پس از بحران سقوط هواپيماي روسي در سال 2015 در سوريه، دو كشور تركيه و روسيه به دنبال ترميم آسيبهاي وارده بر روابط دوجانبه بوده و قدمهاي بسياري هم در اين زمينه برداشتند. برقراري حدود 20 تماس تلفني رجبطيب اردوغان، رئيسجمهور تركيه و ولاديمير پوتين، رئيسجمهور روسيه با يكديگر، نشاندهنده توجه و اهميت دو رئيس جمهور بر گسترش روابط و حل اختلافات موجود است. مهمترين صحنه درگيري دو كشور در دوران حاكميت حزب عدالت و توسعه در تركيه، بحران سوريه بود. شروع مذاكرات سهجانبه آستانه در زمينه بحران سوريه، نقطة عطفي در حل اختلافات و همكاري تركيه و روسيه در مسئله سوريه محسوب ميشود.
موضوع ديگري كه در روند رو به رشد روابط دو كشور دخيل است، كودتاي 15 جولاي 2016 در تركيه بود. بنا به اظهارات مقامات تركيه، اين كودتا به دست جريان گولن با حمايت و پشتيباني آمريكا صورت گرفته است. يك روز پيش از كودتا عناصر اطلاعاتي آمريكا در برخي از پايگاههاي ناتو، از جمله اينجرليك حضور يافتند. اين كودتا نه تنها از بعد سياسي روابط تركيه و آمريكا را تحت تأثير قرار داد، بلكه افكار عمومي تركيه را هم به سمت ضديت با ايالات متحده و همراهي با روسيه سوق داد.
مسئله ديگري كه در نزديكي روابط تركيه و روسيه نقش مهمي دارد، موشكهاي اس 400 روسي و فروش آن به تركيه است. اين اقدام تركيه افزون بر بعد امنيتي و دفاعي، بعد سياسي هم دارد. اردوغان از ابتداي سال 2019 تا كنون سه سفر مهم به روسيه داشته است. با وجود موضوعات مختلف در روابط دو كشور، آنچه در اين سفرها بيشتر به آن توجه شده است، موشكهاي اس 400 بود. تركيه از مدتها قبل به دنبال خريد سامانه دفاع موشكي پاتريوت از ايالات متحده بود كه آمريكا نه تنها حاضر به فروش آن به تركيه نشد؛ بلكه در برههاي اين سامانه را از تركيه خارج كرد. بنابراين تركيه در راستاي تأمين امنيت دفاعي خود، به ويژه در مرزهاي جنوبي با سوريه به دنبال خريد سامانه دفاع موشكي روسي است. در حال حاضر، تركيه تحت تأثير تحريمهاي آمريكا وضعيت اقتصادي مناسبي ندارد. چنين تعبير ميشود كه آمريكا با اين اقدام به دنبال تنبيه تركيه و جلوگيري از خريد اين سامانه دفاعي است. حتي مقامات ايالات متحده فروش هواپيماهاي اف 35 به تركيه را به نخريدن سامانه اس 400 مشروط كردهاند.
در حال حاضر، نوعي بياعتمادي در بين مقامات تركيه در زمينه تأمين نيازهاي نظامي و دفاعي نسبت به آمريكا به وجود آمده است. با وجود اينكه توليد هواپيماهاي اف 35 با مشاركت هشت كشور از جمله تركيه با آمريكا صورت گرفته است، اما ايالات متحده به بهانههاي گوناگون از تحويل آن به تركيه اجتناب ميكند. اين مسئله كه اس 400 گارانتي ورود اف 35 و موشكهاي پاتريوت به تركيه است، نميتواند قطعي و قابل اعتماد باشد؛ چرا كه در سال 2015 با وجود انصراف تركيه از خريد سامانه دفاعي چيني، ناتو و آمريكا در تأمين نيازهاي تركيه كوتاهي كردند. در حال حاضر، موشكهاي اس 400 و هواپيماي اف 35 دو موضوع جدا و حتي دو بحران مجزا در روابط تركيه و آمريكا است. به نظر نميرسد رفتار آمريكا در مقابل تركيه با خريدن يا نخريدن اين سامانه تغيير كند.
اگر تركيه موفق به خريد اين سامانه دفاعي از روسيه شود، يك تصميم مستقل و خارج از چارچوب ناتو و آمريكا محسوب شده و در مقابل تهديدات و تعهدات آمريكا آزادي عمل بيشتري خواهد داشت. موضوعات متعددي در گسترش روابط روسيه و تركيه وجود دارد، به شرط آنكه ايالات متحده ممانعت نكند؛ به گونهاي كه در آخرين روزهاي سال 2018 ميلادي ايالات متحده با اعلام خروج از سوريه و فروش سامانه موشكي پاتريوت به تركيه، به دنبال بر هم زدن روابط رو به رشد تركيه و روسيه بود.