نشست دو روزه منامه که با عنوان «کارگاه صلح برای رفاه» برگزار شد، دیروز (چهارشنبه 5 تیر) در پایتخت بحرین به کار خود پایان داد. نشستی که به اذعان تحلیلگران و ناظران مسائل منطقه ای دستاورد ملموسی برای طراحان آن نداشت. جراد کوشنر که از وی به اصلی ترین عامل پیگیری معامله قرن در آمریکا یاد می شود، فلسطینی ها را مقصر شکست نشست منامه دانسته است. کوشنر که داماد و مشاور ترامپ هم هست، مدعی شده رهبران فلسطینی به فکر مردم خود نیستند.
نشست منامه برای چه بود؟
نشست منامه بخشی از طرح کلی آمریکا برای حل مسئله فلسطین است که نام آن را معامله قرن گذاشته اند. بر اساس برنامه اقتصادی این طرح، قرار است طی یک دهه آینده 50 میلیارد دلار در سرزمین های فلسطینی و کشورهای میزبان آوارگان فلسطینی سرمایه گذاری شود. طبق گفته آمریکایی ها، کشورهای عرب ثروتمند این مبلغ را تعهد کرده اند. قرار بود در منامه این طرح رونمایی شده و حمایت های بین المللی و کشورهای منطقه را کسب کند.
غایبین و حاضرین منامه چه کسانی بودند؟
اگر چه نشست منامه با موضوع زمینه سازی صلح میان فلسطین و رژیم صهیونیستی برگزار شد اما دو طرف اصلی مناقشه غایب نشست بودند. البته نمایندگان رژیم صهیونیستی بطور غیررسمی در بحرین بوده و به نوعی در نشست مشارکت داشتند. تزیپی لیونی وزیر خارجه اسبق این رژیم، یکی از این اشخاص بود.
اما به جز آمریکا شش کشور عربستان، امارات، بحرین، مصر، اردن و مراکش در این نشست حضور داشتند. مصر و اردن که با رژیم اسرائیل صلح کرده‌اند، در سطح معاون وزیر در منامه حضور داشتند. شیخ خالد بن احمد آل خلیفه، وزیر امور خارجه بحرین گفت، این طرح «فرصتی است که نباید از دست داد»! او بر ضرورت راه حل تشکیل دو کشور تاکید کرد، در حالی که در طرح صلح داماد ترامپ و دو همکار او، جیسون گرینبلات، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، و دیوید فریدمن، سفیر آمریکا در سرزمین های اشغالی، چیزی به نام کشور مستقل فلسطین در نظر گرفته نشده است.
کویت، قطر، عمان، الجزایر، سوریه، لبنان، عراق، لیبی و تونس غائبین این نشست بودند. فلسطینی ها هم نشست منامه را تحریم کرده بودند.
نظر فلسطینی ها چیست؟
فلسطینی ها بطور رسمی مخالفت خود را با این نشسست و معامله قرن عنوان کرده اند. در دومین روز گردهمایی منامه، سازمان آزادیبخش فلسطین علاوه بر صدور بیانیه و مخالفت با آن، یک نشست خبری نیز در رام‌الله برگزار کرد.
حنان عشراوی، یکی از مقام‌های ارشد سازمان آزادیبخش فلسطین در این نشست گفت: "این طرح کاملا از واقعیت جداست. فیل درون اتاق (کنایه به مساله اصلی که کسی درباره آن صحبت نمی‌کند) اشغال (فلسطین توسط اسرائیل) است." این اعتراض‌ها در خیابان‌های شهرهای مختلف فلسطینی در دو روز برگزاری نشست دنبال شد.
اسماعیل هنیه، رهبر حماس نیز طرح پیشنهادی آمریکا را "خدعه‌ای علیه مردم فلسطین" توصیف کرد. هنیه گفت: "این پول نباید به قیمت از دست رفتن حقوق ما، به قیمت بیت‌المقدس، به قیمت حق بازگشت ما، یا به قیمت حق حاکمیت و مقاومت ما پرداخت شود."
