▼ حرف روز
فلسفه یک فرمان
فرمان روز پنج‌شنبه رهبر معظم انقلاب اسلامی به سرلشکر باقری یکی از نقاط عطف تحولات مرتبط با مقابله با ویروس کروناست. فرمانده کل قوا در فرمان خود خواهان ایجاد یک قرارگاه بهداشتی و درمانی برای سازماندهی خدمات به مردم شده و نوشته بودند: «این قرارگاه باید در هماهنگی کامل با دولت و وزارت بهداشت و درمان عمل کند.» این اقدام با توجه به قرائنی که احتمال «حمله بیولوژیکی» بودن این رویداد را مطرح کرده است، می‌تواند جنبه رزمایش دفاع بیولوژیک نیز داشته باشد و بر اقتدار و توان ملی بیفزاید. برخی تحلیل‌های ارائه‌شده درباره این فرمان، به این نکته اشاره دارد که چون در فرمان رهبر انقلاب اسلامی مسئله احتمال حمله بیولوژیکی مطرح شده است، لذا موضوع ابعاد امنیتی به خود گرفته و این سناریو را که کرونا برآمده از آزمایشگاه‌های آمریکا برای مقابله با برخی کشورهای مخالف آمریکاست، شدت بخشیده است. تحلیل دیگر اما از زوایه دیگری به این موضوع می‌نگرد؛ این تحلیل فرمان رهبری را از منظر کمک به دولت معنا می‌کند. کسانی که طرفدار چنین تحلیلی هستند، نامه رئیس‌مجلس به رهبر معظم انقلاب را مبنای قضاوت خود قرار می‌دهند. دکتر لاریجانی در این نامه از رهبر معظم انقلاب اسلامی خواسته بودند تا معاون اول رئیس‌جمهور ریاست ستاد ملی مقابله با کرونا را در اختیار بگیرد. آنگونه که بعداً نائب‌رئیس مجلس رسماً بیان کرد، رهبر انقلاب در پاسخ به نامه دکتر لاریجانی، تصریح می‌کنند که شخص رئیس‌جمهور خود باید به عنوان رئیس ستاد امور را پیگیری نمایند. موضوع اما زمانی جدی شده است که رئیس‌جمهور اعلام کرد هفته‌ای یک مرتبه در جلسه ستاد شرکت می‌کند! این در حالی است که ستاد مقابله با کرونا باید به صورت روزانه و لحظه‌ای، این بحران را در کشور رصد و درباره آن تصمیم‌گیری کند و با هفته‌ای یک جلسه، کار پیش نخواهد رفت. خلاصه این دیدگاه این است که موضوع حمله بیولوژیکی را رد کرده است.
اما روایت سومی هم وجود دارد که این یادداشت بدان باور دارد؛ حکمت فرمان رهبر معظم انقلاب اسلامی از یک سو ناظر به احتمال حمله بیولوژیک است. هر چند رهبر معظم انقلاب تعبیر «احتمال» و «رزمایش» را به کار بردند، اما نشانه‌ها گویای آن است و اساساً عقل حکم می‌کند که حمله بیولوژیکی به عنوان یک احتمال در نظر گرفته شود. در روزهای اخیر، جمعی از متخصصان در کشورهای جهان موضوع حمله بیولوژیک را با استدلال پیش کشیده‌اند؛ در چنین وضعیتی شرط احتیاط و عقلانیت آن است که این موضوع محتمل با جدیت دنبال شود. از دیگرسو، کمک به دولت برای برطرف کردن فوری خطرات این ویرس نیز ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
▼ گزارش روز
نقش قدرت ایران در کاهش اختیارات ترامپ
پاسخ قاطع ایران به بحران‌آفرینی «ترامپ» موجب ایجاد محدودیت‌هایی برای تصمیم‌گیری‌های رئیس‌جمهور آمریکا شده است. «کریس مورفی» سناتور دموکرات آمریکایی سیاست‌های افراطی «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا در قبال ایران را به باد انتقاد گرفت. مورفی با انتقاد از ترور سردار سپهبد «قاسم سلیمانی» فرمانده شهید نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به دستور ترامپ، نوشت: «قرار بود حمله به [سردار] سلیمانی، بازدارندگی [آمریکا] علیه ایران را احیا کند؛ [اما] نکرد.» وی