اظهارات مداخله‌جویانه و مواضع گستاخانه سفیر سعودی در عراق به ویژه طی ماه‌های اخیر که نبرد با داعش در این کشور به مرحله سرنوشت‌سازی رسیده است، در نهایت کارد را به استخوان دولت بغداد رساند.
وزارت خارجه عراق اخیرا اعلام کرد که این کشور به صورت رسمی درخواست تغییر سفیر سعودی در بغداد را به مقامات ریاض ابلاغ کرده است. «احمد جمال» سخنگوی وزارت خارجه عراق ضمن اعلام این خبر، تأکید کرد: «دولت بغداد به این نتیجه رسیده است که سفیر سعودی در عراق باید تغییر کند».
«ثامر السبهان» سفیر سعودی در عراق طی ماه های اخیر جنجال های زیادی را در این کشور به پا کرده است. وی بارها با اظهارنظر علیه نیروهای حشد الشعبی در عراق، در امور داخلی این کشور مداخله کرده است. سفیر سعودی در عراق در یکی از آخرین اظهارنظرهای خود علیه حشد الشعبی مدعی شده بود: عدم مشارکت نیروهای حشد الشعبی در عملیات آزادسازی استان الانبار به دلیل مخالفت اهل تسنن ساکن این استان با آنها بوده است.
اظهارنظرهای مداخله جویانه سفیر سعودی در بغداد تا جایی پیش رفت که اخیرا «ابراهیم الجعفری» وزیر خارجه عراق اظهار داشت: «ثامر السبهان به صورت آشکار در امور داخلی عراق مداخله می کند و رفتار وی هیچ شباهت به رفتار یک سفیر ندارد». این در حالی است که پیشتر گروه های مقاومت در عراق خواستار اخراج «ثامر السبهان» از این کشور شده بودند.
نگاهی به مسئولیت های امنیتی ـ نظامی «ثامر السبهان» سفیر کنونی عربستان سعودی در عراق، علامت های سؤال زیادی را در برابر انتصاب وی به عنوان یک مقام دیپلماتیک از سوی سعودیها در عراق، در اذهان به وجود آورده است. کارنامه سوابق این فرد مملو است از پست‌ها و مناصب امنیتی که طی سالهای طولانی عهده دار آنها بوده است.
اما «ثامر السبهان» کیست؟
«ثامر السبهان» در سال ۱۹۶۷ در شهر ریاض متولد شد. وی در سال ۱۹۸۸ مدرک کارشناسی خود را در رشته «علوم نظامی» از دانشگاه نظامی «ملک عبدالعزیز» کسب کرد. او همچنین در سال ۲۰۰۷ مدرک کارشناسی ارشد رشته موسوم به «علوم امنیتی» را از دانشگاه «نایف» به دست آورد. علاوه بر این السبهان مدرک کارشناسی ارشد دیگری را در رشته «علوم نظامی» از دانشگاه اردن در سال ۲۰۰۸ به دست آورده است.
«ثامر السبهان» تاکنون با حکم مقامات ارشد عربستان سعودی مسئولیت مناصب و پست های بسیاری را بر عهده گرفته است که از جمله آنها می توان به موارد ذیل اشاره کرد؛
ـ فرماندهی یکی از شاخه های نیروی پلیس عربستان سعودی.
ـ جانشین فرمانده یک شاخه از نیروهای امنیتی سعودی ویژه برقراری امنیت در شهر «ریاض».
ـ فرماندهی یکی از شاخه های نیروهای ویژه برقراری امنیت در شهر «ریاض».
ـ فرماندهی تیم عملیات ضربتی در شهر «ریاض».
السبهان تاکنون چند مدال از سوی مقامات سعودی و غیر سعودی دریافت کرده است. وی به دلیل نقش آفرینی مؤثر در عملیات «طوفان کوبنده» رژیم سعودی علیه مردم بی دفاع یمن، مدال افتخار کسب کرد. علاوه بر این، وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا به وی مدال لیاقت اعطاء کرده است.
