ماه رمضان شد می و میخانه برافتاد عیش و طرب و باده به وقت سحر افتاد
در آستانه ورود به ماه عاشقی و دلدادگی به معبود، شور و نشاط وصف ناپذیری در میان سالکان الی الله و بندگان مخلص خداوند ایجاد می شود. آنانی که برای درک فیوضات بی حد و حصر ضیافت الهی و برخورداری از تفضلات و نعمات بی کران الهی در این ماه نورانی و سرشار از خیرات و برکات، لحظه شماری نموده و در انتطار فرا رسیدن ماه خدا سر از پا نمی شناسند. ماهی که بنا به فرمایش پیامبر رحمت سرشار از برکت و رحمت و مغفرت بوده و بافضیلت ترین ماه ها در طول سال می باشد به طوری که روزهایش با فضیلت ترین روزها و شبانگاهانش با فضیلت ترین شب ها و ساعاتش با فضیلت ترین ساعات می باشد.1
رمضان ماه خیر و برکت برای آن دسته از بندگانی است که برای درک فیوضات الهی برنامه سیر و سلوک خود را از مدت ها قبل شروع کرده اند و با توبه و استغفار و زدودن زنگار دل از گناهان و بر طرف نمودن امراض روحی خویش،گام های عملی مهم برای بهره مندی از خوان گسترده الهی برداشته اند و با آراستگی به فضایل روحی و کمالات اخلاقی با انجام طاعات و عبادات و اعمال مخصوص ماه های رجب و شعبان جان خود را برای ورود به این مهمانی عظیم الهی تطهیر نموده اند. در صلوات شعبانیه در حالات پیامبر بزرگوار اسلام(ص) چنین می خوانیم که: «...الذی کان رسول الله(ص) یدأب فی صیامه و قیامه فی لیالیه و ایَامه بخوعاً لک فی اکرامه و اعظامه الی محل حمامه؛ سیره مستمر پیامبر بزرگوار اسلام(ص) در ماه شعبان چنین بوده که جهد و کوشش بسیار به نماز و روزه در شب ها و روزهای این ماه داشت و برای فروتنی به درگاه تو این ماه را تا به آخر محترم و گرامی می داشت.» و همه این تلاش و کوشش های پیامبر رحمت مقدمه ورود به ضیافت بزرگ الهی بوده است.
و اینک در یک قدمی بهرمندی از خوان کرمی قرار داریم که نفسهایمان تسبیح خداوند، خواب و استراحتمان عبادت، و اعمالمان مقبول ودعاهایمان مستجاب درگاه حضرت دوست می باشد2 و چه فرخنده شب و روزها و ساعت هایی که در انتظار میهمانان ویژه الهی می باشد.
امام سجاد(ع) در فرازی از دعای هلال ماه رمضان، به آن خطاب فرموده است:«جعلک مفتاح شهر حادث لامر حادث فأسأل الله ربَی و ربَک و خالقی و خالقک و مقدَری و مقدَرک و مصوَری و مصوَرک ان یجعلک هلال برکه لا تمحقها الایام ؛ خداوند تو را کلید ماه نو برای کار نو قرار داد. از خدایی که پروردگار من و پروردگار تو و آفریننده من و آفریننده تو و تقدیر کننده من و تقدیر کننده تو و صورت بخش من و صورت بخش تو است می خواهم که تو را ماه برکت قرار دهد و روزگار از برکت آن نکاهد.»
