کرزای صحبت هایی از تمایل به جنگ آمریکا و سعی در تفرقه اندازی در منطقه برای رسیدن به اهداف خود به میان آورد.
رئیس جمهور پیشین افغانستان از کشورهای منطقه نیز خواست که متوجه عملکرد آمریکا باشند و برای اینکه کشورهای بیگانه از طریق افغانستان در منطقه نفوذ نکنند برای رفع مشکلات افغانستان تمام تلاش خود را به کار گیرند و نگذارند که داعش در افغانستان رشد کند.
کرزای همچنین از نتیجه در میان گذاری تجربیات خود نسبت به اهداف آمریکا و نتیجه آن به حکومت وحدت ملی در تماس های خود با حکومت فعلی صحبت هایی را داشت.
شرح کامل گفتگوی خبرنگار مهر در کابل با حامد کرزای رئیس جمهور پیشین افغانستان را در ادامه دنبال کنید.
*آقای کرزای شما مدت چهارده سال رئیس جمهوری افغانستان بودید و با پشتیبانی آمریکا وارد حکومت افغانستان شدید؛ اما با این وجود مدتی می شود که به یکی از منتقدان سرسخت دولت ایالات متحده آمریکا مبدل گشتید؛ چه شد که با حکومت آمریکا به مخالفت برخاستید؟ آیا در اوایل حکومت خود گمان می کردید که آمریکا به فکر منافع مردم افغانستان هم خواهد بود؟
در آغاز کار، زمانی که آمریکا و متحدانش بعد از حملات ۱۱ سپتامبر با پشتیبانی جامعه جهانی و مأموریتی که از جانب سازمان ملل داشتند و با تائید و همکاری این سازمان به افغانستان آمدند، مردم افغانستان نیز از آنها استقبال کردند، به دلیل و امید آزادی خاک کشورمان از یک اشغال پنهان که توسط یکی از همسایه های ما ایجاد شده بود، و به این امید که افغانستان با مردمش صاحب یک زندگی بهتر شوند و من هم از جمله آن کسانی بودم که از آمدن امریکا حمایت می کردم حتی پیش از ۱۱ سپتامبر شدیدا کوشش داشتم که آمریکا به کشور ما بیاید، با ما همکار شود و کشور ما را از مصیبتی که بر ما حاکم شده بود نجات دهد، چرا که در زمان جهاد با ما همکاری داشت، فکر کردیم که آمریکا واسطه خوبی برای افغانستانی آزاد خواهد شد؛ و به همین دلیل من و اشخاص بسیار دیگری با ایالات متحده آمریکا همکار شدیم و این همکاری ما صمیمی بود؛ حتی همسایه های ما هم همکار شدند، کشورهای منطقه هم همکار شدند، حتی کشورهایی که با آمریکا اختلاف داشتند مانند روسیه که از جوانب مختلف با آمریکا حریف بود و اختلاف‌نظر داشتند، ایران که با آمریکا به شدت اختلاف دارد هم برای مبارزه با تروریسم و آوردن آزادی در افغانستان همکاری خوبی داشت؛ اما متأسفانه بعد از گذشت زمان دیدیم که افغانستان بعد از یک دوره کوتاه آرامی آرام آرام به سمت بی ثباتی و جنگ می رفت، و ما در این رابطه با آمریکا گفتگو کردیم و دلایل را پرسیدم اما دیدیم که بعدها آمریکا به‌گونه‌ای سعی دارد حاکمیت خود را ایجاد کند و آن را بر ما تحمیل کند.
آمریکا در خاک ما زندان ایجاد کرد؛ قانون افغانستان را زیر پا گذاشت؛ آزادی، مردم سالاری و در انتخابات آزاد ما مداخله کرد و نگذاشت که ما به عنوان یک ملت آزاد تقویت شویم، خودکفا شویم و روی پای خود بایستیم؛ در آنجا من مجبور شدم چراکه چیزی که ما تصور داشتیم آن‌گونه نشد، آن چیزی که ما در خاک خود توقع داشتیم دیدیم که روز به روز از آن جلوگیری می شود.
پس آن دوستی که ما از آمریکا انتظار داشتیم و به آن توقع داشتیم آهسته آهسته به شک و تردید مبدل شد و ما اطمینان حاصل کردیم که آن چیزی که ما می خواهیم خواسته آمریکا نیست و پس اختلاف نظر پیدا شد.
