جبهه های نبرد در سوریه علی‌رغم درگیریهای پراکنده در استان‌های حلب، لاذقیه و حماه همچنان در انتظار بدست گرفتن ابتکار عمل از سوی رزمندگان محور مقاومت برای تغییر مسیر جبهه‌هاست.
برای مخاطبان مشرق که طی دو سال گذشته پیگیر «سلسله گزارش‌های تحلیلی - میدانی سوریه» بوده‌اند، از تحولات میدانی در جبهه‌های «حسکه، دمشق، حمص، ادلب» گزارش‌هایی تهیه شده است که در ادامه می‌خوانید.
جبهه‌های نبرد در سوریه علی رغم درگیریهای پراکنده در استان‌های حلب، لاذقیه و حماه همچنان در انتظار بدست گرفتن ابتکار عمل از سوی رزمندگان محور مقاومت برای تغییر سیر معارک می‌باشد. طی روزهای اخیر منابع میدانی و رسانه‌ای منطقه‌ای از نقل و انتقال گسترده نیرو و تجهیزات نظامی توسط دو طرف درگیری‌ها خبر داده‌اند که به معنای قریب الوقوع بودن دور جدید نبردها در سوریه خواهد بود.
تحولات میدانی جبهه حسکه
شهر قامشلی واقع در شمال استان حسکه (شمال شرقی) سوریه طی روزهای گذشته صحنه درگیریهای خونین میان جدائی‌طلبان و نیروهای بسیج مردمی سوریه بوده است. در این درگیری‌ها هزاران نفر از نیروهای گروههای کرد عراقی، ترکیه و سوریه با حمله به مراکز نظامی، دولتی، امنیتی و زندان مرکزی شهر قامشلی بخش‌هایی از آنها را به تصرف خود درآوردند. پیرامون علت آغاز درگیری میان دو طرف روایت‌های مختلفی مطرح شده اما موثق‌ترین آن به دستگیری چند جوان کرد سوری در فرودگاه بین‌المللی دمشق پس از بازگشت از سفر تفریحی به "دبی" از سوی مقامات بخش نظام وظیفه پلیس سوریه بوده است.
بدنبال توقیف این افراد در فرودگاه، بستگان آنها در شهر قامشلی با مراجعه به دفاتر گروههای شبه نظامی مسلح موسوم به "آسایش" خواستار اقدامی جهت آزادی فرزندان خود می‌شوند. بلافاصله شبه نظامیان کرد اقدام به حمله به یکی از محلات عرب‌نشین شهر قامشلی و ربایش ده شهروند سوری از مقابل منازلشان می کنند. این اقدام با واکنش نیروهای پلیس و بسیج شهر قامشلی مواجه شده و در یکی از پست‌های ایست و بازرسی در نزدیکی میدان "سبع بحرات" (هفت دریا) سه خودروی متعلق به شبه نظامیان که دارای تابعیت کشورهای ترکیه و عراق بوده و اقدام به حمل سلاح کرده بودند توقیف، دستگیر و به زندان مرکزی قامشلی منتقل می‌گردند.
در مقابل گروههای جدایی‌طلب نیز که طی یکسال گذشته اقدام به انتقال هزاران شبه نظامی از ترکیه و عراق به قامشلی کرده‌اند، با سوء استفاده از تجهیزات نظامی و تسلیحاتی که دولت سوریه برای حفاظت از خود و مبارزه با حملات گروه تروریستی تکفیری داعش در اختیار آنها گذاشته بود، به خیابان‌ها و محلات شهر قامشلی سرازیر شده و اقدام به حملات گسترده به ادارات دولتی و مراکز نیروهای بسیج مردمی سوریه (دفاع الوطنی) می‌کنند.
از جمله مراکزی که هدف حمله ناجوانمردانه شبه نظامیان قرار گرفت "زندان مرکزی العالیه" شهر قامشلی بود که طی آن 6 تن از سربازان وظیفه مسئول حفاظت از آن به همراه سرگرد "جلال محسن" معاون زندان توسط آنها به شهادت رسیدند. وی از جمله افسران کردتبار پلیس سوریه بود که بمدت دو سال در زندان مرکزی شهر حلب در محاصره تروریست‌های تکفیری القاعده و داعش قرار داشته و در نهایت طی عملیات نیروهای ارتش سوریه به فرماندهی سرتیپ سهیل الحسن آزاد شده بود.