در این فراز نورانی که چون قطره ای از کوثر گوارای دعای امام سجاد(ع) است از ماه رمضان به هلال برکت آفرین و کلید سعادت یاد شده است. این نوع سخن گفتن از کسی سزاوار است که به دیدار دوستی نایل آمده که همواره در انتظار او بوده و اکنون به وصالش بار یافته است. حال باید دید که چرا رویت ماه رمضان، هلال برکت و کلید سعادت تلقی شده است؟
1- ماه رمضان ماه نزول قرآن کریم بوده و در حقیقت بهار قرآن می باشد که سعادت دنیوی و اخروی و فردی و اجتماعی انسانها در گرو عمل به آیه آیه های نورانی و حیات بخش آن می باشد. چرا که این قرآن از طرف خالق هستی برای هدایت انسانها نازل گردیده است. خداوند در باره زمان تجلی قرآن فرموده: «انا انزلناه فی لیله مبارکه(دخان/3)؛ ما آن را در شب فرخنده نازل کردیم» و در سوره قدر می فرماید: «انَا انزلناه فی لیله القدر(قدر/1)؛ ما آن را در شب قدر نازل نمودیم»جمع بین این دو آیه و برخی آیات دیگر، نشان می دهد که قرآن کریم به صورت دفعی در شب مبارک قدر نازل شده است چه این که در جای دیگر به صراحت فرموده: «شهر رمضان الَذی انزل فیه القرآن»( بقره/185.) ماه رمضان[همان ماه] است که در آن قرآن فرو فرستاده شده است.
2- مهمترین و بابرکت ترین و نورانی ترین و سرنوشت سازترین شب سال در این ماه قرار دارد. همان شبی که شب تقدیر مقدرات امور بندگان می باشد و روح که اعظم ملائک می باشد به همراه ملائکه مقدرات بندگاه الهی را محضر حجت الهی برده و به امضای ولی الهی می رسانند و سرنوشت یک ساله بندگان در این شب مقدر می گردد.
3- در میان همه ایام سال، ماه رمضان تنها ماهی است که در آن اقبال عمومی برای اظهار بندگی و پرستش به وجود می آید و مومنان با شرایط گوناگون فردی- اجتماعی بیشترین توفیق را برای اطاعت و عبادت پیدا می کنند.و در سحرگاهان این اصل قرآنی را در خود به منصه ظهور می رسانند که:«تتجافی جنوبهم عن المضاجع یدعون ربَهم خوفا و طمعا(سجده/16)؛ پهلوهایشان از خواب گاه ها جدا می گردد و پروردگارشان را از روی بیم و طمع می خوانند.» بی تردید، کلید اسرار سعادت انسان، در همین نکته قرآنی نهفته است. بنابراین، کسانی که این آموزه را تجربه نموده اند، اعتراف نموده و خوش سروده اند:
هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ از یمن دعای شب و ورد سحری بود
4. ماه مبارک رمضان بهترین فرصت برای کسب تقوای الهی و رسیدن به کمالات روحی و فضایل اخلاقی و رشد و تعالی انسان می باشد. در این ماه شخص صائم از رهگذر روزه داری در دو ساحت معرفتی و عملی به کمال لایق خود بار می یابد زیرا روزه ، انسان را به صفت صمدیت متصف می کند و آدمی از طریق روزه، مظهر اسم«الصمد» می شود. روزه، زمینه تجلی اسم «الصمد» را در وجود انسان فراهم می سازد و انسان را فرشته منش می نماید؛ یعنی همان گونه که فرشتگان به عنوان مظاهر اسم «الصمد» منزه از خوردن و آشامیدن و خواب و استراحت اند، انسان روزه دار نیز با روزه داری و پرهیز از خوردن و آشامیدن، زمینه تجلی صفت صمدیت را در خود به وجود می آورد.
از خداوند متعال توفیق درک فیوضات بی کران این ماه مبارک و عزیز را برای تمامی عاشقان الله خواهان و خواستاریم و امیدواریم همه ما در این ماه به مقام تقوا که هدف از روزه ماه مبارک رمضان بیان شده نائل گردیم.
1- «ایَها الناَس قد اقبل الیکم شهر الله باالبرکه و الرَحمه والمغفره شهر هو عندالله افضل الشَهور و ایَامه افضل الایَام و لیالیه افضل االیالی و ساعاته افضل السَاعات » بحار الانوار، ج93، ص356، ح25
2- «انفاسکم فیه تسبیه و نومکم فیه عباده و اعمالکم فیه مقبول و دعائکم فیه مستجاب» همان