آمریکا فرماندهان داعش را از مناطق عملیاتی عراق نجات می دهد

پایگاه بصیرت / گروه بین الملل/وحید قاسمی

فلوجه عراق توسط ارتش و نیروهای مردمی این کشور و نیز با کمک های مستشاری فرماندهان ایرانی آزاد شد و اکنون روند پاک سازی نهایی محلات این شهر پیگیری می شود. مقامات عراقی اعلام کرده اند بعد از فلوجه سراغ آخرین پایگاه داعش در عراق، یعنی موصل می روند.
درباره اهمیت آزادسازی فلوجه، نتایج آن و نیز آمادگی نیروهای عراقی برای آزادسازی موصل، گفتگوی مفصلی را با هادی محمدی، کارشناس مطرح مسائل منطقه ای انجام داده ایم که در ادامه می آید:


بصیرت: اهمیت آزاد سازی شهر فلوجه و نتایج آن را چگونه ارزیابی می کنید؟
هادی محمدی: آزاد سازی شهر فلوجه یک اتفاق بزرگ در مولفه های امنیتی عراق محسوب می شود، چرا که عده ای تلاش می کردند که شهر فلوجه را به عنوان قطب اصلی سلفی گری تکفیری و جریان های وابسته به تروریسم معرفی کنند، اگر چه بخشی از این توصیف واقعی است و عده ای از عشایر و یا حتی شهروندان فلوجه تفکر تروریستی داعش را تایید کردند و از آن استقبال و حمایت نمودند. شاید به همین دلیل احساس می شد که فلوجه به این سادگی قابل آزادشدن نباشد. لذا خود اتفاق آزاد سازی باید یک اتفاق مهم تلقی شود. اگر چه در موضوع آزاد سازی فلوجه سوال ها و ابهام هایی وجود دارد. از جمله آن تعداد قابل توجهی که انتظار می رفت در این شهر از داعشی ها اعم از سران آنها و نیروهای معمولی چه آنهایی که عراقی یا غیر عراقی بودند، وجود داشته باشند، ولی حاصل نبرد و تعداد کشته ها و یا تعداد کسانی که به اسارت درآمدند، نشان می دهد که یک عدد  قابل توجهی از نیروهای داعش در صحنه آزاد سازی فلوجه نا مشخص هستند.


 این بدان معناست که بخشی از این نیروها در بدنه مردمی از آنجا خارج شده اند. لذا این مسُله از این جهت اهمیت دارد که با این که نیروهای مردمی از فلوجه خارج شده اند، می توانند ظرفیت های تروریستی داعش را هم در دل خودشان داشته باشند و به مناطقی که وارد می شوند آن جا را آلوده کنند و یا حتی از مناطقی که نقاط امن عراق محسوب می شود به جاهای دیگر منتقل شوند. این مسئله باید برای دستگاه های امنیتی عراق باید مورد توجه قرار گیرند.
بخش دیگری از این یعنی تعدادی که در فلوجه حضور داشتند بر اساس گزارش های مستند و تصاویری که از نشست و برخواست هلیکوپترهای آمریکایی وجود داشته، نشان داده می شود که آمریکایی ها برای نجات بخشی از آدم های مهم داخل فلوجه، هلیکوپترهایی را به این شهر اعزام کرده اند  و این نیروها را از آنجا خارج کرده اند. گفته می شود در بین سران داعشی که در شهر فلوجه حضور داشتند چهره های شناخته شده سعودی هم وجود داشت و برای این که رژیم سعودی را با یک شوک سیاسی، امنیتی و دیپلماتیک مواجه نشود، آمریکایی های این افراد شناخته شده روحانی سلفی، نظامی و امنیتی را از این شهر خارج کردند. گفته می شد در این بین، افرادی از اردن، ترکیه و حتی کشورهای غربی هم حضور داشتند که ورود هلیکوپترهای آمریکایی به فلوجه به این دلیل است که از رسوایی های بیشتر جلوگیری کند.