شبه نظامیان پس از ورود به زندان مرکزی قامشلی 14 زندانی را که به اتهام ارتکاب جرائم جنایی همچون قتل عمد، سرقت، تجاوز محاکمه و در حال سپری کردن دوره محکومیت خود بودند را فراری داده و پرچم‌های سوریه را از فراز آن به زیر کشیده و پرچم جعلی خود را برافراشتند. بدنبال استمرار حملات شبه نظامیان، نیروهای بسیج مردمی سوریه که از جوانان و اهالی بومی شهر قامشلی هستند با استقرار گسترده در سطح شهر به حملات آنها پاسخ دادند.
گسترش درگیری‌ها میان دو طرف موجب شد تا فرماندهان عالی ارتش، مسئولان دولتی و بزرگان عشائر سوریه وارد ماجرا شده و برای برقراری آتش بس میانجیگیری کنند. همزمان، فرمانده کل گارد ویژه ریاست جمهوری ارتش سوریه در معیت دو تیپ به استعداد 5 هزار نفر با ساز و برگ نظامی کامل وارد فرودگاه شهر قامشلی شده و بلافاصله اقدام به ارتباط گیری با بزرگان شهر کردند. وی در مصاحبه با رسانه‌ها ضمن محکوم‌کردن اقدامات عناصر آشوب‌طلب در حمله به مراکز دولتی و ربایش بیش از 140 نظامی و غیرنظامی عرب و غیر‌عرب به آنها هشدار داد تا از صبر و نجابت دولت مرکزی سوء استفاده نکرده و مراکز دولتی را تخلیه کنند.
لازم به ذکر است که در طول سال‌های گذشته درگیریهای پراکنده بین نیروهای ارتش سوریه و شبه نظامیان در قامشلی به وقوع می‌پیوست که معمولا به دلیل حضور مسلحانه و عدم احترام به قوانین ملی سوریه بوده اما با هوشیاری و تدبیر شیوخ دو طرف از بروز درگیریهای گسترده جلوگیری بعمل می‌آمد. علی رغم این اختلافات، ناظران معتقدند سطح همکاری‌ها و نزدیکی روابط میان دو طرف تا کنون در وضعیت مناسبی قرار داشته چرا که ارتش و دولت سوریه با هدف جلوگیری از کشتار شهروندان کرد سوری توسط داعش با برپایی اردوگاه‌های ویژه ضمن آموزش داوطلبان کرد سوری، آنها را به انواع تسلیحات سبک و سنگین همچون تانک و خمپاره مجهز و مسلح کرده‌اند.
اما طی درگیریهای روزهای اخیر طرفین یکدیگر را به تحریک و آغاز درگیری متهم می‌کنند. قدر مسلم اینکه با کمال تاسف برخی از جریانات کرد سوریه تحت تاثیر القائات موهوم جدایی‌طلبی و تجزیه سوریه و سایر کشورهای منطقه بسر برده و در این راه از هر بهانه‌ای برای به رخ کشیدن قدرت نظامی خود علیه دولت و ملت سوریه نهایت بهره را برده و می‌برند. این گروه‌ها تحت تاثیر تبلیغات طرف‌های مغرض به بهانه مبارزه با داعش در موارد متعددی وحشیانه‌ترین برخوردها مانند مهاجرت اجباری، به آتش کشیدن مزارع و روستاها، کشتار هدفمند غیرنظامیان و ... را با عشائر استان حسکه و شهر قامشلی که بیش از 60 درصد جمعیت این استان را تشکیل می‌دهند تحت اتهامات عموما واهی همکاری با تروریست‌های داعش داشته‌اند. لازم به تاکید است که گروههای فوق الذکر عموما تبعه سوری نبوده و از ترکیه و عراق با سودای تجزیه مناطق کردنشین سوریه وارد این کشور شده‌اند.
