرده است: «اقتصاد دانش‌بنیان، اقتصادي است که بر اساس تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات شکل گرفته و در آن سرمایه‌گذاري در دانش و صنایع دانش پایه مورد توجه قرار می‌گیرد. کمیته اقتصادي APEC اقتصاد دانش‌بنیان اقتصادي است که در آن تولید، توزیع و کاربرد دانش، عامل و محرك رشد اقتصادي، تولید ثروت و اشتغال در تمام صنایع است.»
در قرن نوزدهم و بیستم «عامل‌هاي محسوسی» مانند سرمایه فیزیکی، نیروي کار و منابع طبیعیبه منزله عوامل تولید و شاخصه‌های رشد اقتصادي مدنظر بوده؛ اما در قرن بیست‌و‌یکم افزون بر عوامل پیش‌گفته، «عامل‌هاي غیرمحسوسی» مانند دانش، اطلاعات و ویژگی‌هاي فرهنگی به مثابه منابع جدید رشد اقتصادي در نظر گرفته می‌شوند.
همچنین، در گذشته فناوري و دانش به منزله عوامل «برونزا» نسبت به تولید و رشد اقتصادي در نظر گرفته می‌شد؛ اما امروزه باور بر این است که این عوامل «درونزا» بوده و بر کارایی تمام عوامل و منابع رشد اقتصادي اثر می‌گذارند. بر اساس این، امروزه نقش دانش در رسیدن به رشد اقتصادي انکارپذیر نیست و اگر کشور در دانش از دشمن سبقت نگیرد و نیازمند دانش وي باشد، نمی‌تواند در عرصه اقتصاد قدرتمند و مستقل باشد؛ از این رو ایجاد و ساخت اقتصاد دانش‌بنیان، یکی از سیاست‌هاي ضروری براي دستیابی به استقلال اقتصادي است.
سه مؤلفه اصلی اقتصاد دانش‌بنیان عبارتند از:
تولید و کسب دانش: تولید دانش، هدایت‌کننده و محرک اصلی رشد اقتصاد دانش‌محور محسوب به شمار می‌آید و شامل ارائه روش‌های نوین در علم و فناوری، اختراعات و نوآوری‌های جدید و توسعه تحقیقات قبلی می‌شود. در ایجاد و کسب دانش عوامل متعددی، از جمله سرمایه‌گذاری، نیروی شاغل در بخش تحقیقات، امکانات و تجهیزات و زیرساخت‌های اجتماعی و اقتصادی مؤثر هستند.
انتشار دانش: انتشار دانش از طریق فراهم کردن زیرساخت‌های ارتباطی مطلوب، نظیر دسترسی به اینترنت، به اشتراک گذاشتن اطلاعات، ایجاد بانک‌های دانش، تعداد کاربران اینترنت، ضریب نفوذ موبایل و دستگاه‌های ارتباطی در بخش‌های مختلف جامعه امکان‌پذیر است. یکی از نکاتی که باید در انتشار دانش مورد توجه قرار گیرد، گسترش زیرساخت‌های توزیع دانش و اطلاعات در نقاط مختلف کشور، از جمله در روستاها و شهرهای کوچک است که این موضوع نقش مهمی در هم‌افزایی و اثربخشی اقتصاد دانش‌محور خواهد داشت.
کاربرد دانش: کاربرد دانش به مفهوم استفاده از آن در تمامی ابعاد و بخش‌های جامعه است؛ به گونه‌ای که در ایجاد ارزش‌افزوده، ایجاد ثروت و تولید ناخالص ملی و افزایش سطح رفاه اجتماعی مؤثر باشد.
منابع:
معمارنژاد، عباس؛ اقتصاد دانش‌بنیان: «الزامات، نماگرها، موقعیت ایران، چالش‌ها و راهکارها»، فصل‌نامه اقتصاد و تجارت نوین، ش 1، 1384.
بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار رئیس‌جمهوري و اعضاي هیئت دولت، 2/6/91.
بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از پژوهشگران و مسئولان شرکت‌هاي دانش‌بنیان، 8/5/91.