ثامر السبهان تاکنون مسئولیت تأمین امنیت و حفاظت از شماری از مقامات نظامی خارجی را نیز بر عهده داشته است. از جمله این افراد می توان به «تام کینگ» و «دیک چنی» وزرای دفاع سابق انگلیس و آمریکا اشاره کرد. علاوه بر این، «کولن پاول» رئیس سابق ستاد مشترک ارتش آمریکا، «جوزف هور» و «اول هورنر» از فرماندهان سابق ایالات متحده از جمله دیگر مقامات ارشد نظامی خارجی هستند که مسئولیت تأمین امنیت و حفاظت از آنها بر عهده «ثامر السبهان» بوده است.
السبهان همچنین سابقه مسئولیت حفاظت و تأمین امنیت شاهزاده «خالد بن سلطان» را در بین سالهای ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۵ را در کارنامه خود می بیند. این در حالی است که مسئولیت تأمین امنیت پایگاه های آمریکا، فرانسه و انگلیس در «ریاض» در سال ۱۹۹۵ بر عهده السبهان بوده است.
ثامر السبهان پیش از انتصاب وی به عنوان سفیر سعودی در بغداد، به عنوان معاون وابسته نظامی عربستان سعودی در لبنان مشغول به کار بود و تا سال ۲۰۱۴ نیز در همین پست قرار داشت.
تمامی سوابق «ثامر السبهان» سفیر کنونی عربستان سعودی در عراق حاکی از آن است که وی تماما یک شخصیت امنیتی ـ اطلاعاتی است و هیچ سنخیتی با کارهای دیپلماتیک و پست‌هایی از این دست ندارد. بر همین اساس، پر واضح است که انتصاب چنین شخصیت اطلاعاتی ـ امنیتی به عنوان یکی از عالی‌ترین مقامات دیپلماتیک سعودی در عراق نمی‌تواند به صورت اتفاقی و بدون برنامه ریزی قبلی اتفاق افتاده باشد.
در خصوص سوابق امنیتی ـ اطلاعاتی السبهان، «محمد علی حکیم» مدیر خبرگزاری النخیل و فعال رسانه ای عراقی می گوید: «السبهان یک مقام نظامی است نه دیپلماتیک. انتصاب این فرد به عنوان سفیر ریاض در بغداد در ابتدا با مخالفت شدید سیاستمداران وملت عراق مواجه شد، چراکه آنها این انتصاب را خلاف عرف دیبلماتیک تلقی می کردند».
همچنین شیخ «اکرم الکعبی» دبیرکل جنبش مقاومت اسلامی نجباء نیز در آخرین اظهارنظر خود در خصوص سفیر سعودی در عراق گفته است: «ثامر السبهان یک فرد اطلاعاتی ـ امنیتی است تا یک دیپلمات». وی همچنین تصریح است: «بسیاری از افرادی که در عراق با السبهان ارتباط دارند، همان کسانی هستند که همواره حشد الشعبی را تخریب می کنند.
به نظر می رسد که عربستان سعودی مأموریت ویژه ای را به سفیر خود در عراق داده است؛ مأموریتی که نمی تواند با نبرد کنونی ارتش این کشور با تروریسم از یک سو و پروژه تجزیه مد نظر ایالات متحده آمریکا از سوی دیگر بی‌ارتباط باشد. البته اقدامات ثامر السبهان و همچنین اظهارنظرهای مشکوک وی، خود به تنهای گواه بر مکلف بودن او به انجام مأموریتی ویژه در عراق است.
تلاش های مکرر «ثامر السبهان» برای خدشه وارد کردن به جایگاه «حشد الشعبی» در عراق را می توان در چهارچوب مأموریت ویژه وی در این کشور قلمداد کرد. السبهان طی ماه‌های اخیر بارها به طرح اظهارنظرهای بسیار تُند علیه نیروهای مردمی عراق مبادرت کرده است؛ تلاش‌هایی که در راستای تکمیل طرح ایالات متحده آمریکا برای کنار گذاشتن حشد الشعبی از عملیات های آزادسازی در عراق به کار گرفته شدند.