درگیری ها میان کردها و نیروهای دولتی سوریه به خیابان‌های شهر قامشلی محدود نشد و به سرعت به فضای رسانه‌ای و مجازی کشیده شد. رسانه‌های نزدیک به گروه "پ.ک.ک" (حزب کارگران کرد ترکیه) و "ی.پ.گ" (کردهای سوریه) اتهامات متعددی همچون گلوله باران مناطق مسکونی از سوی یگان‌های نظامی ارتش سوریه مستقر در فرودگاه شهر قامشلی، کشتار غیرنظامیان و ... را به نیروهای دولتی نسبت داده در مقابل مقامات و رسانه‌های دولتی سوریه نیز شبه نظامیان را متهم به گردآوری کردهای ترکیه و عراق در شهر قامشلی و سایر بخش‌های استان حسکه سوریه با اهداف تجزیه‌طلبانه و سوء استفاده از نیروها و تجهیزات نظامی که ارتش سوریه با حسن نیت در گذشته در اختیار آنها قرار داده، قصد بدست گرفتن کنترل شهر و موسسات دولتی را دارند.
نکته مهم در این میان اینکه در ابتدای درگیری‌ها گروههای تجزیه‌طلب، دولت و ارتش سوریه را به اهمال در نظارت بر نیروهای بسیج مردمی و عشایر حامی دولت متهم می‌کردند اما با گذشت زمان و علی الخصوص طی مصاحبه رسانه‌ای سیوان ابراهیم، فرمانده شبه نظامیان موسوم به "آسایش کردی" و بیانیه شدید اللحن روز گذشته این گروه، انتقادات از دولت سوریه به متحدان آن مانند جمهوری اسلامی ایران و مقاومت اسلامی لبنان "حزب الله" متوجه گردید! این در حالی است که حمایت‌های همه جانبه ایران از همه اقوام مظلوم سوریه و عراق در مقابله با تروریست‌های تکفیری، بارها با انتقاد ترکیه، عربستان و سایر کشورهای حامی گروههای تروریستی همچون داعش مواجه شده است.
علی ایحال پس از 3 روز درگیری با مداخله بزرگان شهر و مشایخ عشائر استان حسکه و شهر قامشلی از گسترش درگیری‌ها جلوگیری و آتش‌بس اعلام شد. نیروهای دولتی سوریه علی رغم اتهامات شبه نظامیان علی رغم آنکه از نظر قدرت نظامی و مشروعیت بین‌المللی امکان سرکوب کوبنده تحرکات آنها را داشتند، از واکنش شدید خودداری کرده و تلاش کردند تا فضا از حالت رادیکال خارج و شهر به سمت آرامش سوق داده شود. گفته می‌شود که میان دو طرف درگیری‌ها توافقنامه‌ای منعقد شد که دارای مفاد زیر می‌باشد:
1 - خروج شبه نظامیان از شهر قامشلی و ممنوعیت هرگونه تحرک و حضور مسلحانه در آن
2 - گشایش کلیه خیابان‌ها و معابر تردد از سوی هر دو طرف درگیری
3 - انتقال کلیه مجروحان به مراکز درمانی و بیمارستانی
4 - آزادسازی کلیه ربوده شدگان از سوی شبه نظامیان
5 - تخلیه کلیه مراکز دولتی و نظامی از سوی شبه‌نظامیان
با وجود این توافق و توقف درگیری‌ها در شهر،شبه نظامیان موسوم به آسایش با انتشار بیانیه‌ای تحریک آمیز آخرین تلاش‌های خود را برای ملتهب نگاه داشتن فضای شهر قامشلی انجام داده اند.
تحولات میدانی جبهه دمشق و حاشیه دمشق
جبهه‌های شهر دمشق و حومه طی ماه‌های اخیر بویژه پس از هلاکت زهران علوش رهبر گروه تروریستی تکفیری "جیش الاسلام" (القاعده) از آرامش تقریبی برخوردار بوده است. طی ماه‌های اخیر مهمترین تحولات میدانی این جبهه را شاید بتوان حمله داعش به 5 مقر نظامی نیروهای ارتش سوریه در اطراف شهر الضمیر واقع در بخش شرقی منطقه القلمون و درگیریهای پراکنده میان نیروهای ارتش و بسیج مردمی سوریه با تروریست‌های تکفیری القاعده و ارتش آزاد در جنوب منطقه غوطه شرقیه در محور مرج السلطان - مزارع بالا عنوان کرد.