بصیرت: در آزاد سازی فلوجه می توان گفت وحدت شیعه و سنی به شکل مطلوبی وجود داشته است. این موضوع از نظر نظامی چه اهمیتی دارد؟
هادی محمدی: جداسازی و واگرایی طایفه ای خطی بود که آمریکایی ها و انگلیسی ها از خیلی قبل دنبال می کردند. در شرایط فعلی توسط دیپلمات داعشی که عربستان در بغداد مستقر کرده است، یعنی شخصی به نام آقای «ثامر سبحان»، این فرد تلاش کرده است که دوگانگی و جدایی طایفه ای و مذهبی را مبنای تحرکات مذهبی، سیاسی و رسانه ای قرار دهد و از این طریق تلاش کرد که آزادسازی فلوجه را به عنوان سرکوب اهل سنت معرفی کند و واسلاما از طرف شیوخ شناخته شده ی عربستان سعودی و بعضی از کشورهای دیگر عربی سر داده شود و تلاش کردند که حتی موضوع آزادی داعش را با کمک ها و اعاناتی که از سوی عربستان شروع شد به یک موضوع عمومی تبدیل کنند و جامعه سعودی در برابر این اقدامات پاکسازی داعش قرار دهند.
از طرف دیگر حضور تنگاتنگی که نیروهای سنی و شیعه، یعنی عشایر سنی و شیعه در یگان های نظامی و امنیتی عراق داشتند، طلسم رسانه ای و فتنه انگیزی که هم غربی ها و هم سعودی دنبال می کردند را شکست. اکنون حشدالشعبی مرکب از طوایف و مذاهب مختلف در عراق است. در این زمینه در یک برنامه تلویزیونی دیدم که یک فرماندهان عالی رتبه مسیحی در یک گفتگوی مشترک با یک شبکه وابسته به عربستان سعودی شرکت کرده بود و به عنوان یک چهره ی شناخته شده ی مسیحی ایزدی، طرف مقابل خود را که یک شیخ سنی و وهابی بود، این گونه خطاب قرار می داد که: «شما از سُلالِه یزید، معاویه و افراد فرومایه آن زمان هستید و ما هم از سُلالِه طرفداران حسین(ع) هستیم.» یعنی حتی یکی فرد مسیحی خودش را به جهت ارزشی در یک صف مشخص تعریف می کرد و این نشان می دهد که همبستگی ملی در عراق در مقابل یک جریان مشکوک وهابی و تروریستی تا این حد بالاست که حتی مسیحی های عراقی و عشایر سنی عراق در کنار برادران شیعه خودشان می توانند آن چنان اراده ای را نشان بدهند و از این رو موضوع آزادسازی فلوجه چندان دشوار هم نبوده است.
برای آینده عملیات در آخرین نقطه استان صلاح الدین که شهر الشرقاط و استان نینواست و مهم ترین نقطه آن موصل است، این وحدت ملی، اقتدار و همبستگی بین طوایف عراقی مهم ترین عنصر اثرگذار است. همین قدر برای شما عرض کنم که به دلیل میزان وقاحتی که سفیر عربستان سعودی در عراق از خود نشان داد و با مداخله در امور داخلی عراق سعی کرد حشد الشعبی را به عنوان یک سازمان غیر فرمانبردار و به عنوان یک نیروی که زیر نظر دولت نیست، معرفی کند و فضای فتنه مذهبی را تعریف کند. در واکنش به این موضوع حتی آقای ایاد علاوی در آخرین گفتگوی خودش اعلام می کند که من اگر نخست وزیر بودم این سفیر غیرمنضبط سعودی را اخراج می کردم و یا این که او را فرد نامطلوب معرفی می کردم تا عربستان سعودی مجبور شود که فرد منضبط و رعایت کننده قواعد دیپلماسی و رفتار دوجانبه را  به عراق اعزام کند.