ضمن اشاره به عملیات انتقام موشکی سپاه علیه پایگاه «عین‌الاسد» در عراق گفت: آنها (ایران) تلاش کردند صد آمریکایی را در عین‌الاسد به قتل برسانند. سپس نواب آنها سه نفر از افراد ما را به قتل رساندند. این سناتور آمریکایی در جمله دیگری افزود: «این ایده که کشتن یک ژنرال ایرانی دیگر می‌تواند به تنش‌ها خاتمه دهد، در تضاد با حقایق [میدانی] است.» مورفی در توئیت دیگری درباره شکست سیاست‌های کاخ سفید در قبال تهران نوشت: «سیاست ترامپ در قبال ایران کاری جز قوی‌تر کردن آنها و ضعیف‌تر کردن آمریکا نکرده است. ایران اکنون اورانیوم کافی برای بمب دارد.» وی با اذعان به اینکه نظامیان آمریکایی در منطقه غرب آسیا در خطر هستند، اضافه کرد: «نظامیان ما در خطر روزانه قرار دارند و اکثراً بی‌دفاع هستند. نواب ایران در سوریه، لبنان و عراق قوی‌تر شده‌اند. زمان تغییر مسیر رسیده است.» مورفی قبلاً هم با اشاره به سفر مهم رئیس‌مجلس ایران به لبنان گفته بود سیاست فاجعه‌بار واشنگتن موجب تقویت نفوذ ایران در لبنان شده است. در همین حال «الیوت اِنگل» رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا در جلسه تصویب طرح کاهش اختیارات ترامپ در حمله به ایران گفت: «پیام طرح ما این است که مردم آمریکا به دنبال جنگ با ایران نیستند.» شایان ذکر است مجلس نمایندگان آمریکا دو طرح مجزا را برای کاهش اختیارات نظامی ترامپ و منوط کردن هرگونه اقدام نظامی علیه ایران به اعلام موافقت کنگره تصویب کرد. مجلس سنای آمریکا هم قطعنامه‌ای را به منظور محدود کردن اختیارات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور برای اقدام نظامی علیه ایران به تصویب رساند.
▼ خبر ویژه
یک بار دیگر نامه گلایه‌آمیز دکتر نمکی را بخوانید
سه عضو فراکسیون امید، یعنی طیبه سیاوشی، فاطمه سعیدی و حمیده زرآبادی با انتشار توئیت‌های هماهنگی موضوع استفاده از منابع مالی فراوان بنیاد مستضعفان و ستاد اجرایی فرمان امام(ره) برای پیشگیری از شیوع کرونا را پیش کشیده‌اند. پروانه سلحشوری با انتشار توئیتی درخواست کرده بود برای جلوگیری از شیوع کرونا توئیتر و تلگرام را رفع فیلتر کنند. سه عضو دیگر فراکسیون امید، یعنی طیبه سیاوشی، فاطمه سعیدی و حمیده زرآبادی هم با انتشار توئیت‌های هماهنگی طوری استفاده از منابع مالی فراوان بنیاد مستضعفان و ستاد اجرایی فرمان امام(ره) برای پیشگیری از شیوع کرونا را پیش کشیده‌اند که گویی دولتی در این میان وجود ندارد. در توئیت مشترک این سه نماینده عضو فراکسیون امید آمده است: «پیشگیری از شیوع کرونا به هر دلیل موفق نبوده؛ دو گام ضروری: ۱ـ دستور شورای عالی امنیت ملی برای قرنطینه ۱۰۰ درصد نقاط بحرانی ۲ـ استفاده از منابع مالی فراوان شستا، ستاد اجرایی فرمان امام(ره)، بنیاد مستضعفان و هلدینگ‌های پتروشیمی، برای تهیه و توزیع ماسک، لباس، عینک و سایر ملزومات کادر درمانی.» خانم‌های نماینده بار دیگر نامه گلایه‌آمیز «دکتر نمکی» وزیر بهداشت به آقای رئیس‌جمهور را مطالعه کنند تا متوجه شوند مشکلات از کجا نشئت می‌گیرد. خوب است در این دوره سخت که بخش مهمی از مردم و مسئولان در حال تلاش برای ریشه‌کن کردن این بیماری هستند، آنها که نمی‌خواهند یا قصد کمک ندارند، حداقل سکوت کنند و با حاشیه‌سازی و ماهیگیری سیاسی پرونده خود را در اذهان عمومی سیاه‌تر نکنند.
