انتخابات پارلمانی زودهنگام عراق روز یکشنبه 18 مهر 1400 در فضایی امن و آرام برگزار شد. اما نتایج اعلام شده اعتراضات بسیاری از ائتلاف ها و نامزدها به ویژه گروه های مقاومت را برانگیخت.
بنا بر اعلام کمیسیون انتخابات عراق، به محض پایان فرآیند رای گیری در انتخابات پارلمانی این کشور نیز که از ساعت هفت صبح به وقت محلی در هشت هزار و ۲۷۳ حوزه رای گیری شامل ۵۵ هزار و ۴۱ شعبه اخذ رای آغاز شد و در ساعت 18 به پایان رسید، فرآیند شمارش آرای شرکت کنندگان در آن آغاز شد.
کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق همچنین اعلام کرد که هزار و 249 ناظر بین المللی به همراه 147 هزار و 152 ناظر محلی در نخستین انتخابات پارلمانی زودهنگام این کشور از سال 2003 میلادی تاکنون حضور داشتند در حالی که 510 خبرنگار خارجی نیز آن را پوشش دادند.
بنا بر اعلام کمیساریای عالی مستقل انتخابات عراق میزان مشارکت در انتخابات این کشور 41 درصد بوده است که بر خلاف پیش بینی ها و نظرسنجی ها، یک رقم پایین است.
برخی تحلیلگران در چرایی کاهش مشارکت، به اموری چون سرخوردگی مردم از احزاب سنتی و نیز تبلیغات رسانه های معاند در ناامید کردن مردم عراق نسبت به هر گونه تغییر و اصلاح در این کشور اشاره کرده اند.
نتایج عجیب و اعتراضات
در بحث نتایج، طبق اعلام این کمیساریا بیشترین کرسی ها نصیب گروه هایی چون جریان صدر 73 کرسی، ائتلاف سنی تقدم ۳۸ کرسی، ائتلاف دوله القانون 37 کرسی، حزب دموکرات کردستان عراق 32 کرسی، ائتلاف سنی عزم 15 کرسی، جنبش مدنی امتداد 19 کرسی، ائتلاف شیعی الفتح 14 کرسی، جریان حکمت ملی 2 کرسی و ائتلاف النصر 2 کرسی شده است.
البته پس از اعتراضات و شمارش دستی آرا میزان این کرسی ها تغییر کرد. برای نمونه تعداد کرسیهای صدر به 70 کرسی کاهش یافت و کرسی های ائتلاف الفتح به 18 و دولة القانون به 38 افزایش یافته است. به گفته کمیساریای عالی انتخابات عراق این نتایج هنوز نهایی نیست و امکان تغییر آن وجود دارد.
با این حال اعتراضات همچنان ادامه دارد. اعلام نتایج اولیه انتخابات پارلمانی زودهنگام عراق، اعتراضات احزاب و جریان‌های سیاسی و ائتلاف‌های مهمی همچون ائتلاف الفتح، دولت قانون، حزب اسلامی عراق از احزاب اهل سنت و حتی اتحادیه میهنی کردستان عراق را به دنبال داشته است.
در این راستا، هیأت هماهنگی گروه های مقاومت عراق در واکنش به نتایج اولیه انتخابات پارلمانی این کشور ضمن هشدار به دستکاری در نتایج انتخابات تأکید کرد، با توجه به رخدادهای خطرناکی مانند دستکاری در نتایج انتخابات و بروز ادله‌های محکم مبنی بر ساختگی بودن آن، شکست و ناکارآمدی کمیساریای کنونی انتخابات مشخص است.
هادی العامری رهبر ائتلاف فتح هم اعلام کرده است به هیچ قیمتی زیر بار نتایج ساختگی انتخابات پارلمانی نمی رویم. احمد الاسدی سخنگوی ائتلاف الفتح نیز در سخنانی گفت نتایج اعلام شده از سوی کمیساریای عالی انتخابات متفاوت با آن چیزی است که نزد نامزدها وجود دارد. به همین دلیل ما این نتایج را نپذیرفته و امروز با اسناد و مدارکی که در اختیار داریم به آن اعتراض خواهیم کرد.
عصائب اهل الحق از گروه های مقاومت عراق هم ضمن اعتراض به نتایج انتخابات تاکید کرد بزرگترین قربانی این نتایج، حشد الشعبی است و برخی در داخل و خارج از عراق پیش از انتخابات به این موضوع اشاره کردند و اینکه در مرحله آتی برای انحلال حشد و یا ادغام آن با برخی نهادهای امنیتی دیگر تلاش خواهد شد.
