یادداشت: واکنش روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها به گزارش تفریغ بودجه 97 جای بسی تأمل دارد. تیتر روزنامه شرق با عنوان «سیاهه تخلفات»، روزنامه دنیای اقتصاد با تیتر «تلفات مالی دلار 4200»، جهان صنعت با تیتر «غارت قانونی» نمونه‌هایی از واکنش رسانه‌ها به گزارش دیوان محاسبات در مورد واگذاری ارز 4200 تومانی است. البته رسانه‌های اصلاح‌طلب که به‌نوعی حامی دولت هم می‌باشند در این مسیر پیشتاز بودند.
گزاره‌های تحلیلی:
1- دوگانه افزایش سرمایه اجتماعی و دفاع از حقوق عامه مردم باید محور هرگونه موضع‌گیری و اعلام نظر در گزارش تفریغ بودجه قرار بگیرد به‌گونه‌ای که هیچ‌کدام فدای دیگری نشود. اختلاف آماری که دیوان محاسبات در گزارش‌های تفریغ به‌صورت سالانه ارائه می‌دهد از جهت نظارت بر بودجه کشور، بسیار مهم و حیاتی است ولیکن نباید به‌گونه‌ای باشد که به اعتماد عمومی لطمه بزند. 2- اختلاف آمار در گزارش تفریغ مطلقاً به معنی فساد و یا اختلاس نیست، بلکه گزارش مغایرت حسابرسی است که ممکن است در بخشی از آن فسادی نیز رخ داده باشد؛ مثلاً در گزارش تفریغ بودجه سال 97 بنا به ادعای رئیس‌کل بانک مرکزی بخشی از ارز واگذارشده به تجار برای واردات کالا، زمان‌دار بوده است و شرکتی حق داشته است طی یک سال این میزان کالا را وارد کند؛ بنابراین تسویه وجوه در همان سال مقدور نبوده است و نباید کل این مبلغ به‌عنوان فساد و یا اختلاس تلقی شود. 3- سیستم نظارتی دیوان محاسبات در شرایط فعلی نیاز به بازبینی دارد به‌گونه‌ای که بتواند نظارت خود را هم‌زمان با مصرف بودجه کشور انجام دهد. گسترش فناوری‌های محاسباتی و نظارت هوشمند می‌تواند هم از اختلافات گزارش تفریغ بکاهد و هم اثربخشی گزارش‌ها را ارتقاء دهد. همکاری و هماهنگی سه قوه در این موضوع راهگشاست.
نکته راهبردی: در تحلیل گزارش تفریغ بودجه عده‌ای از تحلیلگران و به‌ویژه فعالان سیاسی و حزبی از این موقعیت برای ضربه زدن به رقیب استفاده می‌کنند، غافل از اینکه جنجال‌آفرینی خارج از واقعیت بر سر این موضوع، اعتماد عمومی از کارآمدی نظام را تضعیف می‌کند.
نویسنده: علی کارگر