رئیس جمهور درباره نرخ بیکاری گفت: کاهش ۱.۸ درصدی نرخ بیکاری به معنای موفقیت ایران در بخش اقتصادی است، اما این میزان کاهش نرخ بیکاری ناشی از اشتغال پایدار نیست، بخشی از مشاغل ناپایدار و کیفیت پایین است.
حسن روحانی، رئیس جمهوردرباره نرخ بیکاری گفت: بیکاری ما از ۱۲.۳ درصد به ۱۰.۵ درصد کاهش یافته است. یعنی ۱.۸ درصد منفی شده است و این به معنای موفقیت ایران در بخش اقتصادی است.
ما در تابستان امسال نسبت به پارسال ۸۴۳ هزار اشتغال خالص داریم. این به معنای موفقیت ایران در بخش اقتصادی است، نرخ ارز حرکت کاهشی داشته است.
حدود ۴۰ درصد بر ارزش پول ملی افزوده شده است. ما در مسیر آرامش اقتصادی هستیم.
مطابق گزارش مرکز آمار بررسی نرخ بیکاری افراد ۱۵ ساله و بیشتر نشان می‌دهد که ۱۰.۵ درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بیکار بوده‌اند. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال ۱۳۹۷، ۱.۸ درصد کاهش یافته است.
نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در تابستان سال ۱۳۹۸ حاکی از این است که بررسی نرخ بیکاری افراد ۱۵ ساله و بیشتر نشان می‌دهد که ۱۰.۵ درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بیکار بوده‌اند. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال ۱۳۹۷، ۱.۸ درصد کاهش یافته است.
در تابستان ۱۳۹۸، به میزان ۴۴.۹ درصد جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان ۱۳۹۷) ۰.۲ درصد افزایش داشته است.
جمعیت شاغلین ۱۵ ساله و بیشتر در این فصل ۲۴ میلیون و ۷۵۱ هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۸۴۴ هزار نفر افزایش داشته است. بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد که درتابستان ۱۳۹۸، بخش خدمات با ۴۹.۱ درصد بیش‌ترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی بخش‌های صنعت با ۳۲ درصد و کشاورزی با ۱۹ درصد قرار دارند.
نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله حاکی از آن است که ۲۶.۱ درصد از فعالان این گروه سنی در تابستان ۱۳۹۸ بیکار بوده‌اند. بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می‌دهد، این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان ۱۳۹۷) ۱.۱ درصد کاهش یافته است.
بررسی نرخ بیکاری جوانان ۱۸ تا ۳۵ ساله نیز نشان می‌دهد که در تابستان ۱۳۹۸، ۱۷.۹ درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بوده‌اند. این در حالی است که تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می‌دهد این نرخ نسبت به تابستان ۱۳۹۷، به میزان ۲ درصد کاهش یافته است.
بررسی سهم اشتغال ناقص جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر نشان می‌دهد که در تابستان ۱۳۹۸، ۸.۸ درصد جمعیت شاغل، به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیشتر و…) کم‌تر از ۴۴ ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بوده‌اند. این در حالی است که ۴۰.۷ درصد از شاغلین ۱۵ ساله و بیشتر، ۴۹ ساعت و بیشتر در هفته کار کرده‌اند.
براساس بررسی‌های به عمل آمده، به دلیل تحولات اجتماعی صورت گرفته در زمینه سن ورود به بازار کار در سال‌های اخیر در کشور‌های مختلف حداقل سن ۱۵ سال، برای بررسی شاخص‌های کلیدی بازار کار در نظر گرفته شده است که به دلیل تحولات مشابه در کشورمان، از این پس شاخص‌های عمده بازار کار کشور براساس جمعیت ١٥ ساله و بیشتر محاسبه و ارائه می‌شود. لازم به گفت است، بررسی نرخ بیکاری جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر فصل تابستان گویای آنست که ۱۰.۴ درصد از جمعیت فعال بیکار بوده‌اند و با نگاهی به نرخ مشارکت اقتصادی این گروه سنی ملاحظه می‌شود که ۴۰.۸ درصد از جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند.
شواهد نشان می‌دهد که به‌رغم کاهش قابل توجه نرخ بیکاری در تابستان ۱۳۹۸، میزان اشتغال افزایش چندانی نداشته است و در تابستان ۹۸ نسبت به تابستان ۹۷ به میزان ۷۹۵ هزار و ۲۲۸ نفر به جمعیت شاغلان اضافه شده است. اینکه در گزارش‌های مختلف گفته می‌شود که نسبت به سال گذشته ۸۴۳ هزار شغل ایجاد شده است به دلیل گرد کردن آمار شاغلین است. مرکز آمار تعداد شاغلان در تابستان ۹۸ را ۲۴ میلیون و ۷۵۱ هزار نفر اعلام کرده است در حالی که این آمار حدود ۲۴ میلیون و ۷۵۰ هزار و ۸۴۴ نفر است. با در نظر گرفتن این تعداد شاغل تعداد اشتغال ایجاد شده در تابستان ۹۸ حدود ۷۹۵ هزار و ۲۲۸ نفر است.
میزان اشتغال ایجاد شده درفاصله بهار تا تابستان ۹۷ حدود ۱۰۹ هزار و ۳۴ نفر بوده است. میزان اشتغال ایجاد شده در همین بازه زمانی در تابستان ۹۸ حدود ۸۴۳ هزار بوده است.
کاهش ملموس این رقم در تابستان جای بررسی و دقت دارد. یکی از دلایل کاهش نرخ بیکاری در سال ۹۸ کاهش جمعیت فعال بوده است، افزایش سهم جمعیت بیکار ۱۵ ساله و بیشتر فارغ التحصیلان از کل بیکاران در تابستان امسال حدود ۴۳.۸ درصد بوده که نسبت به تابستان ۹۷ افزایش یافته است، این سهم در تابستان ۹۷ حدو د ۳۹.۵ درصد بوده است. این افزایش سینگالی از اوضاع نابسامان این بازار است نه بهبود وضعیت آن.
نقدی بر سیاست‌های اشتغالزایی دولت
کاهش نرخ بیکاری با این شرایط حاکی از روند کند کاهش نرخ بیکاری است. تجربه اشتغالزایی طی سال‌های اخیر نشان می‌دهد که ۸۰ درصد از اشتغال‌های ایجاد شده مربوط به بنگاه‌های زیر ۵ نفر کارکن با مشاغل ناپایدار و کیفیت پایین بوده است و سیاست‌های دولت نیز در این خصوص نقشی نداشته است.
طرح‌هایی نظیر توسعه کسب و کار‌های پراشتغال منطقه‌ای، توسعه کسب و کار پراشتغال مناطق روستایی و عشایری، اصلاح نظام آموزشی و مهارتی و توسعه کارآفرینی، برنامه فعال بازار کار، اشتغال حمایتی و خرد، ساماندهی و تثبیت اشتغال موجود، نهادسازی و اطلاعات بازار کار و نظارت بر طرح‌ها و برنامه اشتغال نمی‌تواند در مسیر اشتغالزایی نقش چشمگیری داشته باشد.