رویکرد افراد و جریانات سیاسی در مواجهه با مواضع اخیر رئیس جمهور:
جریانات سیاسی به جای سهم خواهی و محدود شدن به منافع حزبی، از مواضع انقلابی رئیس جمهور (مشروط به اقدام) حمایت کنند.
در شرایطی که همچنان ترامپ بر گلوی برجام دندان می فشرد و صدای خس خس آخرین نفسهای "برنامه جامع اقدام مشترک" به گوش می رسد، در دور جدیدی از دشمنی، ترامپ سعی دارد با پا گذاشتن بر شریان صادرات نفت، به خیال خود، مانع از فروش نفت ایران شده و از این طریق نبض اقتصاد ایران را از تپش باز دارد.
البته در این شرایط، دولت هم بیکار ننشسته و تلاش دارد علاوه بر مدیریت بازار داخلی، در گوشه رینگ کمیسیون مشترک برجام، با امتیازگیری از طرف اروپایی و سایر بازیگران برجامی، از شدت فشارها بکاهد.
در همین راستا و برای به عقب راندن تهدیدات، رئیس جمهور در جریان سفر اخیر خود به اروپا در تهدیدی جدی اعلام کرد: "آمریکاییها مدعی شدهاند که می خواهند به طور کامل جلوی صادرت نفت ایران را بگیرند، آنها معنی این حرف را نمیفهمند، چرا که اصلاً معنی ندارد که نفت ایران صادر نشود و آن وقت نفت منطقه صادر شود. اگر شما توانستید، این کار را بکنید تا نتیجه اش را ببینید."
این موضع قاطعانه روحانی در مقابل آمریکا در حالی است که پیشتر هم رئیس جمهور در خصوص برنامه موشکی ایران به آمریکایی ها هشدار و تأکید کرده بود که؛ تهران درباره «قدرت دفاعی خود» مذاکره نخواهد کرد و ایران «هر چقدر موشک و سلاح لازم باشد» میسازد، «انبار» میکند و «به کسی ربطی ندارد که ملت ایران چه تصمیمی اتخاذ خواهد کرد».
مواضع فرا برجامی روحانی که به ادبیات سازش گرایانه پیشین دولت چندان شباهتی ندارد، واکنش هایی را از سوی طیف های سیاسی در پی داشته است. در اولین واکنش، فرمانده نیروی قدس سپاه در پیامی ضمن تقدیر از مواضع رئیس جمهور، سخنان وی را حکیمانه و قدرتمندانه توصیف کرد. سرلشگر حاج قاسم سلیمانی در این پیام در کمال فروتنی انقلابی مینویسد: "دست شما را برای ایراد این سخنان به موقع، حکیمانه و صحیح میبوسم و برای هر سیاستی که مصلحت نظام اسلامی باشد، در خدمت هستیم."
محمد اسماعیل کوثری نماینده پیشین مجلس و از چهره های اصولگرا و فرمانده فعلی قرارگاه ثارا... نیز در موضع گیری مشابهی می گوید: این طور نیست که بگوییم «اگر رئیس جمهور و هر کس دیگری موضع گیری درست کرد ما عکس العمل حمایتی نشان نمی دهیم». ما حمایت و پشتیبانی می کنیم و به دشمنان نشان می دهیم که در یک جهت و راستا و ید واحده هستیم.
این حمایت ها در حالی است که پیشتر نیز چهره های انقلابی و افرادی از جریان اصولگرایی نیز از مواضع اخیر رئیس جمهور حمایت کرده بودند. حمیدرضا حاجی بابایی، رئیس فراکسیون ولایی مجلس با بیان اینکه با تمام توان از حرکت جدید رئیسجمهوری حمایت میکنیم، گفت: «این فراکسیون هیچ اعتقادی به مباحثی همچون استیضاح و عدم کفایت رئیس جمهوری ندارد و اگر کسی حرفی میزند، موضع خودش را بیان کرده و ارتباطی با ما ندارد». علاوه برحاجی بابایی، علیرضا زاکانی، دیگر چهره اصولگرای نماینده تهران در مجلس نهم سخنان رئیس جمهوری را صدای بر حق ملت رشید ایران توصیف کرده بود. سایر چهره های اصولگرا همچون حداد عادل، محمد باقر قالیباف و عباس سلیمی نمین نیز بر حمایت از مواضع رئیس جمهور تأکیدکرده بودند.
