راهپیمایی اربعین برای امت اسلامی یک پیام دارد و آن این است که اگر می‌خواهید به عنوان یک امت مقتدر عزیز و با قدرت بمانید و ماندگار باشید و دستخوش اضمحلال و بطلان نشوید این راه و این مسیر، از این‌جا بروید، به سوی این امام حرکت کنید، آرمان‌های این امام را نگاه کنید و از زندگی این امام الهام و درس بگیرید.
هنوز با گذشت 1373 سال از حادثه عاشورا، شاهد هستیم که آتش و حرارت این قیام مقدس خاموش نگشته و هم‌چنان روز به روز در حال فوران و جذب قلوب اقشار پرشماری از انسان‌های آزاده عالم است. نمونه بارز این دلدادگی و ارادت مخلصانه را هر ساله در ایام اربعین حسینی شاهد هستیم، مراسمی که در آن دلباختگان حسین چله عاشقی گرفته و با گذراندن ده‌ها کیلومتر از مسیر نجف، هله و اسکندریه به کربلا رسیده و مزار شریف ثارالله را در آغوش می‌کشند. این حرکت سرشار از شور و شعور سالیان متمادی است که تکرار می‌شود و سال به سال بر وسعت آن افزوده می‌گردد. برای بررسی فلسفه و پیام این حماسه بی‌نظیر، خبرنگار سایت بصیرت گفتگویی انجام داده با دکتر اسحق طاهری، محقق و استاد دانشگاه که در ادامه می‌آید.
آقای دکتر به عنوان اولین سؤال بفرمایید فلسفه بقای اربعین امام حسین(ع) بعد از گذشت قرن‌ها از قیام آن حضرت چیست و پیاده‌روی اربعین حسینی ریشه در چه مبنای فکری دارد؟
فلسفه اربعین در واقع جنبه هدایت‌گری امام و تأثیر و نفوذ معنوی امام در قلب بندگان خالص است. بقا و تداوم این فرهنگ نشان می‌دهد که امام به عنوان یک موجود مقدس، جاوید است و هیچگاه در اذهان بشر و در قلب‌های پاک غائب نیست. بنابراین همین جاذبه‌های معنوی که امروز احساس می‌کنیم به این شکل جمعیت کلانی را دور خودش جمع می‌کند و جذب می‌کند این ناشی از همان نفوذ معنوی امام است و آن جایگاه بزرگی که امام معصوم نزد خدا دارد، بخصوص بعد از آن حادثه عبرت‌انگیز عاشورا این تأثیر مضاعف است و برای همیشه ماندگار است. پس این افزون‌بخشی و این تغییر و تحول و این انگیزشی که در راهپیمایان اربعین می‌بینیم در واقع همان درخشش نفوذ قدسی امام معصوم است که در دل های پاک انسان‌ها تأثیر می گذارد و آن‌ها را به سوی خودش فرا می‌خواند و مظهر بارز هدایت الهی است.
پیاده‌روی اربعین حسینی حاوی چه پیام‌هایی برای دسته‌ها و گروه‌های مختلف انسانی است؟
پیام حق‌جوبی و حق‌طلبی، پیام شکست و پیروزی، به این معنا که در حدیث شریف می‌خوانیم ان‌الحسین مصباح‌الهدی و سفینه‌النجاة. در واقع این چراغ بودن و نور بودن آقا اباعبدالله‌الحسین(ع) از این جهت است که مسیر حق و صحت زندگی را نشان می‌دهد. این نشان می‌دهد که کسانی که در عمرشان، در زندگیشان دنبال حق می‌گردند و حق‌طلب‌اند، این‌ها پیروزند، چون پیروزی در قاموس اسلام و در فرهنگ عاشورا به معنای حق‌شناسی است.
اگر کسی حق را شناخت و در مقام دفاع از حق برآمد این پیروزی است و اگر کسی حق را نشناخت و یا شناخت اما در صدد حق برنیامد این می‌شود شکست. بنابراین پیروزی و شکست در فرهنگ عاشورا یک معنای بسیار عالی دارد.