پس از کنار گذاشته شدن نیروهای «حشد الشعبی» از عملیات آزادسازی شهر الرمادی، نوبت به سعودیها رسید تا پازل ایالات متحده آمریکا برای ساقط کردن این گروه را تکمیل کنند. «ثامر السبهان» سفیر سعودی در عراق در اظهاراتی کاملا مداخله جویانه در رابطه با عدم مشارکت «حشد الشعبی» در عملیات آزادسازی الرمادی مدعی شد: «عدم حضور نیروهای مردمی عراق در عملیات الرمادی، مخالفت اهالی الأنبار با آنها بوده و این مسأله حاکی از عدم مقبولیت آنها در نزد جامعه عراقی است».
علاوه بر این، «ثامر السبهان» بار دیگر در یک پُست توییتری با هدف ضربه وارد کردن بر پیکره حشد الشعبی نوشت: «عملیات آزادسازی فلوجه بیشتر شبیه یک جنگ فرقه‌ای است و در نهایت این شهر را به آتش می‌کشد». علت مطرح شدن این اظهارنظر تند و آتشین نسبت به عملیات آزادسازی شهر فلوجه عراق به مشارکت نیروهای حشد الشعبی در این عملیات بازمی‌گردد.
بدون شک مطرح شدن چنین اظهاراتی علیه یک نیروی مسلح به رسمیت شناخته شده توسط «حیدر العبادی» فرماندهی کل نیروهای مسلح عراق، با یک برنامه ریزی و استراتژی قبلی صورت می گیرد. این اظهارات، این شائبه را مبنی بر اینکه السبهان بیش از آنکه یک مقام دیپلماتیک سعودی در عراق باشد، به عنوان مزدور ایالات متحده در این کشور فعال است، تقویت می کند. چراکه امروز دیگر بر هیچکس پوشیده نیست که طرح کنار زدن «حشد الشعبی» از عملیاتهای آزادسازی در عراق یک طرح تماما آمریکایی بوده و واشنگتن تمام قد از آن دفاع می کند.
اقدامات مداخله جویانه «ثامر السبهان» در عراق و اظهارات نسنجیده وی در خصوص سیاست های داخلی این کشور در نبرد با تروریسم، زمزمه هایی را نیز مبنی بر ارتباط وی با برخی عناصر داعش در عراق به وجود آورده است. برخی دیپلمات های عراقی معتقدند که مخالفت صد درصدی «ثامر السبهان» با حشد الشعبی در عراق می تواند دستورالعملی باشد که از سوی عناصر داعش به او ابلاغ شده است.
در همین ارتباط، «محمد علی الحکیم» مدیر خبرگزاری «النخیل» عراق و فعال رسانه ای این کشور معتقد است: «السبهان نماینده داعش در بغداد بوده و ارتباطش با تروریست های تکفیری در عراق در بسیاری از موارد علنی و آشکار است». وی در ادامه اظهار داشت: «توطئه چینی رژیم آل سعود علیه ملت عراق و وحدت آن کاملا آشکار و واضح است و به اعتقاد من انتصاب السبهان به عنوان سفیر ریاض در بغداد توهینی آشکار به ملت عراق محسوب می شود».
الحکیم افزود: «السبهان سفارت عربستان را هسته اطلاعاتی خواهد کرد که از داخل عراق علیه این کشور توطئه‌چینی می‌کند». مدیر خبرگزاری «النخیل» در پایان اظهار داشت: «به عقیده من هیج فرقی بین مأموریت السبهان وابو یکر البغدادی در عراق وجود ندرد، چراکه هر دو برای بروز جنگ طایفه ای در عراق تلاش می کنند».
از سوی دیگر، «آریانا نیوز» از رسانه های افغان از سفیر عربستان در عراق به عنوان سفیر داعش در بغداد یاد کرده و می نویسد: «اقدامات سفیر سعودی دیگر جای تردید در رابطه با نقش ریاض در بروز مشکلات این کشور باقی نگذاشته است».
اقدامات و فعالیت های «ثامر السبهان» از مدت ها پیش صدای احزاب و جریان های سیاسی در عراق را نیز درآورده است. از سوی دیگر، گروه های مقاومت مردمی در عراق نیز بارها خواستار اخراج السبهان از این کشور شده اند. نمونه ای از اعتراض شدید گروه های مقاومت مردمی در عراق به وجود شخصی همچون السبهان در این کشور را می توان در اظهارات شیخ «اکرم الکعبی» دبیرکل جنبش مقاومت اسلامی «نجباء» جستجو کرد.