بصیرت: بعد از آزادسازی فلوجه، شاهد سکوت کشورهایی مانند آمریکا هشتیم. آیا این سکوت قصد تقویت دوباره تروریست ها را در عراق دارد؟
هادی محمدی: معمولا به عنوان یک تاکتیک رسانه ایی، سعودی ها و غربی ها تلاش می کنند که اقدامات یا موفقیت های خودشان را با جنجال و بوق رسانه ای، آثارش را چندین برابر کنند و تاثیرات و تخریب روانی آن را برای جبهه مقابل چندین برابر اضافه کنند و آزادی یک روستا را مثل آزادی 10 تا شهر معرفی کنند. در حالی که در شهر فلوجه مهم ترین گام های عملیاتی توسط حشدالشعبی یا بسیج مردمی عراق انجام گرفته بود. در این خصوص این نیروها تا دیواره های شهر فلوجه، محاصره خودشان را تکمیل و نیروهای خودشان را مستقر کردند و برای ورود به شهر فقط از نیروهای یگان ویژه و نیروهای واکنش سریع یگان های ارتش و پلیس فدرال استفاده شد. این تاکتیک رسانه ای که توسط آمریکا و همراهانش دنبال می شود برای این است که روحیه بقیه تروریست ها در مناطق مختلف عراق و یا سوریه تضعیف نشود و اهمیتی که شهر فلوجه برای جریان های تروریستی داشته این ارزش واقعی نظامی و سیاسی خودش را به جای نگذارد. یعنی هم بتوانند برای سایر تروریست ها حفظ روحیه کنند و هم این که ارزش واقعی این پیروزی را به شکل صحیح آن نشان ندهند.
در مقابل می بینیم که هر پیروزی تروریست ها مثلا در جایی مثل (خان طومان) که یک شهرک شاید یک دهم فلوجه هم نمی شود برای آن چنان آمریکا و همراهانش جنجال تبلیغاتی انجام می گیرد که انگار شهر حلب یا دمشق را توانسته اند فتح کنند یا به عنوان مثال شهر مِنبج که این روزها در محاصره یا تحت عملیات نیروهایی شامل کردها، عرب ها و مسیحی های شمال شرق سوریه است که با کمک آمریکایی ها سعی می کنند داعش را از این شهر اخراج کنند و این شهر را به تسلط خودشان در بیاورند. این شهرک شاید کمتر از یک دهم فلوجه وسعت ندارد، ولی راجع به آن بزرگنمایی و جنجال رسانه ای بسیار زیادی انجام می گیرد.
 
بصیرت : توان ارتش عراق و وحدت نیروهای مردمی برای آزادسازی موصل بعد از آزادسازی فلوجه را چگونه می بینید؟ آیا این عملیات می تواند به همان خوبی آزادسازی فلوجه باشد؟
هادی محمدی: چند پارامتر در پاسخ به این سوال وجود دارد که تاثیر خیلی جدی دارند.
نکته اول: بافت جمعیتی فلوجه با بافت جمعیتی موصل بسیار متفاوت است. در فلوجه ما شهروندانی داریم که حمایت و همکاری با داعش دارند در صورتی که در موصل می توانیم بگوییم که این شهر تقریبا فاقد کمترین ظرفیت های پایگاه های مردمی برای تروریست ها هست. اغلب عشایر و شهروندان این شهر در نقطه مقابل و متضاد داعش خودشان را تعریف می کنند. همین مسئله کافی است که در فلوجه ما تقریبا شاهد اعمال رقت بار، کشتار، ویران کردن مساجد و یا ائمه جماعات را نداریم. چرا که در آنجا بیشتر آنها همسوی با داعش بودند، ولی در موصل فراوان از رهبران مذهبی، روحانیون اهل سنت، بسیاری از اهالی معمولی، حتی اصناف مختلف مثل پزشکان، معلمین و حتی جوان ها را در فضای رسانه ای می بینیم که تحت پیگرد، شکنجه، کشتار و اعدام توسط داعش قرار می گیرند.
 نکته دوم: این است که بعد از آزاد سازی اغلب مناطق اشغال شده توسط داعش، شهرک الشرقاط و شهر موصل آخرین نقاط پایانی هستند که اگر شهرک مرزی (قائم) را هم به آن ها اضافه کنیم، یک شهر و دو شهرک در دست داعش است که باید آزاد شود. آزادی بیشتر از نود درصدی ‌مناطق اشتغال شده، روحیه کافی را برای نیروهای نظامی و امنیتی عراق ایجاد می کند. مضافاً این که نیروهای بسیجی و حشدالشعبی از توانمندی فوق العاده ای برخوردار هستند و با توجه به ارتباطی که با عشایر موصل در داخل این شهر دارند به خوبی و به سرعت می توانند نتیجه موفقیت آمیز و پیروزی را برای موصل هم ما انتظار داشته باشیم.
من انتظارم این است که در عملیات الشرقاط و عملیات موصل، عمدتاً آمریکایی ها به خارج کردن نهایی سران اصلی داعش از عراق کمک کنند و بقیه نیروهای داعشی که نمی توانند خارج کنند، در بین جمعیت موصل خودشان را حل خواهند کرد و یک نوع عادی کردن خودشان را در بین مردم به وجود بیاورند. چون مردم طرفدار این ها نیستند، لذا در موصل ما هم مسئله انتقال فرماندهان و نیروهای داعش را باید با تعداد بیشتری انتظار داشته باشیم و هم ممکن است که درگیری ها و یا تعداد اسرای داعش در این شهر زیاد شود. اگر آن ها به سمت مرزهای ترکیه و یا به سمت مناطق  صحرایی غرب عراق یعنی به سمت مرزهای سوریه فرار نکنند، تعداد کشته ها، اسرا و تعداد کسانی که متواری می شوند را باید انتظار داشته باشیم که تعداد قابل توجهی شود.