واکنش اسرائیلی ها جه بود؟
نشست منامه برای صهیونیست ها یک امتیاز رایگان و قابل توجه است چرا که کشورهای عربی حاضر در نشست بطور آشکارا در پی عادی سازی روابط پمهان خود با ایران رژیم هستند. حضور 42 خبرنگار اسرائیلی در بحرین برای پوشش این رویداد، نشان دهنده میزان اهمیت آن برای تل آویو است.
همچنین تعدادی از اسرائیلی هایی که در نشست بحرین حضور یافته بودند وهمچنین جیسون گرینبلات نماینده آمریکا در خاورمیانه در معبد یهودیان در منامه جمع شدند و به رقص و پایکوبی پرداخته شعار زنده باد یهود، زنده باد دولت اسرائیل سردادند.
ادی کوهن ژورنالیست اسرائیلی در ارتباط با حضور دولتمردان عرب در نشست منامه بحرین در یک گفتگوی تلویزونی به صراحت اعلام می کند که سران عرب بخاطر دستور ترامپ مجبور خواهند شد که در نشست بحرین حضورپیدا کنند که درغیراین صورت قدرت و حکومتشان را ازدست خواهند داد!
چرا نشست منامه شکست خورد؟
دو مسئله به طور مشخص باعث شکست نشست منامه شد. نخست اعتراضات مردمی در کشورهای مختلف و عدم همراهی افکار عمومی با این نشست. هشتگ «يسقط مؤتمر البحرين» (مرده باد نشست منامه) از چند روز پیش از آغاز نشست در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به طور گسترده ای منتشر و تکثیر شد و نشان داد افکار عمومی در جهان اسلام به هیچ عنوان پذیرای چنین نشست ها و طرح هایی نیست. مردم بحرین هم که تحت شدیدترین سرکوب های امنیتی هستند، با ابتکار عمل، نظر و رای خود را ابراز کردند. بسیاری از بحرینی ها پرچم فلسطین را بر فراز خانه های خود به اهتزاز دراوردند تا به این وسیله مخالفت خود با میزبانی کشورشان برای چنین نشستی را نشان دهند. این در حالی بود که بحرین هر گونه فعالیت در مخالفت با معامله قرن را ممنوع کرده بود. مسئولان بحرین همزمان با برگزاری نشست جنجالی منامه، هرگونه فعالیت‌ها و برنامه‌های داخلی در مخالفت با این نشست و «معامله قرن» را ممنوع کردند.
بسیاری از کارشناسان هم پیش از آغاز کنفرانس، طرح کوشنر را «اقدامی بی‌نتیجه» اعلام کرده بودند. ماتیاس شماله، رئیس آنروا (آژانس امداد و نوتوانی سازمان ملل برای پناهندگان فلسطینی) در نوار غزه این طرح را «ساده‌لوحانه» خواند. شماله در یک مصاحبه رادیویی گفت: رهبری فلسطینی‌ها به این دلیل که واشنگتن یک‌جانبه در این مورد تصمیم گرفته، احساس می‌کند به عنوان شریکی هم‌سطح با آن رفتار نشده است.
دلیل دوم به مختصات و محتوای این نشست مربوط می شود. هنوز معلوم نیست این پول (50 میلیارد دلار) قرار است دقیقاً توسط چه کسانی تامین شود. چگونه هزینه می شود؟ به دولت خودگردان می رسد یا بخش خصوصی؟ آیا این پرداخت بدون پیش شرط است و یا پیش شرطهایی دارد؟ آیا در نهایت این پول نوعی رشوه برای گذشتن فلسطینی ها از سرزمین خود و تشکیل کشور مستقل فلسطینی است؟
در ساده لوحی شرکت کنندگان و برگزار کنندگان نشست منامه می توان به سخنرانی رئیس فیفا در این نشست اشاره کرد. جیانی اینفانتینو، رئیس فیفا در سخنرانی خود وعده داد که در سرزمین‌های فلسطینی چندین زمین فوتبال ساخته خواهد شد. بیش از 70 سال از اشغال سرزمین فلسطینی ها و کشتار و جنایت علیه آنها توسط صهیونیست ها می گذرد. آنهایی که خیال می کنند که با ساختن چند زمین فوتبال می توانند آرمان آزادی فلسطین را به بایگانی تاریخ بفرستند، نشان دادند که چقدر از واقعیت های منطقه فاصله دارند.