جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق همواره روابطی تنگاتنگ، دوستانه و صمیمی دارند و مردم دو کشور به دلیل درهم تنیدگی فرهنگی و قومی، در بازه‌های زمانی مختلف ازجمله ایام محرم و به ویژه اربعین با سفر به مکان‌های زیارتی تعاملات فرهنگی خود را ارتقا می‌دهند.
مقام‌های ارشد کشورمان بار‌ها بر صمیمیت روابط میان دو کشور تأکید کرده اند، ازجمله اینکه علی اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری در امور بین الملل در یکی از دیدار‌های خود با وزیر امور خارجه عراق تأکید کرد اگر ایران در منطقه با چندین کشور سطح روابط بالایی داشته باشد، عراق در صدر این کشورهاست.
بی تردید چنین روابطی دستمایه کینه توزی دشمنان مشترک دو ملت ازجمله آمریکا و رژیم صهیونیستی و برخی متحدانشان در منطقه قرار داشته و با تبلیغات سیاسی-رسانه‌ای تلاش کرده اند دو ملت و دولت را از هم دور کنند. طبعاً اوج این تلاش‌ها درست در نقطه‌ای از زمان، یعنی اربعین است که مردم ایران مشتاقانه به زیارت کربلا مشرف می‌شوند و مردم عراق با آغوش باز از خویشان و هم مسلکان خود از ایران استقبال می‌کنند.
از شایعات چند وقت اخیر درباره به رسمیت نشناختن دانشگاه‌های ایران از سوی عراق گرفته تا شبهه افکنی در فضای سیاسی این کشور نسبت به ادعای مداخله ایران در عراق، همه و همه با هدف تخریب روابط حسنه دو ملت دوست و برادر انجام می‌شود.
برای بررسی بیشتر این موضوعات با امجد مظفر، رایزن فرهنگی عراق در ایران گفتگو کرده ایم که مشروح آن در ادامه بیان می‌شود.
زیارت اربعین، فصل ممیز روابط
ایران و عراق
ماه محرم و در ادامه زیارت اربعین ازجمله موضوعاتی است که موجب استحکام بیش از پیش روابط میان ایران و عراق می‌شود. با وجود این، دشمنان مشترک دو کشور نمی‌خواهند روابط حسنه برقرار باشد. به نظر شما برای خنثی کردن فضای رسانه‌ای معاند چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟
مظفر: روابط میان ایران و عراق بسیار گسترده و موضوع اربعین یکی از شاخص‌های آن است. بی‌تردید جمهوری عراق از زائران ایرانی و همه زائرانی که در این مراسم شرکت می‌کنند استقبال می‌کند، کما اینکه در سال‌های گذشته شاهد حضور بسیاری از زائران کشور‌های مختلف به‌ویژه جمهوری اسلامی ایران در عراق بودیم.
جمهوری عراق از زائران ایرانی که در مراسم اربعین شرکت می‌کنند استقبال می‌کند، کما اینکه در سال‌های گذشته شاهد حضور بسیاری از زائران کشور‌های مختلف به‌ویژه جمهوری اسلامی ایران در عراق بودیم.
موضوع ایران و عراق محدود به موضوع و پدیده‌ای خاص نیست، بلکه رابطه میان دو کشور تاریخی و در حوزه‌های مختلف بسیار گسترده است. ایران و عراق رابطه جغرافیایی، اجتماعی و دینی دارند و خانواده‌های مشترکی در دو سوی مرز با یکدیگر در ارتباط هستند.
به همین دلیل رسانه می‌تواند نقش بارز و برجسته‌ای در این زمینه داشته باشد و بی تردید اربعین موضوعی است که دو ملت را به هم نزدیکتر خواهد کرد.
عراق می‌تواند در این مراسم میزبان زائران از تمام کشور‌ها باشد و ایران هم یکی از همین کشورهاست. اطمینان دارم مردم عراق در هر دوره از برگزاری مراسم اربعین میزبان خوبی برای تمام زائران ازجمله زائران ایرانی بوده‌اند و خواهند بود.
گزارش‌های ادعایی در زمینه وجود فضای ضد ایرانی در عرصه سیاسی عراق شنیده می‌شود. آیا ممکن است این فضا زیارت اربعین را در آینده تحت تأثیر قرار دهد و بغداد بخواهد با تحریک برخی طرف‌ها محدودیت‌هایی اعمال کند؟
مظفر: مراسم اربعین همیشه در هر فضای داخلی و خارجی برگزار شده است و عراقی‌ها همواره میزبانان خوبی برای زائران ایرانی و زائران تمام کشور‌ها بوده‌اند.
به نظر می‌آید این بار نیز عراقی‌ها جنب و جوش و دغدغه خاصی برای فرارسیدن این روز‌ها دارند، زیرا میزبانی از زائران اباعبدالله الحسین (ع) عادت عراقی‌هاست.
بی‌تردید زائران ایرانی می‌توانند در کنار زائران کشور‌های دیگر این مراسم را پرشورتر کنند و ان‌شاءالله شاهد برنامه‌ای خوب در مراسم اربعین سال جاری باشیم.
در زمینه تدابیر فرهنگی اتخاذ شده در عراق برای میزبانی از زائران اربعین می‌توانم به طور کلی بگویم مردم در مسیر پیاده روی اربعین در حال آماده کردن موکب هایشان هستند و تمام زیرساخت‌ها برای برگزاری هر چه بهتر این مراسم در حال فراهم شدن است.