از طرفی، ویدئوهای مختلفی از تظاهرات معترضان به نتایج انتخابات در مناطق مختلف عراق در فضای مجازی عراق منتشر شده است که همچنان ادامه دارد. بر اساس این گزارش، مردم در منطقه الخالص استان دیالی در اعتراض به نتایج انتخابات تظاهرات کردند.همچنین معترضان به نتایج انتخابات مسیر کرکوک به بغداد را بستند. ویدئویی نیز از تظاهرات طرفداران حشد شعبی در اعتراض به نتایج انتخابات اخیر منتشر شده است.
در مقابل، کمیساریای عالی انتخابات نسبت به نتایج اعلام شده مطمئن بوده و در عین حال اعلام کرده است همه گروه‌ها ۳ روز فرصت دارند که اعتراض‌های خود با سند و مدرک به کمیساریا اعلام کنند و تاکنون شکایت‌های متعددی به کمیساریا رسیده و این کمیساریا همه اعتراضات را بررسی خواهد کرد.
به گفته کمیساریا مردم در جریان روند رأی‌گیری هستند و صدها ناظر داخلی و خارجی در کنار رسانه‌ها روند انتخابات را زیر نظر داشتند و برداشت عمومی مردم و نامزدها هم رضایت از روند اجرای انتخابات است.
همسو با کمیساریای عالی انتخابات عراق، سازمان ملل و اتحادیه اروپا نیز که در جریان نظارت انتخابات عراق حضور داشتند نتایج انتخابات را تایید کرده اند.
از سوی دیگر، مقتدی صدر رهبر جریان صدر عراق که تا این جای کار برنده قاطع این انتخابات است، با صدور بیانیه ای از تمامی گروههای عراقی خواست تا خویشتنداری کنند. صدر در این بیانیه گفت مهم نیست که چه کسی در این انتخابات پیروز شده، بلکه مهم خدمت به ملت عراق و امنیت آن است؛ اختلافات سیاسی درباره صندوق‌های رای و تاخیر در اعلام نتیجه و فشار بر کمیساریای انتخابات، اولین نتیجه ای منفی که خواهد داشت ضرر ملت و نه ضرر گروههای سیاسی خواهد بود.
آیا در انتخابات تقلب صورت گرفته است؟
با توجه به نتایج عجیب انتخابات عراق و فاصله زیاد کرسی ها در میان احزاب سنتی، احتمال تقلب و دستکاری در نتایج انتخابات افزایش یافته است. این در حالی است که پیش از انتخابات نیز نگرانی هایی نسبت به تقلب در انتخابات به ویژه در جهت حذف و کاهش آرای گروه های مقاومت مطرح بود.
در انتخابات های قبلی هم گزارش هایی از تقلب و یا سرقت و آتش زدن صندوق های رای منتشر شده و همین امر موجب بی اعتمادی مردم و نیز گروه های مختلف سیاسی به ساختار اجرایی و نظارتی انتخابات عراق شده است. شایان ذکر است چند ماه پیش یکی از اعضای سابق کمیساریای علی انتخابات عراق دستگیر شده و به تقلب در انتخابات پیشین اعتراف کرده بود.
در شرایط فعلی، مساله ای که معترضان به آن اشاره دارند مقوله «دستکاری» است، بدین معنا که هر چند شمارش آرا ممکن است درست انجام شده باشد، اما در تجمیع و اعلام نتایج تقلب صورت گرفته و آمار واقعی اعلام نشده است.
از طرفی در بسیاری از دوایر، ائتلاف ها و نامزدهایی که رای پایین آورده اند ادله ای ارائه کرده اند که حاکی از تعارض معنادار آرای داده شده توسط مردم با تعداد آرایی است که در اعلام نتایج اعلام شده است و این ادله که تعداد بالایی دارد نشانگر دستکاری در نتایج انتخابات است.
در هر حال اعتراض به نتایج باید روند قانونی خود را طی کند و طبعا هر گونه ناآرامی و آشوب به مصلحت عراق نیست. اما سوال این است که در صورتی که اعتراضات به نتیجه نرسید، کدام راهکار یا مرجع قانونی یا نظارتی داخلی یا خارجی قادر به حل و فصل این مساله خواهد بود؟
به عبارتی اگر نتایج آرا تغییری نکرد و یا تغییرات اندک باشد، معترضانی مانند هیأت هماهنگی گروههای مقاومت عراق چه گزینه و راهکاری در پیش خواهد داشت؟ آیا به نتایج رسمی گردن می نهند یا شیوه دیگری در پیش می گیرند؟ شاید در آینده ای نه چندان دور پاسخ این سوالات و ابهامات روشنتر شود.