▼ اخبار
1ـ کُرکُری خطرناک
یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه آمریکا ویروس کرونا را وارد چین کرد، گفت: «این ویروس به خاطر رعایت نکردن مسائل مربوطه، به ایران و سایر کشور‌ها سرایت کرد، ولی درنهایت یک حمله بیوتروریستی توسط آمریکا به چین است.» «ابوالفضل حسن‌بیگی» در گفت‌وگو با «ایسنا» اظهار کرد: «بیش از دو دهه است که قدرت‌های دارای حق وتو برای یکدیگر کُرکُری می‌خوانند و تلاش می‌کنند تا قدرت خود را به رخ یکدیگر بکشانند. آمریکا تمامی تلاشش را کرد تا خود را قدرت برتر به دنیا معرفی کند. چین هم تمامی اقداماتش را برای مقابله با آمریکا انجام داد تا جایگاه خود را حفظ کند. در همین حال سخنگوی وزارت خارجه چین با بیان اینکه احتمال دارد آمریکا عامل انتقال ویروس «کرونا» به شهر «ووهان» بوده باشد، به واشنگتن توصیه کرد در مورد سابقه ابتلای شهروندان آمریکایی به این ویروس شفاف‌سازی کند. دولت چین روز پنج‌شنبه از آمریکا خواست در مورد سابقه ابتلا به ویروس «کرونا» جدید (کووید‌ـ 19) در آمریکا و احتمال انتقال این ویروس به چین توسط ارتش آمریکا، شفاف‌سازی کند.»
2ـ واکنش اتاق بازرگانی بین‌المللی به درخواست رفع تحریم ایران
«غلامحسین شافعی» رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران بیستم اسفندماه طی نامه‌ای به رئیس اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) از او خواست در زمینه دسترسی ایران به تجهیزات پزشکی برای مقابله با کرونا تلاش کند. شافعی در این نامه تحریم‌های آمریکا را علت عدم دسترسی ایران به امکانات و تجهیزات لازم برای مقابله با کرونا دانسته و آورده است: «در شرایطی که تحریم‌های یک‌جانبه و غیرانسانی ایالات متحده آمریکا علیه ملت ایران، شرایط تهیه اقلام و لوازم مورد نیاز پزشکی و بهداشتی را مشکل کرده است، مساعدت فوری اتاق بازرگانی بین‌المللی و جامعه جهانی، موجب امتنان است.» پس از انتشار ارسال این نامه، صفحه رسمی اتاق بازرگانی بین‌المللی در توئیتر نوشت: «ما صدای شما را می‌شنویم و ملزم به کمک‌رسانی به هر سازمانی که نقشی در جلوگیری از شیوع دارد، هستیم.» انتظار می‌رود طی روزهای آینده پاسخ رسمی رئیس اتاق بازرگانی بین‌المللی در زمینه کمک به ایران برای تهیه تجهیزات پزشکی ارسال شود.
3ـ در این وانفسا روحانی کجاست؟
«علی ربیعی» سخنگوی دولت در بخشی از سرمقاله امروز روزنامه «ایران» با عنوان «در این وانفسا روحانی کجاست؟» نوشت: «کرونا دل‌مشغولی و زندگی روزمره تمام دولت شده است. رئیس‌جمهوری روزانه تماس‌های تلفنی با استان‌داران دارد و دستورات لازم را صادر می‌کند. من حداقل هفته‌ای سه بار در جلسات مختلف در بحث کرونا با رئیس‌جمهوری مشارکت دارم. مهم‌ترین موضوع این است که چگونه اقدام کنیم تا صف اول مبارزه ما نشکند. جهان با کمبود ماسک روبه‌رو شده، اما دولت جلسات و اقدامات ویژه برای تولید ضدعفونی‌کننده‌ها و ماسک‌ها برگزار کرده و انجام می‌دهد. درست در زمانی که با یک خبر در کشورهای توسعه‌یافته با اقتصاد قوی، مثل کانادا و استرالیا فروشگاه‌ها غارت می‌شوند، همت دولت بر این است که چگونه ما مردم را نگران نکنیم و کالا‌های اساسی را تأمین کنیم.»
