چرا آمریکا باید از درگیر شدن با ایران در شرق سوریه پرهیز کند؟

پایگاه بصیرت

به گزارش تابناک، طی هفته های اخیر، جبهه جدیدی در نبرد داخلی در سوریه شکل گرفته است. صحرای شرقی سوریه که اکنون در کنترل نیروهای داعش قرار دارد و در بین مرز عراق و منطقه دیر الزور در سوریه قرار گرفته و پیش از این از سوی بسیاری از بازیگران جنگ سوریه به نفع تمرکز بر مناطق پر جمعیت تر فراموش شده بود، به صحنه رویارویی نیروهای دولتی سوریه به حمایت ایران و نیروهای آمریکایی و ائتلاف این کشور تبدیل شده است. در چند مورد نیز گزارش هایی از برخورد این دو نیرو در این جبهه گزارش شده است.

بخشی از این رویارویی ها در نتیجه پیشروی نیروهای تحت حمایت ایران و دولت سوریه به سمت کانالی است که دسترسی به دریای مدیترانه را میسر می سازد. برخی در واشنگتن امیدوارند تا ایالات متحده تحت دولت دونالد ترامپ ـ که تلاش زیادی برای عقب راندن ایران دارد ـ بتواند این مسیر ایران را قطع کند.

با این حال، ایران پیش از این ابتکار عمل را در این منطقه در دست گرفته، در دورادور یک پایگاه نظامی آمریکا در مرز اردن و سوریه در التنف حلقه زده است تا دسترسی مستقیم خود را به مرز عراق و سوریه از شمال میسر و هموار کند.

 

در این شرایط، اروپایی ها باید تلاش کنند تا دولت ترامپ را که به نظر هنوز درگیر شکل دادن به استراتژی خود این منطقه است، متقاعد سازند تا منابع و نیروهای خود را در مناطق دیگری در سوریه متمرکز کند. یک درگیری با نیروهای تحت حمایت ایران در شرق سوریه محتوم به شکست است و می تواند تمرکز را از سایر نقاط حائز اهمیت در سوریه منحرف سازد. همچنین این امر می تواند به ایجاد یک جبهه جدید و گسترده از نبرد بین ایران و آمریکا منجر شود که مسأله نابودی داعش را حاشیه ای خواهد کرد و تلاش های برای ایجاد صلح چه در سوریه و چه در عراق ناکام خواهد گذاشت.

اگر ایالات متحده به دنبال سرمایه گذاری در سوریه است، باید این کار را در مناطق جنوبی و شمالی که از نیروهای دولتی خالی است صورت دهد و اجازه ندهد، بلندپروازی های ژئوپولتیک این کشور را به سمت شرق سوریه هدایت کند، زیرا دولت سوریه بعد از تثبیت کنترل خود بر بخش های مسکونی این کشور به ویژه در دمشق و حلب، اکنون تمرکز خود را بر این منطقه گذاشته است.

از نظر بشار اسد کنترل منطقه به لحاظ اقتصادی پر اهمیت شرق وسیله ای است تا به واسطه آن از تبدیل شدن کنترل نیروهای مخالف بر شمال و جنوب به عنوان مقدمه ای در راستای یک تهدید طولانی مدت و استراتژیک جلوگیری کند. اسد و نیروهای حامی آن نگران آن هستند که ایالات مشغول پیشبرد هدفی است که بر اساس آن کنترل خود بر شرق را به واسطه نیروهای دموکراتیک سوریه که از کردها هستند در شرق و همچنین ائتلاف مخالفان عرب اسد از اردن تثبیت کند.

با این حال، در حالی که دولت ترامپ وجهه ضد ایرانی خود را در ماه های اخیر به شدت تقویت کرده، گویا در راستای چینش استراتژی خود در این منطقه حساسیت دارد. طی هفته های اخیر، نیروهای دولتی سوریه چند بار از سوی ائتلاف آمریکا مورد حمله قرار گرفته اند، ولی آمریکا تأکید کرده که این حملات موضع تدافعی و حفاظتی داشته است و به معنی ایجاد جبهه جدید و گسترده علیه نیروهای دولتی و ایران نیست.

در عین حال، نیروهای آمریکایی هیچ تلاشی برای جلوگیری از رسیدن نیروهای ایرانی و سوری به مرز عراق و سوریه و دور پایگاه نظامی این کشور در منطقه التنف نکرده اند. در حالی که نیروهای آمریکا ظاهرا اکنون در حال پیشروی به سمت شمال شرق التنف هستند و یک سیستم راکتی را نیز به این منطقه منتقل کرده اند، هیچ قدم مهمی برای جلوگیری از پیشروی نیروهای دولتی سوریه در این منطقه برنداشته اند.

بنابراین، اگر این موضوع تأیید شود، به معنی یک حرکت خردمندانه از سوی نیروهای آمریکایی است و موضعی است که اروپایی ها باید به شدت آن را تقویت کنند. با توجه به تعهد ایران و دولت سوریه برای کنترل منطقه شرق سوریه، هرگونه تلاش آمریکا برای نفوذ در این منطقه با ناکامی روبه رو خواهد شد.

در این شرایط هرگونه پیشروی نیروهای ائتلاف غربی در این منطقه منجر به آن خواهد شد که خود را از دو سوی توسط نیروهای دولتی سوریه و مورد حمایت ایران که مصمم به پاکسازی هرگونه دستور کار آمریکایی در این منطقه هستند، در محاصره ببینند. این در حالی است که هیچ شانسی برای آمریکا در راستای کنترل بلند مدت بر این منطقه از جمله تقویت یک نیروی محلی وجود ندارد.

این امر منجر به یک جنگ بی پایان در منطقه شرق سوریه خواهد شد؛ جنگی که می تواند به یک رویارویی جدی تر ژئوپلتیک میان آمریکا و ایران منجر و حتی به عراق نیز کشیده شده و پای روسیه را نیز به این جنگ باز کند.

به جای تلاش برای تسلط بر منطقه شرق، آمریکا و نیروهای غربی و اروپایی باید تلاش خود را برای کنترل کامل بر مناطقی صورت دهند که اکنون از کنترل دولت خارج است و در شمال و جنوب قرار دارد. این مسأله به ویژه برای سوریه پس از داعش و کنترل اوضاع در رقه اهمیت اساسی دارد.

نبرد در دیرالزور اهمیت زیادی دارد؛ اما در حالی که نیروهای نظامی دولت در این شهر حضور دارند و مشغول حفاظت از بیش از 100 هزار شهروند غیر نظامی در برابر محاصره داعش هستند، خردمندانه این است که مدیریت این منطقه را به نیروهای دولتی سوریه در هماهنگی با روسیه واگذاریم.

در مقابل هرگونه تنش زایی ژئوپلتیک و مقابله جویی در این منطقه از جمله تلاش های متقابل آمریکا و ایران برای نفوذ در این نقطه، تنها به پیچیده شدن شرایط جنگ و در اختیار گذاشتن فضای بیشتر برای داعش منجر خواهد بود.