با این وجود، حمایت اصولگرایان از حسن روحانی واکنش عجیب برخی چهره های اصلاح طلب را در پی داشته است. عبدالله ناصری فعال سیاسی اصلاح طلب در گفتوگو با ایسنا تغییر مواضع مخالفان دولت را ناشی از تحلیل نادرست آنان دانسته و می گوید: این تغییر مواضع با توصیه کسان دیگری بوده است، زیرا مشخصه این آقایان که مواضع سیاسی تندی علیه دولت گرفتند این است که خیلی نمیتوان آنها را به عنوان افراد سیاسی قلمداد کرد، آنها تحلیل مناسبی از شرایط کشور، منطقه و جهان ندارند. این عضو بنیاد باران با انتقاد از عملکرد روحانی خاطر نشان کرد: تلقی جامعه این است که رییسجمهور متناسب با رأی خود در 29 اردیبهشت سال گذشته عمل نکرده است. او علت ناکامی دولت را عدم توجه به توصیه های اصلاح طلبان دانسته و می گوید: اگر روحانی به 50 درصد از توصیهها و انتقادات مشفقانه دوستان خود توجه میکرد، امروز دچار چنین مشکلاتی نمیشد.
این موضع گیری در حالی است که بسیاری از چهره های اصلاح طلب با انتقاد از عملکرد دولت روحانی خواستار تغییر کابینه او به نفع جریان اصلاحات شده بودند. حسن رهامی عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان در این باره به انتخاب میگوید: "اگر صحبتهای اخیر روحانی فقط حرف درمانی نباشد و منجر به تغییراتی در تصمیمات و مدیریت کابینه با مشورت حامیان او شود، میتواند مثبت باشد، اما اینکه تغییرات بدون مشورت و با حلقههای بسته و محدود انجام شود، چندان تأثیری در اوضاع کشور نخواهد داشت." تقاضای تغییر در کابینه در حالی مطرح می شود که سید حسین موسویان، دیپلمات هستهای پیشین ایران و از چهره های نزدیک به حسن روحانی در مصاحبه با روزنامه همشهری، ضمن هشدار نسبت به وضعیت کنونی از مقامات جمهوری اسلامی خواسته بود برای خروج از بنبست به «استعفای دولت فعلی و برگزاری انتخابات زودرس» تن دهند.
اقدامات صورت گرفته از سوی اصلاح طلبان که دولت را به سمت تغییر در کابینه و یا حتی به سمت طرح موضوع استعفای روحانی هل می دهد، نشان از سیاست جدیدی است که محمدعلی ابطحی عضو مجمع روحانیون مبارز آن را «حامیانه و منتقدانه» توصیف می کند؛ سیاستی در قالب «فشار همراه با حفظ فاصله طولی». به نظر می رسد اصلاح طلبان سعی دارند در شرایطی که دولت در حالت اضطرار و احتضار قرار دارد، با سوء استفاده از فضای موجود و با فشار به دولت، روحانی را مجبور نمایند تا با بکارگیری شخصیت های اصلاح طلب در درون کابینه و سایر سطوح مدیریتی، دایره قدرت اصلاح طلبی را گسترش دهند.
علاوه بر این، اصلاح طلبان تلاش دارند از بستر انتقادات و سر و صدای رسانه ای، به ایجاد یک فاصله طولی با دولت دست زنند؛ فاصله ای که می تواند دامن اصلاح طلبی را از آلودگی بیشتر عملکرد ضعیف دولت مصون نگه دارد. اگر چه این فرار رو به جلو سیاستی نخ نما شده و دور هنگام است و هنوز افکار عمومی شعارهای اصلاح طلبان در حمایت از دکتر روحانی در انتخابات یک سال پیش را فراموش نکرده است که می گفتند: اعتدال، بخشی از اصلاحطلبی است؛ با روحانی تا 1400؛ ما فدائیان دولتیم؛ باید دست روحانی و ظریف را بوسید؛ تکرار می کنم و ...
اکنون که بیش از پیش نیاز به وحدت احساس میشود، شاید بهتر باشد اصلاح طلبان همچون اصولگرایان که با نگاهی منطقی از مواضع انقلابی رئیس جمهور )مشروط به اقدام( حمایت کرده اند به جای سهم خواهی و فرصت طلبی و محدود شدن به منافع حزبی، منافع ملی را مد نظر قرار دهند و تلاش کنند تا در بعد داخلی با بهره گیری از همه ظرفیت های موجود، به رفع مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم پرداخته و در بعد خارجی به دشمنان بفهمانند که ملت ایران در دفاع از آرمان های انقلابی خود عزم جدی دارد. این عزم آنقدر جدی است که اگر منافع ملی اش ایجاب نماید، تنگه هرمز را خواهد بست، برد موشک را هر چقدر که بخواهد افزایش خواهد داد، انرژی هسته ای را احیاء و رژیم صهیونیستی را از صفحه روزگار محو خواهد کرد.