روز گذشته گروههای تروریستی تکفیری فعال در غوطه شرقیه مجددا اقدام به خمپاره‌باران محلات مسکونی شهر دمشق کردند که به شهادت یک نفر و مجروح شدن یک زن و دو فرزندش منجر شد. این اقدام با واکنش شدید نیروهای ارتش سوریه مواجه شد که پیش از این رسما به تروریست‌ها هشدار داده بودند که هرگونه شلیک به محلات مسکونی پایتخت را با مشت آهنین پاسخ خواهند داد. در همین راستا و در واکنش به شلیک مکرر خمپاره به محلات مسکونی شهر دمشق، ارتش و بسیج مردمی سوریه از صبح روز گذشته عملیات جدیدی را برای پاکسازی برخی مناطق شهرک "جوبر" واقع در حاشیه شرقی پایتخت این کشور آغاز کرده‌اند.
واحدهای زرهی با پشتیبانی بمب‌افکن‌های نیروی هوایی ارتش سوریه از ساعات ابتدایی صبح امروز گلوله‌باران سنگین مواضع گروههای تروریستی تکفیری را آغاز کرده‌اند. هم اکنون بیش از 90 درصد منطقه جوبر در کنترل نیروهای نظامی سوری قرار دارد. منطقه جوبر به دروازه شرقی شهر دمشق معروف بوده و دارای اهمیت فراوان جغرافیایی می‌باشد. همجواری جوبر با غوطه شرقیه موجب شده تا تروریست‌های تکفیری این منطقه را بعنوان معبری برای حمله به پایتخت سوریه ببینند. وجود صدها تونل عمیق که جوبر را به شهرک زملکا متصل می‌سازد موجب دشواری فراوان عملیات پاکسازی آن از سوی نظامیان سوری شده است.
در ادامه عملیات نیروهای ارتش و بسیج مردمی سوریه برای پاکسازی بخش جنوبی منطقه غوطه شرقیه دمشق ساعتی پیش 14 تروریست تکفیری در درگیری با نظامیان سوری به هلاکت رسیدند. کانون این درگیری‌ها در منطقه مزارع بالا واقع در بخش جنوبی غوطه شرقیه قرار داشت که طی آن 14 تروریست تکفیری از گروههای "جیش الاسلام و فیلق الرحمن" (القاعده و ارتش آزاد) به هلاکت رسیده‌اند. رسانه‌های وابسته به این دو گروه به وقوع این حجم تلفات اعتراف کرده‌اند. عملیات ارتش سوریه از دو ماه پیش با سیطره بر فرودگاه نظامی و روستای مرج السلطان آغاز شده و هم اکنون با هدف محاصره گروههای تروریستی در منطقه ادامه دارد.
تحولات میدانی جبهه حمص
علی رغم نقض مکرر توافق آتش بس فراگیر اعلام شده از سوی سازمان ملل متحد در جبهه‌های مختلف سوریه از سوی گروههای تروریستی تکفیری، دولت سوریه با استفاده از آرامش تقریبی بدست آمده اقدام به امداد‌رسانی به مناطق جنگ‌زده این کشور کرده است. در همین راستا، عصر روز گذشته کاروان امدادی - تدارکاتی سازمان هلال احمر سوریه با همکاری ارتش این کشور و سازمان ملل متحد در دو شهر تلبیسه و رستن تحت کنترل گروههای تروریستی تکفیری القاعده و داعش حاضر شدند.
این کاروان متشکل از 11 خودروی سازمان ملل و 65 تریلی حامل مواد غذایی و دارویی برای مردم "تلبیسه و رستن" می‌باشد که تحت نظر مسئولان سوری میان مردم این مناطق توزیع خواهد شد. این شهرها در حاشیه شمالی استان حمص قرار داشته و از سال گذشته در پی حملات گسترده گروههای داعش، ارتش آزاد و القاعده به مواضع نیروهای دولتی از سوی رزمندگان ارتش و بسیج مردمی سوریه به محاصره درآمده‌اند. علاوه بر توزیع گسترده مواد غذایی، هیئت پزشکی هلال احمر سوریه با حضور در مراکز درمانی اقدام به توزیع اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی در میان آنها کرده‌اند.
