عوامل متعددی ازجمله تحریم ها، اختلاف زیاد قیمت کارخانه و قیمت بازار و همچنین حضور دلالان و سفته بازان سبب شد در سال 1396 برای نخستین بار موضوع فروش و عرضه خودرو در بورس کالا مطرح شود، اما به دلیل فراز و فرودهایی که در صنعت خودروسازی وجود داشت، این اتفاق رخ نداد. همچنین عواملی نظیر تحریم صنعت خودروسازی و قطعه سازی ایران، افزایش تورم و ممنوعیت واردات خودرو باعث شد تولید و عرضه خودرو به شدت افت پیدا کند و به خودرو به عنوان کالای سرمایه ای نگاه شود که بستر مناسبی را برای فعالیت واسطه گران و فرصت طلبان به وجود آورده است.
حال عرضه خودرو در بورس کالا به عنوان راه حل مناسب برای جلوگیری از هرگونه فعالیت دلالی و تعیین قیمت خودرو در بستری شفاف و متناسب با عرضه و تقاضا در بورس کالا آغاز شده است.
نکته ای که برای عرضه صحیح خودرو در بورس کالا باید رعایت شود، این است در برنامه ریزی کاملاً مشخص و از پیش تعیین شده به صورت فصلی مشخص کنند چه تعداد خودرو عرضه خواهد شد
احمد جانجان، کارشناس بازار سرمایه درباره علت گرانی خودرو در سالیان اخیر به «راهبرد معاصر» گفت: بازار خودرو تشنه است، در سمت تقاضا درخواست قابل توجهی برای خرید خودرو وجود دارد، از سوی دیگر از سال 1397 ورود خودروی خارجی به داخل کشور ممنوع شد و به دلیل زیانی که خودروسازان متحمل شدند، تیراژ خودرو کاهش یافت. به دلیل اینکه دوره تورمی بلندمدتی پشت سر گذاشتیم، خودرو از کالای مصرفی و رفاهی خارج و به کالای سرمایه ای تبدیل شده و در این شرایط خانوار مجبور به حفظ دارایی های خود در برابر تورم است.
وی درباره اقدام دولت برای عرضه خودرو در بورس کالا افزود: نکته ای که برای عرضه صحیح خودرو در بورس کالا باید رعایت شود، این است در برنامه ریزی کاملاً مشخص و از پیش تعیین شده به صورت فصلی مشخص کنند چه تعداد خودرو عرضه خواهد شد تا بر مبنای آن در بلندمدت بتوان میزان تقاضا را به صورت دقیق شناسایی کرد و تولید را بر مبنای آن افزایش داد.
کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: در عرضه خودرو در بورس کالا بهترین کار این است قیمت گذاری دستوری و سیاست حمایتی کنار گذاشته شود تا در مکانیسم رقابتی، عرضه و تقاضا قیمت را تعیین کند. علاوه بر این، دولت می تواند تعرفه واردات خودرو را پلکانی کند که تعدادی خودروی خارجی وارد کشور شود، فضای رقابتی به وجود بیاید و هر خودرویی که هزینه بیشتری داشت در این فضا از تولید خارج شود یا مجبور شوند هزینه های خود را کاهش دهند.
جانجان ادامه داد: باید سمت عرضه را به شدت تقویت کرد. دولت باید در وهله نخست خودروهای پرتیراژ را وارد بورس کالا کند تا از عطش تقاضا بکاهد و سپس به دنبال عرضه سایر خودروها باشد تا قیمت ها را با این روش به قیمت حاشیه بازار برساند. دولت می تواند خودروهای خارجی را در بورس بفروشد و در مجموع حدود 200 میلیون دلار محصولات خودروسازان در بورس کالا به فروش خواهد رسید که تورم و نقدینگی را کاهش می دهد.
وی با بیان اینکه که بورس کالا سبب شفافیت در عرضه خودرو خواهد شد، گفت: با این روش می توان متوجه شد چه کسانی از چه استان هایی متقاضی خرید خودرو خواهند بود، لذا اگر قرار باشد طرح مالیات بر عایدی سرمایه انجام شود، از این روش به راحتی می توان جامعه هدف را برای اخذ مالیات شناسایی کرد. علاوه بر این، دولت می تواند مالیات را در لحظه فروش با کسر ارزش افزوده دریافت کند و کسی نمی تواند با این روش در صورت های مالی شرکت ها دست ببرد، بخشی از سود و زیان را پنهان کند و آمارسازی خودروسازان در عمل منتفی می شود.
کارشناس بازار سرمایه درباره مزیت دیگر بورس کالا گفت: ضمانت اجرایی در این بازار بالاست و کمک می کند تولیدکنندگان به موقع مبلغ معاملات خود را دریافت و خریداران نیز در موعد مقرر محصول خود را تحویل بگیرند؛ در حالی که این ضمانت در بازارهای غیر رسمی وجود ندارد و امنیت خاطر روانی برای مردم به همراه دارد.
وی عنوان کرد: دولت سیزدهم کاری انجام می دهد که باید سال های پیش انجام می شد. وقتی قیمت گذاری دستوری دیگر وجود ندارد، خودروسازان بهینه و از زیان خارج می شوند و بالطبع خودروها استاندارد تر به مردم عرضه می شود.
جانجان با تأکید بر اینکه خودروهای کم تیراژ نباید به عنوان کشف قیمت در بورس کالا عرضه شوند، گفت: خودرویی که هنوز متقاضی کمی دارد با عرضه همزمان با خودروهای پرتیراژ قیمت رقابتی پیدا می کند و افزایش قیمت غیرطبیعی را به همراه خواهد داشت.
وقتی قیمت گذاری دستوری دیگر وجود ندارد، خودروسازان بهینه و از زیان خارج می شوند و بالطبع خودروها استاندارد تر به مردم عرضه می شود
کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: اگر عرضه تقویت شود، شاهد ثبات در قیمت خودرو خواهیم بود و در بلندمدت کاهش قیمت خودرو را حس خواهیم کرد. دولت اگر معتقد است نرخ ارز بالاست و باید پایین تر بیاید، می تواند پیش فروش یک ساله انجام دهد و به قیمت امروز بورس کالا خودروی خود را بفروشد. اگر کسی هم تقاضای سفته بازی دارد، باید خطر آن را بپذیرد، زیرا ممکن است قیمت خودرو در زمان تحویل یک ساله پایین تر بیاید و زیان ببیند.
منبع:راهبرد معاصر