قاسم غفوری / مسکو جمعه میزبان نشست سهجانبه لاوروف، معلم و ظریف وزرای خارجه روسیه، سوریه و جمهوری اسلامی ایران بود. حال این سؤال مطرح میشود که چرا این نشست در مقطع کنونی برگزار شد و ضرورت هماهنگی میان سه کشور چیست؟ آنچه در باب ضرورت نشست مسکو بیش از هر چیز نمود دارد، اوضاع حاکم بر سوریه و منطقه است. از یکسو سوریه دورانی بس حساس را سپری میکند که محور آن نیز عملیات گسترده سوریه و متحدانش علیه گروههای تروریستی در حلب است. محاصره حلب تکمیل شده و لزوماً برای اجرای عملیات نهایی، هماهنگی همهجانبه را میطلبد که در کنار اقدامات نظامی در حوزه سیاسی نیز باید صورت گیرد. آنچه بر حساسیت امنیتی سوریه میافزاید آغاز عملیات پاکسازی موصل عراق از گروههای تروریستی است. این تهدید وجود دارد که تروریستها از عراق به سوریه گسیل شوند؛ لذا اجرای عملیات نظامی همزمان در سوریه برای مقابله با این وضعیت امری ضروری مینماید. از سوی دیگر چنانکه پوتین، رئیسجمهور روسیه نیز در سخنرانی خود تأکید کرده آمریکا به هیچ یک از تعهدات خود در قبال سوریه در حوزه سیاسی و البته عدم حمایت از تروریسم عمل نکرده و عملاً راهکار سیاسی را به شکست کشانده است. اسناد و گزارشها نشان میدهد که آمریکا رأساً و با کمک شرکای منطقهای خود چون ترکیه و سعودی به تقویت تروریستها در سوریه میپردازد. با توجه به شکست راهکار سیاسی همگرایی و تقویت هماهنگی میان سوریه و متحدانش برای مقابله با تحرکات بحرانساز آمریکا امری ضروری است که در نشست مسکو نیز بر آن تاکید شد.
آنچه در برآورد نشست مسکو مشاهده میشود مجموعه هماهنگیهای سیاسی و امنیتی میان سوریه و متحدانش در مبارزه با تروریسم و حامیان آنان است که برگرفته از اراده این کشورها برای پایان بحران سوریه و منطقه است. در اصل این نشست برگرفته از ضرورتهای سوریه و اوضاع حساس منطقه است که نشئت گرفته از استمرار رفتارهای بحران ساز آمریکا و متحدانش علیه منطقه است. هر چند که ائتلاف به اصطلاح مبارزه با تروریسم با محوریت آمریکا، ادعای مبارزه با تروریسم را سر داده و حتی مدعی است که پس از عملیات موصل جنگ در رقه سوریه را آغاز میکند؛ اما رفتار عملی آنها برگرفته از سیاستهایی مغایر با ادعاهایشان است. بر اساس گزارش نهادهای حقوق بشر در حملات آمریکا به سوریه و عراق صدها غیر نظامی به خاک و خون کشیده شدهاند و حتی عملیات آمریکا در قبال رقه نیز نه برای مبارزه با تروریسم بلکه برای اسکان تروریستها در این منطقه است. رفتارهایی که نه تنها برای سوریه، بلکه برای حتی کشورهای اروپایی نیز بحرانهای امنیتی بسیاری را رقم زده است. گزارشهای منتشر شده نشان میدهد که تحرکات آمریکا به تقویت تهدیدات تروریستی علیه اروپا منجر شده که البته برخی از کشورهای اروپایی همچون انگلیس و فرانسه نیز در این عرصه نقش دارند. بسیاری از ناظران سیاسی معتقدند که آشکارتر شدن این تهدیدات زمینه ساز آن شده تا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با محوریت مسئله سوریه یک روز پس از نشست مسکو راهی تهران شود. اروپایی که خطر تروریسم را حس کرده به این نتیجه رسیده که جز همراهی با سوریه و متحدانش برای مبارزه با تروریسم گزینهای پیش رو ندارد، به ویژه اینکه بی صداقتی آمریکا در مقابله با تروریسم برای جهانیان آشکار شده است. در این میان یک اصل اساسی وجود دارد و آن اینکه اروپا برای برخورداری از ظرفیتهای سوریه و متحدانش در مبارزه با تروریسم پیش از هر چیز باید صداقت رفتاری خود را به اثبات رساند که دوری از سیاستهای ضد سوری، ضد روسی و ضد ایرانی آمریکا و ورود صادقانه به عملیات مبارزه با تروریسم و حامیانشان محور آن را تشکیل میدهد. آنچه در این میان مسلم است آن است که در کنار رایزنیهای سیاسی آنچه اصل اول می باشد راهبرد نظامی برای مبارزه با تروریستهاست، چرا که شش سال تحولات سوریه نشان داده که نابودی تروریسم گزینهای جز اقدام نظامی ندارد و راهکارهای سیاسی برای هماهنگی جهت مبارزه با تروریسم و البته مقابله با کارشکنی حامیانشان ضرورت مییابد.