*شما گفته بودید که هنوز با حکومت فعلی افغانستان در تماس هستید؛ آیا با حکومت وحدت ملی نیز تجربه های خود را به عنوان یک رهنمود بیان داشتید و اگر این گونه بوده چه نتیجه داده است؟
بله هر روز با اعضای بزرگ و مقامات بزرگ حکومت وقت تماس جریان دارد. از سویی همه کسانی که در حکومت قبلی با ما همکار بودند از تمام مجالس ما با آمریکایی ها خبر دارند، از طرز دید من خبر دارند و می دانند که ما چگونه روابطی با آمریکا داشتیم و با حوصله با آمریکایی ها مدارا کرده بودیم خبر دارند. در ارتباط با موضوعات معلومات کافی به هر کدام از این اشخاص داده ایم خصوصاً به آقای رئیس جمهور و دکتر عبدالله.
*شما نسبت به سیاست های آمریکا انتقاد داشتید آیا این انتقادها را حکومت وحدت ملی پذیرفته است؟
متأسفانه نخیر؛ البته ما نمی خواهیم که حکومت ما مخالف آمریکا شود؛ ما می خواهیم که حکومت ما حق افغانستان را درست بگیرد و برای تطبیق آرزوهای افغانستان اقدام کند، حق یک افغانستان مستقل و با عزت، افغانستانی که صاحب حاکمیت ملی است، افغانستانی که دارای صلح و امنیت است را بگیرد و در این راستا اگر آمریکا همراه ما همکاری می کند ما با آنها دوست هستیم ولی اگر از این مسائل دوری کند و مانع شود این طبیعی است که ما به عنوان یک ملت که حق زندگی و حاکمیت ملی داریم مبارزه می کنیم. اگر ما ببینم که امریکا مانع این اهداف می شود به عنوان یک ملت، مانند تمام ملت های دیگر که حق زندگی و حاکمیت ملی دارند مبارزه می کنیم.
*به گمان شما علت اعلام استراتژی جدید آمریکا در خصوص افغانستان که در آن تمایل به جنگ نشان داده شده در چیست؟
خوب واضح است که اهداف امریکا در جنگ است؛ یعنی جنگ را وسیله ای برای رسیدن به اهداف خود در خاک ما قرار داده، بدبختی در خاک ما وسیله ای شده برای رسیدن آمریکا به اهدافش، و طبیعی است که ما مخالف هستیم، ما به مقامات آمریکا گفته ایم که شما هر هدفی که دارید آن را نباید در جنگ و ناامنی در خاک ما یا در منطقه و کشورهای همسایه جستجو کنید، بلکه برای رسیدن به اهداف خود راه های دیگری را پیدا کنید، از طریق همکاری با منطقه به اهداف خود برسید نه از طریق تشنج و خشونت.
*ایالات متحده در استراتژی خود نسبت به گذشته یک رویکرد متفاوت داشت، و به‌گونه‌ای به پاکستان هشدار داد و از طرف دیگر تمایل خود را برای همکاری های بیشتر با هند نشان داد؛ به نظر شما آمریکا با این تغییر موضع چه هدفی را دنبال می کند؟
دلیل این سیاست مبارزه نادرست پاکستان با تروریسم نیست؛ یا دست داشتن پاکستان با افراط گری و تروریسم نیست؛ آمریکا این مسئله را از سالها قبل میدانست؛ از سالها سالهای قبل میدانست، دلیل این رویکرد اهداف بزرگ و استراتژیک آمریکا در منطقه است؛ آمریکا می خواهد از راه ایجاد اختلاف در منطقه، خود را به اهدافش برساند، موضوعی که در گذشته ها نیز کشورهای استعمارگر در آفریقا و آسیا استفاده کرده اند، یعنی با تفرقه انداختن اهداف خود را پیش بردند و ما امیدوار هستیم که کشورهای منطقه آگاه تر باشند و شامل این بازی که به نفعشان نیست نشوند.