دقایقی پس از حضور کاروان بزرگ امدادی هلال احمر سوریه که به نمایندگی از دولت این کشور با حضور در شهرهای رستن و تلبیسه صدها تن مواد غذایی و دارو در اختیار مردم این شهرها گذاشت، گروه تروریستی تکفیری القاعده (احرارالشام) مواضع نیورهای دولتی را با ده‌ها خمپاره هدف قرار داد. به گزارش منابع میدانی، این خمپاره‌ها به سوی مقر نیروهای ارتش و بسیج مردمی سوریه در اطراف روستای "عتون" واقع در حاشیه جنوبی شهر رستن شلیک شد و خسارات مالی ببار آورده است.
حملات خمپاره ای و توپخانه‌ای گروههای تروریستی به مواضع نیروهای ارتش سوریه در حالی است که گروه احرارالشام از جمله گروههای متعهد به توافقنامه آتش بس فراگیر در سوریه می‌باشد. این طرح از سوی دولت سوریه تحت نظارت سازمان ملل متحد در حال اجرا بوده اما گروههای تروریستی حملات گسترده‌ای را در جبهه‌های حلب، حمص و لاذقیه علیه ارتش سوریه گشوده‌اند.
با گذشت یکسال از اشغال کامل استان ادلب در شمال غربی کشور سوریه از سوی ائتلاف جیش الفتح به رهبری شبکه تروریستی بین‌المللی القاعده و در حالیکه شمارش معکوس برای آغاز عملیات بازپس‌گیری آن از سوی نیروهای دولتی این کشور آغاز شده است، موج جدیدی از ترور و ناامنی این منطقه را در بر گرفته است. در این راستا طی یک هفته گذشته چند تن از فرماندهان ارشد گروههای وابسته به ارتش آزاد و القاعده در حملات جداگانه‌ای توسط فرد یا افراد ناشناس به هلاکت رسیده‌اند.
نخستین فرد ترور شده "عماد الطبق" فرمانده کل نظامی گروه "لشگر ساحلی ارتش آزاد" (الفرقه الاولی الساحلی) بود که در حین خروج از شهر جسرالشغور در غرب استان ادلب هدف تیراندازی افراد ناشناس قرار گرفته و در دم به هلاکت رسیده است. وی سرگرد فراری ارتش سوریه بود که همزمان با آغاز بحران در کشورش به ترکیه گریخته و در پایه‌گذاری گروه تروریستی تکفیری "ارتش آزاد" نقش موثری ایفا کرده بود. گروه الفرقه الاولی الساحلی ارتش آزاد در شمال استان لاذقیه فعال بوده و بطور مستقیم از سوی آمریکا و اسراییل حمایت مالی و تحهیزاتی می‌شود.
رسانه‌های وابسته به گروه احرارالشام این حمله را ناشی از انفجار انتحاری در مقر این گروه در شهر بنش عنوان و از هلاکت "اسلام ابوحسین" مسئول نظامی خود به همراه حداقل 6 تن دیگر از اعضای این گروه وابسته به القاعده خبر داده اند. بنابر اطلاعات منتشر شده، عامل انتحاری ناشناس جلیقه حامل مواد منفجره همراه خود را در هنگام خروج ابوحسین از دفتر کارش منفجر کرده است. اسلام ابوحسین افسر فراری لشگر نیروهای ویژه ارتش سوریه بود که همزمان با آغاز بحران در سوریه با تشکیل گروه "لواء الحسین" نقش موثری در تحرکات نظامی علیه دولت سوریه ایفا کرده بود.
آخرین سمت وی فرمانده نظامی احرارالشام در نبردهای هفته‌های اخیر در جبهه جنوبی حلب، فرمانده سابق عملیات محاصره و حمله به شهرهای محاصره شده و شیعه‌نشین فوعه و کفریا بوده است. با گذشت یکسال از اشغال استان ادلب از سوی گروههای تروریستی تکفیری ارتش آزاد و القاعده (ائتلاف جیش الفتح)، درگیری‌ها و اختلافات داخلی میان آنها به جنگ و ترورهای خونین منجر شده است. فرماندهان و اعضای ارشد دو گروه مذکور اهداف اصلی این حملات بشمار می‌روند.
منبع: مشرق