ما الآن می بینیم بعد از قرن‌ها با این که در حادثه کربلا ظاهراً جبهه آقا اباعبدالله‌الحسین(ع) شکست خورد، اما امروز که ما با این تعبیر نگاه می‌کنیم به ماجرا می‌بینیم که خیر اینگونه نیست، چون این جبهه بر حق بود و برای دفاع از حق قیام کرد،پیروز است و نشانه‌های این پیروزی را ما امروز بعد از قرن‌ها هم می‌بینیم. این پیروزی است و حیات طیبه است. بنابراین پیام مهمی که این راهپیمایی دارد برای دنیا و همه کسانی که نظاره‌گر این راهپیمایی هستند این است که حق پیروز است، حق ماندنی است و باطل مغلوب و ورشکسته است. این مهم‌ترین پیام است. پیام دیگر پیام امامت است. به دنیا اعلام می‌کند که اگر می‌خواهید پیروز باشید باید امام حق را بشناسید و به دفاع از حق برآیید تا پیروز و ماندگار باشید؛ در غیر این صورت سرنوشت شما هم سرنوشت جبهه مخالف آقا اباعبدالله‌الحسین(ع) خواهد بود که همه شاهد هستیم که امروز جز لعن و نفرین چیزی برای آن‌ها باقی نمانده است.
پیام بسیار مهم دیگری که دارد که این را هم حضرت امام(ره) در کلیت عزاداری آقا اباعبدالله‌الحسین(ع) و امام خامنه‌ای(حفظه‌الله تعالی) در همین نشستی که اخیراً با مردم مقاوم و مبارز اصفهان داشتند تأکید کردند که راه وحدت و راه پیروزی همین حادثه عاشوراست. امام در کتاب کشف الاسرار که در سال 1323 یعنی تقریباً در سن جوانی نوشته‌اند آنجا تأکید می‌کنند که عزاداری آقا اباعبدالله‌الحسین(ع) مهم‌ترین شالوده وحدت دینی است و بر دولت و ملت است که این را حفظ کنند و مراقب باشند که این فرهنگ تنزل پیدا نکند. برای آن که با تحقق وحدت ملی برآمده از این فرهنگ عاشورایی، تزلزل کشور غیر ممکن خواهد بود. بعد هم فرمودند که محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است. امام خامنه‌ای هم مکرر به مسئله محرم و صفر و سوگواری آقا اباعبدالله‌الحسین(ع) تکیه می‌کنند و در فرمایشات اخیرشان همان سخن امام را بر زبان آوردند و فرمودند این منشأ وحدت و منشأ استحکام نظام است.
بنابراین به نظر بنده راهپیمایی اربعین برای امت اسلامی یک پیام دارد و آن این است که اگر می‌خواهید به عنوان یک امت مقتدر عزیز و با قدرت بمانید و ماندگار باشید و دستخوش اضمحلال و بطلان نشوید این راه و این مسیر، از این‌جا بروید. به سوی این امام حرکت کنید،آرمان‌های این امام را نگاه کنید، از زندگی این امام الهام و درس بگیرید. همین پیام در مقیاس گسترده‌تری برای کشورهای اسلامی پیام ایستادگی و مقاومت است. اگر روحیه شهادت‌طلبی و ایثارگری- آن‌گونه که تجلی پیدا کرد در حادثه عاشورا و در کربلا- در هر امتی و در هر قوم و ملتی شکوفا شده و تقویت شود آن کشور و ملت سربلند خواهد شد. البته وقتی وارد حادثه کربلا بشویم،این حادثه عظیم برای هر طیف و سنی جداگانه پیام دارد، برای نوجوان ما،برای جوان ما، برای کودک ما، برای زن و مرد ما پیام دارد. یک حادثه جامع به معنای تمام کلمه است و برای همگان حاوی پیام است.