*شما خواهان این شدید که لویِی جرگه فوری برگزار شود و در آن از آمریکا تعهد گرفته شود که از خاک افغانستان علیه هیچ کشوری سوء استفاده نشود. آیا به گمان شما آمریکا به صراحت در تلاش این است که از خاک افغانستان چنین استفاده ای را کند؟
بله، کاملاً، ائتلاف هایی که به وجود آمده به همین معناست، اما در مقابل ما همیشه گفته ایم که نباید از خاک ما علیه هیچ کشور همسایه یا منطقه استفاده شود، نباید از خاک ما علیه هیچ هدفی در منطقه استفاده شود، نباید خاک ما مورد استفاده یک کشور علیه کشوری دیگر باشد.
ما نمیخواهیم که زیر پای جنگ و رقابت های منطقه ای یا قدرت های بزرگ باشیم بلکه می خواهیم که افغانستان مکانی برای همکاری باشد؛ کشور ما مکانی برای تفاهم کشورها باشد؛ جای تفاهم و همکاری بین همسایه های ما باشد. اگر آمریکا برای این هدف ما را کمک می کند بسیار خوش آمده ما با او دوست و متحد هستیم، اما اگر حضور آمریکا و نیت و اهداف آمریکا بر خلاف صلح افغانستان و خلاف رابطه حسنه افغانستان با همسایه شود حتماً ما مخالف آن هستیم و آن را به خیر افغانستان و منطقه نمیدانیم.
*صحبت هایی به میان آمده که آمریکا از داعش حمایت می کند، دید شما نسبت به این مسئله چیست؟
داعش به هیچ عنوان یک پدیده داخلی کشور ما نیست. داعش به افغانستان وارد شده با ایجاد بیرونی برای اهداف بیرونی، برای مقاصد بیرونی که در آن مردم ما و خاک ما فقط و فقط قربانی هستند و درد و رنج عظیمی را نسبت به این موضوع دیده اند. پس ما به گونه روشن و بدون هیچ تردیدی داعش را یک پدیده خارجی با ایجاد خارجی برای اهداف خارجی می دانیم که افغانستان را زیر پا می گذارد تا به اهدافش برسد و به همین دلیل نباید افغانستان و همسایه های ما و کشورهای منطقه به هیچ عنوان بگذارند که داعش در افغانستان رشد کند و از سویی اعتراض ما به آمریکایی ها این است که داعش در زمانی ظهور کرده که آمریکا به نام مبارزه با تروریسم ۱۶ سال است که در افغانستان حضور دارد و هر سال مردم افغانستان از این ناحیه رنج می برند.
پس چطور امکان دارد که هدف آمریکا که برای آن در منطقه آمده نتیجه معکوس دهد؟ آمریکا می گوید که ما علیه داعش مبارزه می کنیم، اما در حضورشان تروریسم زیادتر می شود و گروه های تازه به گروه های تروریستی قبلی افزوده می شود؟
پس حضور آمریکا یا با ناکامی مواجه شده یا غرض و مقصد است و هر کدامش که باشد به خیر افغانستان و منطقه نیست.
*آیا همکاری های منطقه ای میتواند جایگزینی برای همکاری های آمریکا و غرب در افغانستان باشد؟
همکاری منطقه ای در هر صورت باید در افغانستان باشد، چه حضور آمریکا در افغانستان باشد یا نباشد. منطقه باید با ما همکار شود تا ما امکانات بهتری را برای حاکمیت ملی خود به دست بیاوریم، تا ما بتوانیم از طریق ایستادن با پای خود و رفع احتیاج از کشورهای دورتر خود را به یک زندگی آرام برسانیم. این موضوع یک امر حتمی برای منطقه ما است و باید کشورهای منطقه همکار شوند و در تقویت ملت افغانستان و در آبادی کشور ما سهیم شوند تا بهانه ای برای دیگران برای نیاز مندی ما وجود نداشته باشد تا کشورهای دیگر از خاک ما علیه منطقه استفاده نکنند.
