ماه مبارک رمضان ماه نزدیک‌تر شدن به خداوند و ترویج احسان و مواسات در جامعه نسبت به همنوعان است، ماهی که دعا در آن اوج می‌گیرد و انسان متوجه می‌شود با سلاح دعا فاصله‌ای تا معبود ندارد به این خاطر دعا کردن در ماه مبارک رمضان موضوع بسیار مهمی است و مومنان و روزه‌داران به توجه به دعا در سحر و شام بسیار توصیه شده‌اند.
یکی از دعا‌هايي که باید به آن توجه شود، ادعیه روزانه ماه مبارک رمضان است که «شیخ عباس قمی» آن‌ها را در کتاب شریف «مفاتیح الجنان» آورده است؛ ادعیه‌ای که در عین کوتاهی، مضامین بلندی را در خود جای داده است. این دعا‌ها به ادعیه مختصر هر روز ماه رمضان مشهور هستند به طوری که در روایات دینی بر این موضوع تاکید شده که ابن عباس روایت می‌کند پیامبر اکرم (ص) برای هر روز از ماه مبارک رمضان دعایی مختصر بیان کرده‌اند، لذا از نظر منبع دعا‌های کوتاه و روزانه این ماه از لسان مبارک رسول خدا (ص) صادر شده‌اند.
مجموع فراز‌های کوتاه این دعا چندین درخواست را از خدای متعال در نخستین روز از ماه مبارک مطرح می‌کند. ابتدا بر روزه جوارح در عین امساک از خوردن و آشامیدن اشاره و بر «صِیـام الصّائِمین» تاکید می‌کند و می‌خواهد مومنان روزه‌دار سحر را به خوردن سحری محدود نکنند چرا که دعا در دل سحر حائز اهمیت است و پیامبر (ص) با این دعا، لذت دعا را از خدا طلب می‌کنند.
ابن‌عباس با اشاره به آیه ۱۷۹ سوره مبارکه اعراف بیان کرد: خدای متعال در این آیه می‌فرماید:َ «وَلَقَد ْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّم َ کَثِیرًا مِن َ الْجِن ِّ وَالْإِنْس ِ لَهُم ْ قُلُوب ٌ لَا یَفْقَهُون بِهَا وَلَهُم ْ أَعْیُن ٌ لَا یُبْصِرُون َ بِهَا وَلَهُم ْ آذَان ٌ لَا یَسْمَعُون َ بِهَا أُولَئِک َ کَالْأَنْعَام ِ بَل ْ هُم أَضَل ُّ أُولَئِک َ هُم ُ الْغَافِلُونَ؛ در حقیقت بسیارى از جنیان و آدمیان را براى دوزخ آفریده‌ایم چرا که دل‌هایی دارند که با آن حقایق را دریافت نمی‌کنند و چشمانی دارند که با آن‌ها نمی‌بینند و گوش‌هایی دارند که با آن‌ها نمی‌شنوند و همانند چهارپایان بلکه گمراه‌ترند، آری آن‌ها همان غافل ماندگانند لذا در ماه مبارک رمضان بیشتر از سایر ماه‌های سال باید به این موضوع توجه داشت و مدخل قلب، چشم و گوش است لذا کسی که این دو را از دست دهد قلب خود را نیز از دست می‌دهد و قرآن او را غافل خطاب می‌کند، ضمن اینکه پیامبر اکرم (ص) در این دعای کوتاه دوری از این غفلت را از خدای متعال درخواست می‌کنند، سپس ایشان از خداوند منان و سبحان، کشیدن قلم عفو بر گناهان را مسئلت می‌دارند و با یکی زیباترین اسامی خدا یعنی «عافیا ً عن ِ المجْرمینَ» خدا را برای این دعا می‌خوانند. در این دعا به ما مسیری را نشان می‌دهد که با پیمودن آن، روزه ما در روز نخست مبارک با روزه روز سی‌ام تفاوت می‌کند و در این صورت است که در‌های رحمت الهی همیشه به روی ما باز مانده و دست و پای شیطان مقابل ما بسته می‌ماند.