بصیرت: آینده داعش را بعد از پیروزی های اخیر در عراق چگونه می بینید؟
هادی محمدی: نه تنها از نظر ما و ارزیابی هایی که نیروهای خودی انجام می دهند،  بلکه از نگاه موسسات و بررسی ها در غرب و آمریکا و اغلب مراکز جهانی و داعش را در نقطه پایانی خودش ارزیابی کرده و معتقد هستند که نفس های پایانی داعش در عراق قطعی است و رفتن به سمت نقطه ی پایان در سوریه هم زمان چندانی را نیاز ندارد. آنچه که موجب شده است تا آمریکایی ها، انگلیسی ها، کانادایی ها و فرانسوی ها خودشان را در مبارزه با داعش فعال نشان بدهند این است که وقتی این پروژه روزهای پایانی خودش را سپری می کند کشورهای غربی و حامیان واقعی تروریسم در منطقه نمی خواهند از غافله پیروزی بر داعش عقب بمانند و حتی در عراق شاهد این هستیم که آمریکایی ها و حتی سعودی هایی که خودشان مولد تروریسم وهابی تکفیری هستند اعلام آمادگی کرده اند که در عملیات موصل شرکت کنند. حتی ترک ها تلاش کردند که خودشان را شریک این رخداد مهم قرار بدهند. لذا به نقطه پایان رسیدن تروریزم داعشی موجب شده است که حتی رفتار کشورهای غربی بوی رسوایی و بوی فریبکاری خودش را بیشتر از گذشته نشان بدهد.
من تصور می کنم درباره سوریه نیز رایزنی ها و مذاکرات پنهانی که بین روسیه و آمریکا وجود دارد و گاهی به پرخاش بین دو کشور کشیده شده و گاه به سمت اصطکاک و درگیری نظامی هوایی بسیار نزدیک در جنوب حلب رفته است، این ها فقط برای پیدا کردن یک فرمولی است که آمریکایی ها اجازه ندهند که ظرفیت تروریزم چه القاعده ای و چه داعشی در منطقه به سرعت نابود شود و آمریکایی ها و غربی ها تلاش می کنند در مذاکراتی که با روس ها دارند بتوانند بخش بیشتری از این ها را حفظ کنند و به عمر این ها بیفزایند و این کشمکش هایی که در مورد آتش بس، نحوه آتش بس و جداسازی نیروهای تروریست یا امثال این ها می بینیم یا عدم همکاری که آمریکایی ها با روس ها در مبارزه با داعش و تروریسم وجود دارد، همه این شاخص ها نشان می دهد که آمریکایی ها در یک شرایط پراسترس و هیجانی قرار دارد و نمی تواند شاهد نابودی ابزارهای خودشان که تروریزم تکفیری و وهابی است، باشند./

از جناب آقای محمدی که وقت خود را در اختیار پایگاه بصیرت قرار دادند تشکر می کنیم.