از زمان تأسیس دانشگاه تهران در سال 1312 تا سقوط رضاشاه در سال 1320 با توجه به نوپابودن دانشگاه و تعداد اندک دانشجو که اکثریت آنان از طبقه ثروتمند بودند، فعالیت سیاسی دانشجویان چشمگیر نبود.
در این دوران که با انقلاب کمونیستی در روسیه در سال 1917 میلادی زمان بود، بیشتر فعالیت های دانشگاهی بعد از شهریور 20 شامل احزاب و گروه های سیاسی با گرایش های فکری مختلف بود که می توان آنها را به سه جریان کلی شرق گرا ( کمونیستی چپ)، غرب گرا ( لیبرالیستی) و اسلامگرا ( مذهبی) تقسیم كرد.
که در دانشگاه نیز این سه جریان فکری طرفدارانی پیدا کردند. و دست به یک سری فعالیت های سیاسی زدند.
نمونه بارز آن در آستانه سفر نیکسون، معاون رئیس جمهور آمریکا در 16 آذر ماه 32 به تهران آن هم بعد از کودتای 28 مرداد 32 بود که در نهایت منجر به شهادت سه تن از دانشجویان دانشکده فنی دانشگاه تهران به نام های مهدی شریعت رضوی، احمد قندچی و مصطفی بزرگ نیا شد.
در اعتراض به این حادثه .دانشجویان به مدت 15 روز از شرکت در کلاس های درس خودداری کردند و دیگر فعالیت دانشجویی 29 مهر ماه 1333 دانشجویان به دلیل انعقاد قرار داد کنسرسیوم نفتی تظاهراتی راه اندازی کردند.
اگرچه تا سال 42 بیشتر فعالیت های دانشجویی مربوط به احزاب غیر مذهبی چپ و راست بود، ولی بعد از قیام 15خرداد 42 فعالیت نیروهای مذهبی پر رنگ تر و از اعتبار بیشتری برخوردار شدند.
از سال 50 به بعد، چهره های معروف مذهبی از جمله شهیدان حجج الاسلام :مطهری، بهشتی، مفتح، دکتر بهشتی، شهید رجایی و آیت الله خامنه ای ارتباطی مستمر با جنبش دانشجویی برقرار کردند.
بویژه شهید مطهری توانست بین دانشجویان و روحانیت مبارز و اسلام پیوند مستحکمی برقرار كنند.
این استاد دانشگاه تاكيد كرد: دانشجویان در انقلاب به عنوان نیروهای تحصیلکرده پیشقراولان مبارزه و نقش تعیین کننده ای در انقلاب داشتند؛ آنان افکار انقلابی را از طریق انتقال به خانواده و فامیل و ارتباط با مدارس و دانشگاه ها، تماس با توده های مردم با حضور و فعالیت در مساجد و ایراد سخنرانی و پخش اعلامیه و نوار، و کشاندن اعتراضات به سطح شهر و تظاهرات در خیابان ها و جامعه منتقل می کردند.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی دانشجویان در عرصه های مختلف انقلاب حضور فعال داشتند و در تشکیل نهادهای انقلاب از جمله جهاد سازندگی، کمیته های انقلاب، سپاه پاسداران و بنیاد مستضعفان پیشقدم بودند.
؛ همانطور که جنبش دانشجویی در 16 آذر در مبارزه با استکبار جهانی و بیگانه ستیزی متولد شده بود در 13 آبان ماه 58نیز جنبش دانشجویی با بیگانه ستیزی عجین شد و با تصرف سفارتخانه آمریکا به وسیله دانشجویان پیرو خط امام (ره) به عنوان انقلاب دوم از سوی حضرت امام خمینی(ره) نام گرفت.
با شروع جنگ تحمیلی دانشجویان که در طول مبارزات خود بیگانه ستیزی را از رهبر و مقتدای خود آموخته بودند درس را رها کرده، و به منظور پاسداری از نظام جمهوری اسلامی به سوی جبهه های جنگ شتافتند و حتی برخی از آنان فرماندهی جبهه های جنگ را پذیرفتند و منشا تحولات چشمیگری در طول هشت سال دفاع مقدس شدند.
می توان حماسه هویزه را یکی از شور انگیزترین حوادث جنگ دانست که در دی ماه سال 59 جمعی از مخلص ترین دانشجویان پیرو خط امام به فرماندهی دانشجوی شهید سید حسین علم الهدی تا آخرین نفس در مقابل دشمن بعثی جنگیدند و مظلومانه در خون خود آرمیدند.
متأسفانه هرچه از سال های بعد از جنگ عبور می کنیم جنبش دانشجویی تحت تأثیر جریانات سیاسی بیرون از دانشگاه از بیگانه ستیزی که نمونه بارز فعالیت دانشجویی قبل و بعد از انقلاب اسلامی تلقی می شد، فاصله گرفته و به سمت اندیشه های لیبرالیستی و سکولاریستی روی آورده و در وقوع حوادثی همچون کوی دانشگاه و آشوب های خیابانی بعد از انتخابات دولت دهم اندکی از دانشجویان حضور فعال در آن ها داشتند که موجب از دست دادن وجهه سیاسی و انقلابی سابق خود در میان ملت شهید پرور ایران اسلامی شدند.
رسانه های غربی از فعالیت های این دانشجويان خوشحال بودند که باعث چرخش حرکت دانشجویی از امریکا ستیزی به سمت نظام ستیزی رفته و بعضا مورد حمایت های مالی وسیاسی غرب هم قرار گرفتند. از جمله می توان عده ای مانند حقیقت جو و علی افشاری و.. که به نام دانشجو فعالیت می کردند نام برد. و همانند سازمان منافقین مدیحه سرای غرب ودشمنان ایران اسلامی شده اند. امروزه باید دانشجویان با پیروی از پیشکسوتان خود مبارزه با شیطان بزرگ و اصحابش را ادامه داده وجنایات بی شمار آمریکا را فراموش نکرده زیرا که دشمنی آمریکا با اصل نظام جمهوری اسلامی است باقی مسائل همچون : حقوق بشر توان موشکی .هسته ای ... . بهانه ای بیش نیست و آن ها در این مدت سه سال مذاکرات پنجه چدنی زیر دستکش مخملی خود نشان دادند.
*مدرس دانشگاه