**اشاره کردید به بازخوردهای مثبتی که این حرکت می‌تواند در بین مذاهب و ادیان مختلف داشته باشد. در مقطع فعلی شاهد هستیم که علاوه بر شیعیان، عده‌ای از برادران اهل سنت و حتی برخی از پیروان سایر ادیان برای عرض ادب به امام حسین(ع) در پیاده‌روی اربعین حسینی و مراسم اربعین حسینی شرکت می‌کنند. به نظر جنابعالی چگونه و به چه دلیل اربعین حسینی منادی وحدت در بین ادیان مختلف و در میان مسلمانان شده است؟
از جهات مختلف می‌شود به این موضوع نگاه کرد. اولین قضیه مسئله حق است؛ تمام اصناف انسانی و گروه‌های انسانی که دنبال حق می‌گردند و گم شده آن‌ها حقیقت است، اگر تلاش کنند و دل‌های خودشان را پاک کنند، این‌ها قطعاً مسیر آقا اباعبدالله‌الحسین(ع) را پیدا می‌کنند.
گاندی رهبر هندوستان، کسی که باعث استقلال کشور هند از استعمار انگلیس شد، می‌گوید من درس آزادگی را از حسین(ع) آموختم و نیز هستند دیگر کسانی که از حادثه عاشورا دستور و الهام گرفتند.
بنابراین به نظر بنده اگر حق‌طلبان عالم در هر مرام و مسلک و دین آیینی باشند، دنبال معرفت به حق و حقیقت باشند و با همت قدم بگذارند در مسیر شناخت حق، به آقا اباعبدالله‌الحسین(ع) می‌رسند و او را عروةالوثقای وحدت درک خواهند کرد.
جنبه دیگری که این حادثه دارد مبارزه با ظلم و ستم است. امروز بخش عظیمی از جوامع بشری تحت ظلم و ستم جباران و زیاده‌طلبان‌اند، این‌ها اگر معرفتشان را بالا ببرند و آگاهی پیدا کنند به این نتیجه خواهند رسید که مسیر کربلا و حادثه عاشورا راه آزادی از زیر بار ستم و ظلم است و همه سعی می‌کنند که از این زندگی و این دستمایه ارزشمند بهره‌مند شوند.
عامل سوم، محبت و عشق به خدا و بندگان پاک خداست. کسانی که واقعاً نسبت به خداوند ارادت دارند و عشق می‌ورزند و علاقه‌مند به سرنوشت خیر برای بندگان خدا هستند از حادثه عاشورا درس‌های عجیبی می‌گیرند و جاذبه‌های والایی در این حادثه می‌یابند. مثل اینکه در شب عاشورا هم آن حضرت شمع‌ها را خاموش کنند تا کسانی که مایل نیستند با ایشان بمانند بروند و کسانی که می‌مانند خالصانه حضور یابند و از آن طرف هم بارها برای سپاهیان دشمن هم خطاب می‌کند که خودتان را گرفتار گناه نکنید، ولی خود را نکشید. یعنی در همان لحظات هم امام دلش برای سپاه فریب خورده دشمن می‌سوزد و تلاش می‌کند این سپاه را از بیماری که گرفتارش شده نجات بدهد. این دلسوزی به حال بشریت در هیچ کجا پیدا نمی‌شود. بنابراین کسانی که به دنبال مأمن و پناهگاه خوبی می‌گردند زندگی آقا اباعبدالله‌الحسین(ع) مأمن خوبی است. حق‌طلبان و کسانی که برای انسانیت و رأفت انسانی مقام و منزلت قائل‌اند و عاطفه انسانی را می‌خواهند به فعلیت برسانند، همه این‌ها می‌توانند زیر چتر آقا اباعبدالله‌الحسین(ع) با هر مرام و مسلکی که هستند، جمع شوند.
با تشکر از استاد طاهری که وقت گرانبهایشان را در اختیار پایگاه اطلاع‌رسانی بصیرت گذاشتند.
از اهالی سایت هم تشکر می کنم. ان شاء الله این رویه را با مصاحبه با سایر اساتید مجتمع شهید محلاتی(ره) ادامه دهید. و من الله التوفیق