روزی نیست که آلودگی هوا شهری را نیازارد، کمتر هفته ای را شاهدیم که تخریب محیط زیست تیتر نشود. علت این نابسامانی زیست محیطی چیست؟
علت اصلی بی توجهی جامعه ما به مسائل زیست محیطی در برگیرنده محورهای زیر است:
1- عدم وجود نگاه زیست محیطی در سبد تربیتی خانواده:
به اعتقاد و باور بسیاری از روانشناسان و کارشناسان در امر خانواده و اجتماع؛ ریشه و بنیان بسیاری از رفتارها و عملکردها را باید در نهاد خانواده جستجو کرد. اکثریت پدران و مادران به مسائل زیست محیطی به عنوان یک اصل نگاه نمی کنند، بلکه آن را به صورت یک اتفاق یا یک واکنش تصادفی لحاظ می کنند. به عنوان نمونه، در صورتی که فرزند زباله را در داخل زباله دان نگذاشت، به وی متذکر نمی شوند. بنابراین در نهاد خانواده و جامعه ما نگاه تربیتی حاکم، نگاه زیست محیطی را در خود جای نداده است .
2- عدم وجود پیوست زیست محیطی در سبد تدریس مدارس و مراکز آموزش:
همان نقص و آسیبی که نهاد خانواده را مورد تهدید قرارداده، به مراتب در مدارس و مراکز آموزش بیشتر اتفاق می افتد. این جای تأسف است که تا مقاطع عالیه دانشگاهی، بصورت جدی وحساب شده، حتی یک درس به عنوان سرفصل های تدریس، در باب محیط زیست به صورت جامع ارائه نشده است .به حاشیه راندن و شاخه ای نگریستن به این اصل در محتوا، و تدریس معلمان، موجب می شود تا مخاطب و فراگیر ، آن را به عنوان یک اصل حیاتی تلقی نکرده و به تبع آن، رفتار و عملکرد وی نیز منبعث از آموزش ها و الگوهای تحت تاثیر همچون همسالان خود که فاقد این رفتارها هستند، باشد.
3- عدم نهادینه شدن نگاه زیست محیطی به عنوان یک اولویت در مراسمات:
اسلام در باب محیط زیست و رعایت آن، تأکیدات و توصیه های بسیاری دارد، لیکن اینکه مراسمات و برنامه های عمومی ما چقدر در این راستا قرار گرفته باشد و از پیوست زیست محیطی برخوردار باشد، تاکنون آن گونه که انتظار می رفته، چندان موفقیت آمیز نبوده است و این خود تأثیر مضاعفی در بی توجهی ها به مسائل زیست محیطی از سوی مردم و مسئولین می گذارد.
4- عدم وجود ضمانت اجرا و پشتوانه های حمایتی از سازمان حفاظت محیط زیست:
همانگونه که ذکر گردید، شاید کمتر هفته ای شاهد باشیم که در رسانه ها و بویژه صدا و سیما خبری ناگوار از تخریب محیط زیست و بحث آلودگی ها در تیترهای خبری رسانه های جمعی نباشد و جای تأسف بیشتر این است که مسئولین محیط زیست قبل از تخریب و هر گونه اقدامی، هشدارهای لازم را می دهند و حتی بحث عدم مجوز را مطرح می کنند، لکن در مرحله اجرا و برخورد و مهمتر از آن در مرحله پیشگیری، از اهرم قوی، مقتدرانه و بازدارنده برخوردار نیستند.
5- عدم تساوی وزنه در نظر گرفته شده برای محیط زیست با همترازان خود در قوه مجریه:
باید براین باور انگشت تأکید گذاشت که اهمیت محیط زیست در دنیای امروز کمتر از حفظ انرژی و مدیریت انرژی نیست، کمتر از بهداشت نیست و حتی پایه بهداشت و تأمین سلامت است، ولی برای انرژی دو وزارتخانه مهم (نیرو و نفت) در نظر گرفته شده است و در عوض قانونگذار برای محیط زیست در حد یک سازمان بسنده کرده است که این سازمان نیز با توجه به آسیب های وارده و محدودیت های سازمانی مانند نیروی انسانی و جایگاهی و ... بیشتر نقش انفعالی و واکنشی داشته و دارد.