رهبر معظم انقلاب سال ۱۴۰۱ را با عنوان تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین نامگذاری کردند شعاری که در حقیقت مسیر توسعه و پیشرفت کشور را مشخص می کند و به گفته کارشناسان و صاحبنظران در واقع سیاستگذاری است که تنها مختص به امسال نیست بلکه نقطه آغازین آن باید زده شود و ضمن تحقق تا پایان سال در سال های آینده نیز گسترش و ادامه یابد.
سیاستی برای عملکرد یکساله
اما شعار سال سوای از آنکه مسیر عملکرد یکساله دولت و دستگاه های مختلف در زمینه تولید، شرکت های دانش بنیان و کمک به اشتغال آفرینی را مشخص می کند باید دید راه های تحقق آن چیست و چگونه باید محقق شود؟ آیا تاکنون بعد از گذشت ۳ ماه و اندی در مسیر تحقق این شعارِ توسعه و پیشرفت ساز کارهای عملیاتی شده است یا بیش از تحقق در حق آن تعلل شده است؟
برای بررسی بیشتر باید به نکاتی چند در گفتار کارشناسان و صاحبنظران حوزه اقتصاد و سیاستگذاری اقتصادی توجه شود. نکاتی که از کنترل تورم، افزایش سرمایه‌گذاری، تسهیل صدور مجوز برای شرکت های دانش بنیان، کاهش قیمت تمام‌شده، مسکن، اشتغال، رتبه کسب‌وکار تا صادرات محصولات دانش‌بنیان را در بر می گیرد و می توان با اهتمام به هر یک از آنها مسیر تحقق شعار سال را همانند پازلی مهندسی شده در کنار هم چید.
تولید؛ کلیدواژه رشد اقتصادی
باید اذعان داشت تولید به عنوان یکی از سرفصل های مهم اقتصاد سالهاست همانند کلیدواژه ای کلیدی در نامگذاری سالها توسط رهبر معظم انقلاب استفاده میشود و این نشان از اهمیت تولید در ساختار اقتصادی کشور دارد امری که میتواند مسیر توسعه و پیشرفت کشور را به درستی ترسیم کرده و خودکفایی و عدم وابستگی را به ارمغان بیاورد.
حالا تولیدی که بر مبنای دانش باشد قطعا جایگاهی به مراتب ارزنده تر در رشد اقتصادی کشور خواهد داشت. تولیدی با استفاده از ظرفیت های دانشگاهی و با تکیه بر علم دانشمندان و دانش پژوهان کشور می تواند تولید را در مسیری هدایت کند که بر مبنای آخرین تحولات و پیشرفت های دنیا به تکنولوژی بومی ختم شود.
تحقق شعار سال و حمایت از دانش بنیان ها
در مسیر تحقق این مهم سید‌احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد و دارایی اولویت اول دولت در سال 1401 را تقویت و حمایت از تولید دانش‌بنیان عنوان کرده و افزوده بود: «با توجه به نقش وزارت اقتصاد در حوزه‌های گمرکی، مالیات، بیمه و مسائل بانکی، این وزارتخانه هم باید موانع را از پیش پای شرکت‌های دانش‌بنیان بردارد تا این شرکت‌ها در یک فضای امن به فعالیت بپردازند و هم از ظرفیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در تقویت زیرساخت‌های مالی، گمرکی و بانکی و بیمه‌ای خود استفاده کند.»
تحقق تولید دانش بنیان بدون حمایت میسر نخواهد بود چرا که حتی اگر تولیدی برمبنای علم و دانش روز صورت بگیرد ولی برای فروش و صادرات حمایت نشده و با سنگ اندازی های مختلف مواجه شود قطعا نمی تواند سهمی در رشد اقتصاد و تولید ملی داشته باشد.
حذف قوانین مزاحم تولید
سید‌رضا فاطمی امین، وزیر صمت هم به صادرات محصولات دانش‌بنیان اشاره و ضمن تاکید بر سه بسته پیشنهادی برای تحقق شعار سال گفته بود: بسته اول مربوط به اقدامات وزارت صمت برای حمایت و مانع‌زدایی از تولید است. بسته دوم مرتبط با دولت، وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های مرتبط اجرایی است که در ستاد اقتصادی دولت مصوب میشود و مستقیم به دولت ارسال خواهد شد و بسته سوم مربوط به قوانین مزاحم و مازاد و مخل تولید است.
همانطور که وزیر صمت نیز بدان اشاره کرده بود برای تحقق شعار سال باید قوانین مزاحم و مخل تولید از سر راه تولید دانش بنیان برداشته شود. قوانینی که از مزاحمت های مالیاتی تا مجوزهای لازم الصدور را در بر میگیرد و گاهی چنان در مسیر تولید سنگ اندازی می کند که کارآفرین و تولیدکننده را از ادامه مسیر منصرف می کند.
کنترل تورم
یکی دیگر از موارد مهم در زمینه تحقق شعار سال از منظر کارشناسان اقتصادی کنترل تورم و افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه های مختلف تولیدی است.
یکی دیگر از مواردی که می تواند تحقق شعار سال را تسهیل کند، صدور مجوز برای کسب‌وکارهای مختلف و خصوصا کسب و کارهای بر پایه دانش است چرا که ایجاد محدودیت برای کسب و کار ولو محدودیت در صدور مجوزات لازم کسب و کارِ فعالان اقتصادی به‌عنوان پیشرانان عرصه تولید، کاهش رشد اقتصادی و وضعیت نامطلوب تولید را به وجود خواهد آورد.
لزوم کنترل قیمت ها در مسیر تحقق شعار سال
از منظر برخی کارشناسان قیمت تمام شده یکی از مهمترین دغدغه تولیدکنندگان داخلی است که می تواند در مسیر تحقق شعار سال نیز مانع ایجاد کند. کنترل قیمت ها و جلوگیری از قیمت های بی منطق نیز یکی دیگر از راه های تحقق شعار سال محسوب میشود چرا که افزایش قیمت ها می تواند روی مواد اولیه تولید نیز اثر گذار باشد قیمت تولید و قیمت نهایی و رقابتی در قیاس با محصولات مشابه را افزایش دهد و توان خریدار نهایی را تا حد زیادی کاهش دهد و این امر در ادامه مسیر تولید خلل ایجاد می کند.
نقش دانش بنیان ها در اشتغال آفرینی
شاید مهمترین گزینه در تحقق شعار سال تولید براساس علم و دانش بومی و بهره گیری از مهندسان و دانشمندان و پژوهشگران داخلی باشد؛ تولید باید بر مبنای دانش پیش برود تولیدی که دانش‌بنیان شود کم‌هزینه است، ارزش افزوده بیشتری دارد، محصول بیشتری خواهد داشت و می تواند نقش مهمی در اشتغال آفرینی داشته باشد لذا تحقق شعار سال را در مسیر درستی پیش خواهد برد.