ماه شعبان با همه آثار و برکات غیر قابل توصیفش روزهای آخر را سپری می کند و سالکان الی الله و عاشقان رب بار خود را برای میهمانی بزرگ الهی و تقرب به معبود، از این ماه نورانی بسته و خود را مهیای حضور در ضیافت پر رمز و راز رمضان المبارک می نمایند.
خوشا آنان که از لحظه لحظه‌های پر قدر و قیمت و نورانی ماه رجب و شعبان حداکثر استفاده و بهره برداری را نموده و گوی سبقت را از همه ربودند. آنان که با درک و شناخت عمیق از فرصت های طلایی پیش آمده با انجام واجبات و ترک محرمات، نهایت استفاده را نموده و با انجام نوافل و مستحبات سالک الی الله گشتند و عشق و ارادت و دلدادگی خود را نثار حضرت دوست نمودند.
آنان که در دل شب‌های تاریک از بسترهای خود برخاسته و با زمزمه های عارفانه و عاشقانه شان با چشم‌های اشک آلود و با قلب‌هایی شکسته و سرشار از عشق پروردگار، فریاد« لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحَانَكَ وَ بِحَمْدِكَ ظَلَمْتُ نَفْسِي وَ تَجَرَّأْتُ بِجَهْلِي»( فرازی از دعای کمیل) سر داده و از عمق وجودشان فریاد بر می آوردند: « إِلَهِي وَ قَدْ أَفْنَيْتُ عُمُرِي فِي شِرَّةِ السَّهْوِ عَنْكَ وَ أَبْلَيْتُ شَبَابِي فِي سَكْرَةِ التَّبَاعُدِ مِنْكَ» (ای خدا! عمرم را با درد و غفلت از تو فانی ساختم و جوانی ام را در مستی دوری از تو بفرسودم)( فرازی از مناجات شعبانیه)
ابو الصلت هروی روایت می کند که در جمعه آخر ماه شعبان خدمت امام رضا(علیه السلام) رفتم حضرت فرمود: ای ابا صلت! بیشتر ماه شعبان سپری گردید و این جمعه آخر آن است پس در آن چه از این ماه مانده از تقصیرهایی که در ایام گذشته این ماه کرده ای را تدارک و تلافی کن و بر تو باد که بر آن چه برایت سودمند است روی آوری. بسیار دعا و استغفارکن و بسیار قرآن تلاوت بنما و از گناهان خود به سوی خدایت توبه کن تا این که چون ماه مبارک درآید خود را برای خدا خالص گردانیده باشی.
در گردن خود امانت و حق کسی را نگذار و کینه کسی را در دل مگیر غیر آن که آن را از دلت بیرون کنی و گناهی را وا مگذار مگر آن که ترک نموده باشی و از خدا بترس و توکل کن بر خدا در پنهان و آشکار. و هر کس به خدا توکل نماید خدای او را کفایت می کند و در باقیمانده این ماه این دعا را زیاد بخوان: « اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَکُنْ قَدْ غَفَرْتَ لَنَا فِی مَا مَضَی مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِیمَا بَقِیَ مِنْهُ»( زاد المعاد/81-82)
در شرع مقدس اسلام نسبت به عده ای از عبادات و مستحبات و خدمات و صدقات و سنت‌های صالح مخصوصاً در زمان‌ها و مکان‌های خاص بیشتر تأکید شده و سیره و روش اولیای دین و ائمه معصومین(علیهم السلام) بر التزام به این گونه سنن بوده است. مانند قرائت قرآن، تهجد و شب زنده داری و مناجات و راز و نیاز در دل شب، التزام به اول وقت در نماز های واجب، به جا آوردن پنجاه و یک رکعت نماز در شبانه روز به ویژه نماز شب، همواره با وضو بودن، رعایت آداب و سنن و حضور قلب در عبادات، تعقیبات نماز، شرکت مداوم در نماز جمعه و جماعات، طولانی کردن قنوت و سجده های نماز و سه روز روزه هر ماه، زیارت قبور اولیاء و شهدا خصوصاً پیامبران و ائمه معصومین(ع)، گریه و بکاء در عزای سید الشهداء(ع)، صله رحم و دستگیری از ارحام و مستمندان، اطعام طعام و افشای سلام به ویژه در مورد دوستداران اهل بیت(ع)، تداوم نسبت به برخی از اوراد و اذکار مأثوره مثل ذکر «لا اله الاّ الله» و «استغفر الله ربی و اتوب الیه» و «صلوات بر محمد و آل محمد(ع)» و تسبیحات حضرت زهرا(س) بعد از هر نماز و در هنگام خواب.
در آخر این نوشتار حدیثی بسیار زیبا و ارزشمند در بیان ارزش نوافل ذکر می گردد که امید است همه ما از برکات این حدیث بهره مند گردیم.
در حدیث قدسی آمده است: «و ما تقرَب الیَ عبد بشیء احبَ الیَ ممَا افترضت علیه و انَه لیتقرَب الیَ بالنَافله حتَی احبَه فاذا احببته کنت سمعه الَذی یسمع به و بصره الَذی یبصر به و لسانه الَذی ینطق بهو یده الَتی یبطش بها و ان دعانی اجبته و ان سالنی اعطیته»( جامع احادیث شیعه، ج7، ص99)
بنده‌ام با هیچ عبادتی بهتر از فرایض و واجبات به من تقرب نجسته است. او به وسیله نوافل به من تقرب می جوید تا جایی که من او را دوست بدارم، آنگاه که دوستش داشتم من گوش شنوای او و دیده بینای او و زبان گویا و دست توانی او خواهم بود؛ اگر مرا بخواند پاسخش می دهم و چنانچه چیزی از من بخواهد ارزانی‌اش می دارم.