دانشگاه‌های ایران بیشترین پیشرفت‌ها را در منطقه و جهان داشته اند
مدتی پیش شایعاتی مطرح شد مبنی بر اینکه دولت عراق مدارک ۲۷ دانشگاه ایران ازجمله ۱۸ دانشگاه دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد و ۱۴ دانشگاه علوم پزشکی را غیر معتبر دانسته است. البته مشخص شد این شتیعه سازی‌ها صحت ندارد، ولی نظر رسمی دولت عراق نسبت به وضعیت دانشگاه‌های ایران چیست؟
مظفر: نماینده فرهنگی جمهوری عراق به عنوان نماینده وزارت علوم عراق در ایران فعالیت می‌کند. ما ۶۰ هزار دانشجو در ایران داریم که در دو دسته نخبگان و کارمندانی که در ایران درس می‌خوانند و دانشجویانی که با هزینه شخصی در جمهوری اسلامی مشغول به تحصیل هستند، مشخص شده اند.
در روز‌های اخیر همانند سال‌های گذشته وزارت علوم عراق لیست دانشگاه‌هایی که دانشجویان عراقی می‌توانند در خارج از عراق در تمام کشور‌ها تحصیل کنند را به‌روزرسانی کرد. در این به‌روزرسانی دو مدل لیست، همان لیستی که مربوط به نخبگان و لیست دیگری که مربوط به تحصیل با هزینه شخصی است به‌روزرسانی شد.
لیست‌هایی که منتشر شد بر مبنای رتبه‌بندی‌های جهانی بود که بر اساس رتبه‌بندی QS، تایمز و شانگ‌های بود که دانشگاه‌های مورد تأیید وزارت علوم عراق به وسیله هیئت سیاست‌گذاری وزارت علوم عراق اعلام و باعث شد دانشگاه‌ها به صورت کامل مشخص شوند.
یکسری دانشگاه‌ها که در این لیست‌ها قرار داده نشد، قرار است در آینده بر مبنای روابطی که میان دو کشور در حوزه علمی وجود دارد و طبق ضوابط وزارت علوم عراق بازنگری شود و رأی و نظر نهایی در این زمینه به وزارت علوم عراق و ضوابطی که در این زمینه وجود دارد، بازمی‌گردد.
نظر رسمی دولت عراق نسبت به سطح علمی دانشگاه‌های ایران چیست؟
مظفر: نگاه عراق نسبت به دانشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران مثبت است، زیرا برخی از این دانشگاه‌ها پیشرفت و دستاورد‌های بسیار زیاد علمی در خاورمیانه و حتی جهان داشتند و نگاه مثبتی نسبت به دانشگاه‌های ایران به‌ویژه برخی دانشگاه‌ها مانند امیرکبیر، فردوسی مشهد، دانشگاه‌های تبریز، شیراز، اصفهان و ... وجود دارد که واقعاً از بار علمی بسیار بالا، اساتید بسیار فرهیخته و دستاورد‌های علمی بسیار خوبی برخوردارند.
وزارت علوم عراق به دنبال این است دانشجویان خوب عراقی بتوانند در دانشگاه‌های رده یک جمهوری اسلامی ایران تحصیل کنند و بتوانند از این دانشگاه‌ها مدرک بگیرند. همچنین بسیاری از دانشگاه‌های عراق به دنبال این هستند برای انتقال علم و فناوری روابط بسیار مثبت، خوب و فعالی با دانشگاه‌های ایران داشته باشند.
راهبرد معاصر: در نشست امضای تفاهمنامه با دانشگاه علوم پزشکی مازندران با بیان توسعه مناسبات میان ایران و عراق در زمینه‌های مختلف از جمله علمی و آموزشی گفته بودید ۶۰ هزار دانشجوی عراقی در دانشگاه‌های مختلف ایران در حال تحصیل هستند. آیا عراق برنامه‌ای افزایش همکاری‌های علمی و پژوهشی مشترک با ایران دارد؟
مظفر: روابط ایران و عراق علمی است و فقط محدود به موضوع تبادل دانشجو نیست. تبادل دانشجو گام نخست است و مهم‌تر از آن روابط علمی است که میان دو کشور وجود دارد و پدیده‌های مشترکی که دو کشور می‌توانند با هم آن‌ها را حل کنند مانند ریزگردها، غبار، بحران آب و بسیاری از پدیده‌هایی که میان دو کشور مشترک است.
نگاه عراق نسبت به دانشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران مثبت است، زیرا برخی از این دانشگاه‌ها پیشرفت و دستاورد‌های بسیار زیاد علمی در خاورمیانه و حتی جهان داشتند
وزارت علوم عراق به دنبال این است روابط علمی و دانشگاهی میان دانشگاه‌ها در حوزه‌های مختلف گسترش پیدا کند تا بتوانند از تجربه و علمی که در جمهوری اسلامی وجود دارد در دانشگاه‌های عراق استفاده شود؛ بنابراین موضوع تنها تعداد دانشجویان نیست. تعداد دانشجویان ممکن است روزی کم و روزی زیاد شود، ولی موضوع اصلی ما روابط دانشگاهی و ارتقای آن است.
امیدواریم شاهد توسعه و گسترش روابط میان دو ملت ایران و عراق به ویژه در حوزه علمی و دانشگاهی باشیم. بی‌تردید به عنوان رایزنی فرهنگی روابط بسیار خوبی با دانشگاه‌ها و وزارت علوم جمهوری اسلامی ایران داریم و این آمادگی وجود دارد روابط را در حوزه علمی و آکادمیک گسترش دهیم.
علاوه بر این، رابطه بسیار خوبی میان دانشگاه‌های دو کشور وجود دارد و امیدواریم روز به روز شاهد گسترش و پیشرفت روابط میان جامعه نخبگانی و دانشگاهی عراق باشیم.
راهبرد معاصر: