یکی از راه‌های تشخیص و تمییز افراد اصلح از غیر اصلح این است که در کنار توجه به مؤلفه‌های مثبت هر کاندیدا، مدنظر قرار دادن عملکرد و رفتار‌های نادرستی است که ممکن است نماینده و کاندید در گذشته مرتکب شده و یا هم‌اکنون و به‌خصوص در جریان رقابت‌های انتخاباتی به انجام آن‌ها مبادرت می‌ورزند.
تاکنون با استناد به آیات و روایات اسلامی و کلام بزرگان، معیار‌ها و شاخصه‌های متعددی برای شناسایی کاندیدا‌های واجد شرایط و به تعبیر دیگر شناخت افراد اصلح در انتخابات مختلف مطرح شده است، اما بسیاری از مؤلفه‌هایی که برای این موضوع تبیین شده ازجمله؛ تدین و تقوا و حتی ولایتمداری و دلسوزی برای مردم و کشور، جنبه درونی دارد و به راحتی قابل بررسی و ارزیابی نیست.
این مسئله در بسیاری از موارد سبب سردرگمی رأی‌دهندگان گردیده و امکان تصمیم‌گیری درست را از آنان سلب می‌نماید؛ اما راه‌کار برون‌رفت از این مشکل چیست؟
به نظر می‌رسد یکی از راه‌های تشخیص و تمییز افراد اصلح از غیر اصلح این است که در کنار توجه به مؤلفه‌های مثبت هر کاندیدا، مدنظر قرار دادن عملکرد و رفتار‌های نادرستی است که ممکن است نماینده و کاندید در گذشته مرتکب شده و یا هم‌اکنون و به‌خصوص در جریان رقابت‌های انتخاباتی به انجام آن‌ها مبادرت می‌ورزند.
اما این شاخصه‌ها کدام‌اند و به چه کسانی نباید رأی داد؟
۱- کسانی که در جهت اجرای منویات و مطالبات ولایت و خواسته‌ها و انتظارات مردم تعلل نموده یا مواضع مبهم و نامشخص و بعضاً مغایر و متضاد از خود بروز می‌دهند.
۲- داوطلبینی که مورد حمایت افراد فاسد، قانون‌گریز، هنجارشکن، متخلف، زالوصفت و سایر افرادی هستند که معمولاً اصول و ارزش‌های اسلامی و اجتماعی را زیر پا می‌گذارند و یا خدای ناخواسته، هم‌نشینی و همراهی کاندیداها با افرادی که متصف به چنین صفاتی هستند.
۳- کاندیدا‌هایی که به جای تأکید و تمرکز بر انجام وظیفه نمایندگی (مشارکت در قانون‌گذاری اصولی و نظارت بر حسن اجرای قوانین)، برای جلب نظر مردم و اخذ آرای بیشتر، به دادن وعده و وعید‌های ناشدنی و خارج از وظیفه و اختیارات نمایندگان روی می‌آورند.
۴- نامزد‌هایی که حاضرند برای اخذ رأی بیشتر، به استفاده از هر ابزار و روش قانونی و غیرقانونی یا مشروع و نامشروعی متوسل شده و به هر قیمتی وارد مجلس شوند.
۵- کسانی که حاضر می‌شوند با صرف میلیون‌ها و بلکه میلیارد‌ها تومان بیش از حد متعارف و چندین برابر مجموع آنچه در طول ۴ سال حضور در مجلس (به‌عنوان حقوق) دریافت می‌کنند، صرف هزینه فعالیت‌های تبلیغاتی نمایند، درحالی‌که منبع تأمین وجوه مورد استفاده آن‌ها نامشخص و عمدتاً شبهه‌ناک است.
۶- افراد وابسته به باند‌های مافیایی پنهان و آشکار قدرت و یا کسانی که در گذشته سابقه سوءاستفاده از موقعیت اجتماعی یا کاری و شغلی خود را داشته و مرتکب اقداماتی مانند؛ رانت‌خواری، پارتی‌بازی یا اختلاس شده‌اند.
۷- کاندیدا‌هایی که تلاش می‌کنند تا با اعطای هدایای مختلف، دادن شام و ناهار و انجام سایر اقدامات مشابه، عزت و منزلت هم‌وطنان خود را خدشه‌دار نموده و آن‌ها را بفریبند.
۸- افرادی که در برخورد با رخداد‌های ملی و بین‌المللی مرتبط با ایران و حتی جهان اسلام، موضع نامشخص و یا خنثی اتخاذ نموده و بی‌هیچ دلیل قابل قبولی از اعلام نظر صریح و روشن اجتناب می‌کنند.
۹- کسانی که با طرح‌هایی مانند؛ طرح شفافیت آرای نمایندگان یا طرح بررسی دارایی مسئولین مخالفت نموده و از اجرای آن بیم دارند.
۱۰- کسانی که مرعوب و مجذوب فرهنگ غرب و شرق هستند و به‌رغم پیمان‌شکنی‌های مکرر دشمنان این مرزوبوم، همچنان منتظر وقوع معجزه از سوی آن‌ها هستند.
۱۱- آن‌هایی که به خودباوری نرسیده‌اند و از اراده لازم برای اعتماد به جوانان، اتکا به نیرو‌های درون‌زا و استفاده مطلوب از منابع موجود برخوردار نیستند.
۱۲- افرادی که بدون آگاهی لازم و بدون توجه به عوارض و پیامد‌های کار، پذیرای طرح‌ها و معاهدات بین‌المللی می‌شوند و آن‌ها را مورد تأیید قرار می‌دهند.
۱۳- آن‌هایی که فاقد روحیه جهادی و عملکرد انقلابی هستند و اثری از فعالیت اجتماعی و مردمی در کارنامه آن‌ها وجود ندارد و در مشاغل خود عملکرد مطلوبی را بروز نداده‌اند.
۱۴- کسانی که خود یا فرزندانشان در ردیف ثروتمندان مرفه بی‌درد قرار دارند و نمی‌توانند شرایط عامه مردم را درک نمایند.
قطعاً بدون توجه به این نکات؛ نباید و نمی‌توانیم از مجلس آینده نیز انتظاری بیشتر از آنچه مجالس گذشته در چند دوره اخیر انجام داده‌اند، داشته باشیم.