شیخ اکرم الکعبی، دبیرکل جنبش مقاومت اسلامی نجباء در این زمینه تصریح می کند: «بر اساس اطلاعاتی که در دست داریم، مأموریت السبهان در عراق پیگیری پروژه تخریب است. سفیر سعودی در عراق اظهارات بسیار خطرناکی را مطرح کرده است که حاکی از دخالت آشکار سعودیها در امور داخلی عراق است و این اظهارات بوی فرقه گرایی می دهد».
الکعبی با بیان اینکه عربستان سعودی هنوز موضع منفی خود نسبت به عراق را تغییر نداده است، اظهار داشت: «سفیر سعودی در عراق توسط دستگاه اطلاعات آمریکا آموزش دیده و مأموریت آن انجام اقداماتی است که منافع ایالات متحده در سراسر جهان را تأمین کند».
از سوی دیگر، با توجه به اقدامات و اظهارات عجیب «ثامر السبهانی» در عراق به نظر می رسد که مأموریت وی تنها به خوش رقصی برای ایالات متحده و مزدوری برای این کشور از طریق ضربه زدن به «حشد الشعبی» خلاصه نمی شود و بسیار فراتر از این‌ها نیز می رود. اظهارات ضد ایرانی سفیر سعودی به خوبی گویای این حقیقت است که پروژه تخریبی دیگری که او همواره دنبال کرده، آسیب زدن به روابط دوجانبه میان تهران ـ بغداد بوده است.
در همین ارتباط، السبهان در اظهاراتی توهین آمیز و مداخله جویانه خود مدعی شده بود که حضور شخصیت های ایرانی نزدیک فلوجه بیانگر آن است که ایرانی ها به دنبال سوزاندن اعراب عراقی در آتش طایفه گری، و تغییر بافت جمعیتی این کشور هستند. این اظهارات شگفت انگیز با واکنش قاطعانه وزارت خارجه عراق مواجه شد. سخنگوی این وزارتخانه تأکید کرد که عملیات آزادسازی فلوجه طبق طرح تدوین شده از سوی دولت عراق انجام شده و این تنها دولت این کشور است که می تواند در خصوص کمک گرفتن از هرگونه مستشاران نظامی از کشورهای هم پیمان خود تصمیم گیری نماید.
عربستان سعودی همواره تلاش کرده تا جمهوری اسلامی ایران در منطقه منزوی باشد به گونه ای که تمامی کشورها از آن رویگردان شوند؛ استراتژی که البته نه تنها همواره با شکست مواجه شده است، بلکه در بسیاری از موارد نتیجه معکوس نیز داشته است، بدین معنا که سعودیها، خود دچار انزوا شدند. نمونه ای از این انزوا را می توان در تجاوز نظامی این رژیم علیه یمن جستجو کرد که ریاض موفق نشد نظر مثبت برخی کشورهای نظیر مصر و پاکستان برای مشارکت در ائتلاف خود را جلب کند. این در حالی است که امارات متحده عربی نیز چندی پیش، مشارکت خود در این ائتلاف را تعلیق کرد.
بر اساس آنچه که گفته شد، عربستان سعودی به عراق به عنوان یک کشور مهم و استراتژیک در منطقه می نگرد و به همین دلیل نزدیکی جمهوری اسلامی ایران به آن را بر نمی‌تابد. بنابراین، تمام تلاش خود را با بکارگیری سیاست های مختلف همواره برای آسیب زدن به روابط دوجانبه تهران ـ بغداد انجام داده است. لذا تلاش های ثامر السبهان برای حملات کودکانه به جمهوری اسلامی ایران در چهارچوب همین سیاست کلان سعودیها می‌گنجد.
البته آل سعود برای برهم زدن روابط میان ایران و عراق از تمامی ظرفیت های موجود در نزد خود بهره برده است. به عنوان نمونه روزنامه الشرق الاوسط وابسته به آل سعود در گزارشی در خصوص ثامر السبهان، به نقل از منابعی ناشناس ادعا کرد که ایران برای ترور وی در عراق برنامه ریزی کرده است. این روزنامه ادعا کرد که ایران از طریق گروه های عراقی سعی می کند ثامر السبهان را ترور کند. این روزنامه در تلاش برای بزرگ و مهم جلوه دادن ثامر السبهان ادعا کرد که دو گروه عراقی به دستور ایران تصمیم داشتند به وسیله گلوله های آرپی جی -۷خودروی حامل ثامر السبهان را هدف قرار دهند.
اظهارات ضد ایرانی «ثامر السبهان» سفیر سعودی در بغداد از یک سو و انتشار اخبار نشأت گرفته از توهمات ذهنی یک روزنامه وابسته به دربار سعودی علیه جمهوری اسلامی ایران از سوی دیگر، به روشنی حاکی از استراتژی شومی است که سعودیها برای روابط میان ایران و عراق تدارک دیده اند؛ در این میان نقش «ثامر السبهان» به خوبی به چشم می‌خورد.
اما پروژه تخریبی دیگری که یک شخصیت امنیتی ـ اطلاعاتی همچون «ثامر السبهان» به دنبال تحقق آن در عراق بوده و هست، چیست؟ می توان «ثامر السبهان» سفیر کنونی رژیم سعودی در عراق را جزئی ـ هرچند کوچک ـ از پازل ایالات متحده آمریکا برای تحقق پروژه تجزیه عراق قلمداد کرد. السبهان در طول حضور خود در عراق روابط خوبی را با مقامات اقلیم کردستان و کُردهای همسو با «مسعود بارزانی» برقرار کرده و همواره بر لزوم توسعه روابط تجاری ـ اقتصادی ریاض با اقلیم تأکید داشته است.
علاوه بر این، «ثامر السبهان» سفیر سعودی در عراق با وجود تعدد موضع‌گیری‌ها علیه حشد الشعبی و جمهوری اسلامی ایران، هیچگاه موضع کشورش در قبال مسأله تجزیه عراق را به صورت شفاف اعلام نکرده است. این در حالی است که طی ماه های اخیر فشار «مسعود بارزانی» رئیس اقلیم کردستان عراق برای استقلال از دولت مرکزی بغداد دوچندان شده است.
از سوی دیگر، بر اساس گزارش‌های منتشر شده در برخی رسانه‌ها، «ثامر السبهان» خدمت به داعش در عراق در کسوت سفیر رژیم سعودی در بغداد را سرلوحه خود قرار داده است. منابع آگاه در همین زمینه اعلام کردند که «ثامر السبهان» نقشه ای برای فراری دادن زندانیان تروریست در زندان الحوت واقع در الناصریه طراحی کرده است و مستنداتی در دست دارند که نشان می دهد ساعت صفر اجرای نقشه السبهان نزدیک شده است.
این منابع آگاه همچنین افزودند: «دستگاه های اطلاعاتی سعودی موفق شدند که شماری از زندانیان را از زندان های تکریت فراری دهند و همچنین عملیات زندان ابوغریب نیز آخرین اقدام در این راستا بود. به علاوه سفیر سعودی این بار مسئولیت فراری دادن زندانیان از زندان الحوت را برعهده گرفته و ساعت صفر اجرای آن نزدیک است».
بر اساس آنچه که گفته شد، سوابق کاملا نظامی و امنیتی «ثامر السبهان» از یک سو و ماهیت فعالیتها و اقدامات وی به عنوان یک مقام به ظاهر دیپلماتیک در بغداد از سوی دیگر گواه این حقیقت هستند که السبهان بر اساس توانایی های خود در عرصه های امنیتی ـ اطلاعاتی و به منظور انجام مأموریت های مشخص در چهارچوب سیاست‌های کلان سعودی ـ آمریکایی، به عنوان سفیر سعودی در بغداد معرفی شده است. اکنون این سؤال مطرح می شود که السبهان دقیقا چه کسی است؟ سفیر سعودی، مزدور ایالات متحده و یا نماینده داعش در عراق؟ سؤالی که به نظر نمی رسد پاسخ آن دشوار باشد.
منبع: خبرگزاری مهر
رامین حسین آبادیان