4ـ فقط رئیس‌جمهور برجام بود
«ناصر ایمانی» در پاسخ به این پرسش که آیا انفعال دولت به عدم احساس نیاز رئیس‌جمهور به آرای عمومی در این دوره دولت مربوط می‌شود یا خیر، گفت: «من تصور می‌کنم اصلاً از سال ۹۲ که آقای روحانی بر کرسی ریاست‌جمهوری تکیه زد، برای خود صرفاً یک وظیفه متصور بود و آن برجام بود. او در دوران ریاست‌جمهوری‌اش هیچ هدف دیگری به جز به سرانجام رساندن برجام برای خود تعریف نکرده بود. وقتی برجام متولد شد و سر زا از دنیا رفت، آقای روحانی آن‌قدر ناامید شد که خود را از انجام عموم کار‌ها کنار کشید. حسن روحانی فقط رئیس‌جمهور برجام بود و به جز آن رئیس‌جمهور هیچ امر دیگری نبود. آقای روحانی بعد از مرگ برجام آن‌قدر عزادار شد که در عموم مسائل منفعل عمل کرد و این شرایط تا کنون هم ادامه دارد.»
▼ اخبار کوتاه
◄ سازمان بهداشت جهانی روز جمعه هشدار داد در حال حاضر اروپا کانون بیماری همه‌گیر کرونا در جهان به شمار می‌آید. به گزارش خبرگزاری «آسوشیتدپرس» سازمان بهداشت جهانی تأکید کرد اقدامات قرنطینه باید با گام‌های دیگر برای مبارزه با ویروس کرونا از جمله افزایش آگاهی‌ها همراه باشد. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، در حال حاضر بیش از ۵ هزار نفر در سرتاسر جهان به دلیل ابتلا به ویروس کرونا جان خود را از دست داده‌اند و هنوز درک درستی از راه‌های انتقال ویروس کرونا در جهان وجود ندارد.
◄ «علیرضا رحیمی» فرمان رهبری را موجب ایجاد تمرکز در میدان‌داری نیرو‌های مسلح برای مهار فاجعه ملی (کرونا) دانست و نوشت: «فرمان رهبری چیزی از مسئولیت دولت و شخص رئیس‌جمهور در مدیریت روزانه فاجعه کرونا کم نمی‌کند. واحدهای مختلف نظامی در دو بخش لجستیک و بهداری در میدان، کمک‌کار دولت در شرایط بحرانی بوده‌اند، اما متفرق. فرمان رهبری تمرکزی در میدان‌داری نیرو‌های مسلح برای مهار فاجعه ملی ایجاد خواهدکرد.»
◄ مجله «فوربز» گزارش داد: «غرق شدن بورس آمریکا در تبعات شیوع ویروس کرونا که به از دست رفتن 10 درصد ارزش بورس این کشور منجر شد، 78 میلیارد دلار از ثروت 20 ثروتمند برتر جهان را به باد داد. «جف بزوس» ثروتمندترین فرد جهان و بنیان‌گذار شرکت آمازون شاهد سقوط 7 درصدی ثروت خود با سقوط 8 درصد ارزش سهام آمازون بود و 8 میلیارد دلار ضرر کرد.»
◄ شرکت ایران خودرو با تشکیل ستاد توسعه و تعمیق ساخت داخل در فرصتی کوتاه توانست با ایجاد ارتباط و اتحاد بین صنعت و دانشگاه (محققان و پژوهشگران) و با همکاری ۳۲ شرکت قطعه‌ساز موفق و کارآفرین، از ۲۲۱ قطعات اصلی و وارداتی خودرو، برای خودکفایی تعداد ۶۸ قطعه اقدام و تعداد ۳۲ قطعه اصلی را به تولید انبوه برساند.
◄ «ریاض حداد» سفیر سوریه در روسیه اظهار داشت: «آمریکا همه چاه‌های نفتی در شمال شرق سوریه را تحت کنترل و تسلط خود درآورده است و به سرقت نفت آنها مبادرت می‌کند.» وی گفت: «آزادسازی این مناطق نفتی از اشغالگری آمریکا به احیای اقتصاد سوریه و بهبود وضعیت کشور کمک می‌کند.»
◄ جداول و ماده واحده‌هایی نهایی لایحه بودجه مصوب کمیسیون تلفیق و ارسالی به شورای نگهبان نشان می‌دهد، سال آینده سازمان مالیاتی یک درآمد 700 میلیارد تومانی از محل مالیات بر واحدهای مسکونی گران‌قیمت (با احتساب عرصه و اعیان) کسب خواهد کرد.
◄ به گزارش «ایمیدرو» ۱۰ شرکت بزرگ فولادساز کشور از ابتدای فروردین تا پایان بهمن، ۶ میلیون و ۵۱۳ هزار و ۱۲۳ تن انواع شمش و محصولات فولادی صادر کردند. این رقم در مدت مشابه سال گذشته حدود ۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تن بود.