*ترامپ در سخنرانی های خود همیشه به گونه ای خشونت آمیز با جمهوری اسلامی ایران برخورد کرده، و به شکلی که خود شما در مصاحبه های خود فرموده بودید به جمهوری اسلامی دشنام روا داشته، نظر شما نسبت به این الفاظ چیست؟
من نیز صحبت های رئیس جمهور ترامپ را شنیدم و نسبت به این موضوع بسیار متأسف هستم؛ ترامپ رئیس جمهور یک کشور بزرگ است، مردم آمریکا مردمی بسیار زحمتکش و شریف هستند، و بی گمان مردم آمریکا از چنین الفاظ نادرستی علیه ایران استفاده نمی کنند، و چنین سخنانی در مقابل یک ملت متمدن و تاریخی بسیار نادرست ان هم از رئیس جمهور کشوری بزرگ مانند آمریکا مورد تائید نیست.
*آیا می تواند این الفاظ باعث تغییر ذهنیت مردم افغانستان در قبال جمهوری اسلامی ایران شود؟
نه خیر به هیچ عنوان، ملت ایران دوست و برادر ملت افغانستان هستند و روابط بسیار عمیق خونی، دینی و زبانی با مردم ما دارند و هیچگاه حرف ناسزا در مقابل ایران از هر آدرسی که بیاید اثر گذار روی اذهان ملت افغانستان نخواهد شد. مردم افغانستان بهترین روابط را با مردم ایران دارند.
*طالبان با مصاحبه ای که ما با اعضای آن داشتیم اعلام کرده که در شرایطی که نیروهای خارجی به صورت کامل افغانستان را ترک کنند حاضر هستند که مذاکره و صلح کنند؛ به نظر شما آیا اگر چنین اتفاقی روی دهد؛ طالبان به گفته خود صادق خواهند بود؟
خوب طالبان این اعلام را همیشه می کنند و به خاطر آن در حال حاضر در جنگ هستند و چیزی که می گویند طبیعتاً باید به آن عقیده داشته باشند.
*اجازه دهید که بحث را با شما در رابطه به انتخابات گذشته افغانستان که منجر به تشکیل حکومتی با نام وحدت ملی که در آن دو جناح در حکومت سهم گرفتند ادامه دهیم؛ بسیاری از تحلیلگران و حتی مردم افغانستان بر این عقیده هستند که انتخابات گذشته ریاست جمهوری افغانستان، انتخاباتی مردود بود، و شما در آن زمان به عنوان رئیس جمهور افغانستان حاکمیت می کردید، پس لطفاً بفرمایید که دلیل مشکلات انتخابات ریاست جمهوری گذشته افغانستان چه بود؟
این که انتخابات چه مشکلاتی داشته قابل بحث نیست؛ این طبیعی است که کشوری مانند افغانستان مشکل انتخاباتی دارد؛ ولی انتخابات ما به دست آمریکا و برای اهداف آمریکا بد نام شد، این را ما میدانیم، همه می دانند، این موضوع برای ما مانند آفتاب روشن است، این را نمی توان پنهان کرد و هر کس که کوشش کند آن را پنهان کند ناکام خواهد ماند. آمریکا اهدافی در افغانستان داشت و حکومتی ضعیف در افغانستان می خواست.
در سال ۲۰۰۹ زمانی که من نیز کاندیدای ریاست جمهوری بودم هم آمریکا نیز این کوشش را داشت که در آنجا هدف آمریکا را ناکام ساختم و نگذاشتم که آمریکا به هدف خود برسد اما در سال ۲۰۱۴ متأسفانه امریکا در هدف خود موفق شد.
پس انتخابات ما مشکلی داشته یا نداشته به مردم افغانستان مربوط است اما این که انتخابات به کجا کشانیده شد و ما چطور بدنام شدیم بدون شک دست بیرونی بود، کار بیرونی بود و دست آمریکا در آن بود.
*آقای کرزای آیا شما یکی از نامزدهای ریاست جمهوری افغانستان خواهید بود؟
نه خیر، نه خیر، نه خیر من دوره ام تمام شده و کار خود را تمام کرده ام، بهتر است که جوان های افغانستان، نسل جدید افغانستان و سیاسیون جدید افغانستان بیایند به صحنه و مملکت خود را در وطن دوستی، و در حفظ دیانت و عزت و فرهنگ و روابط نیک ما با منطقه و همسایه ها به پیش ببرند.
*تشکر از شما آقای حامد کرزای که لحظاتی از وقت خود را در اختیار خبرگزاری مهر گذاشتید.
بسیار لطف کردید، خوش آمدید، خوش آمدید.
جواد محمدی/خبرگزاری مهر