حرف روز/ تکاپوی دشمن برای هراس اجتماعی

پایگاه بصیرت / فرهاد مهدوی

یادداشت: یکی از ویژگی‌های فضای مجازی انتشار بی‌حد و اندازه «شایعه» است. شایعه پیچیدگی‌هایی دارد که امکان تشخیص آن را مشکل می‌کند و دارای اقسام گوناگونی است؛ شایعات خزنده که سبب ایجاد بدگمانی و نفرت در جامعه می‌شود، شایعات دلفینی که پس از اوج گرفتن فروکش می‌کند و دوباره بالا می‌آید و همواره جامعه را پیرامون یک موضوع در حالت استرس نگه می‌دارد، شایعات توهم‌انگیز که بر اساس خوف و ترس مردم شکل می‌گیرد، شایعات هیجانی مانند پیش‌بینی زلزله‌ها و... .
قبلاً گفته می‌شد که شایعه به علت نبود آزادی اطلاعات به وجود می‌آید؛ اما اکنون که شاهد افزایش و سر ریز شدن اطلاعات هستیم، بازار شایعه از همیشه داغ‌تر است و در حال تولید نقش‌های متعددی در جامعه است؛ به گونه‌ای که اکنون این بیماری رسانه‌ای با قدرت از رسانه‌های جمعی نیز جلو افتاده و حتی در بسیاری از موارد افزون بر مردم کوچه و بازار، مسئولان و رسانه‌های جمعی نیز اسیر آن می‌شوند؛ همین عامل سبب شده است بیماری «اضطراب اجتماعی» در جامعه گسترش یابد.
در قرآن کریم در آیه 60 سوره احزاب از واژه‌ای به نام «مرجفون» استفاده شده است که نشان‌دهنده اهمیت این مسئله در زمان تشکیل حکومت نبوی است. مُرْجِفُون از ماده ارجاف، به معنى اشاعه اباطیل، به منظور غمگین کردن دیگران است و اصل ارجاف به معنای اضطراب و تزلزل است و از آنجا که شایعات باطل، اضطراب عمومى ایجاد مى‌کند، این واژه به آن اطلاق شده است. گروهى از منافقین در مدینه بودند که انواع شایعات را درباره پیامبر(ص) هنگامى که به بعضى از غزوات مى‌رفت، در میان مردم منتشر می‌کردند. گاه مى‌گفتند که پیامبر کشته شده و گاهی مى‌گفتند اسیر شده است، مسلمانانى که توانایى جنگ را نداشتند و در مدینه مانده بودند، سخت ناراحت مى‌شدند، از این رو نزد پیامبر(ص) شکایت آوردند که به این ترتیب این آیه نازل شد و این شایعه‌پراکنان را سخت تهدید کرد.
امروز که در حال مبارزه با دشمن هستیم، شاهد اشاعه ارجاف از سوی مرجفونی هستیم که به دنبال ایجاد هراس اجتماعی هستند تا قدرت تهدیدات و تحریم دشمن را افزایش ‌دهند و به بازوی رسانه‌ای دشمن تبدیل شده‌اند که البته باید برای آن نسخه‌ای همه‌جانبه از نظر امنیتی، سیاسی و رسانه‌ای تدارک دید.