فساد یکی از مهمترین آفت‌های اجتماعی در هر کشوری است و به سوءاستفاده از امکانات عمومی برای نیل به منافع شخصی یا گروهی گفته می‌شود. یکی از دغدغه‌های مهم رهبر معظم انقلاب که حتی در دیدار با مسئولان در ماه رمضان روی آن تأکید داشته‌اند، مبارزه با فساد است. ایشان در این دیدار گفتند: « بدون رودربایستی و بدون ملاحظه بایستی با فساد مبارزه کرد. هر جا که هست و این در رأس کارهای مهمی است که در زمینه مسائل اقتصادی لازم است.»
باید عنوان کرد در رفتار مفسدانه، فرد از اختيارات و امکاناتي كه با توجه به مقام و منصبش به او داده شده است، سوءاستفاده كرده و از طريق آنها منافع شخصي‌اش را تحقق می‌بخشد. در عرف عمومی مواردی، چون رشوه گرفتن، اخاذي، كلاهبرداري، اختلاس، خويشاوندگماري، پارتی‌بازي و اعمال نفوذ بر ديگران، همگي از مصاديق فساد به شمار مي‌آیند.
یک بیماری شدید اجتماعی
پژوهشگران اجتماعی از فساد غالباً به منزله یک بیماری شدید یاد می‌کنند که به‌طور بی‌رحمانه می‌تواند از یک سازمان به سازمان دیگر و از یک نهاد به نهاد دیگر سرایت کند.
توجه و حساسيت مجامع ملي و بین‌المللي نسبت به مسئله فساد، در سال‌های اخیر رشد روزافزونی يافته است. اكنون، كارشناسان و سياست‌گذاران عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی به اين نتيجه رسيده‌اند که فساد به پدیده‌ای فراگیر تبدیل شده است؛ به نحوي كه نه فقط در كشورهاي فقير يا در حال توسعه، بلکه در كشورهاي توسعه‌يافته نيز موارد متعدد فساد مالی و اداری دیده می‌شود. حتی بخش‌هاي غيرانتفاعی و خيريه را هم دربرگرفته است.
فساد اژدهایی هفت‌سر
رهبری در زمینه فساد عنوان می‌کنند: « مبارزه با فساد در رأس توصیه‌های کلیدی در مسئله اقتصاد است و مبارزه با فساد، کار لازمی است. البته کار بسیار دشواری است. مثل یک اژدهای هفت‌سر، از همه طرف خطرش انسان را تهدید می‌کند؛ چراکه فساد، مردم را ناامید و مأیوس می‌کند و میل به سلامت را در افراد کاهش می‌دهد.»
مطابق با فرموده‌های رهبری درباره فساد و ضرورت مبارزه با آن و تأثیر این بیماری شدید بر جامعه، باید اذعان داشت که اگر جلوی فساد گرفته نشود، مردم را نسبت به حکومت بدبین می‌کند؛ لذا فساد در هر سطحی که باشد لازم است با آن برخورد شود تا بابک زنجانی‌های دیگر نتوانند با رانت و پول مردم روی اقتصاد تأثیر بگذارند.
عامل هلاک جامعه
رهبری در دیدار اخیر با مسئولان فرمودند: « وقتی کسی می‌بیند که فلان آدم با شیوه غیرقانونی و غلط توانست جیب خودش را پر کند، این هم وسوسه می‌شود؛ چراکه فساد یک بیماری مسری است؛ بیماری بسیار خطرناکی بوده و موجب هلاک جامعه است؛ لذا مبارزه با فساد لازم است.»
مبارزه با فساد در جامعه برای جلوگیری از گسترش این بیماری مسری خطرناک آنچنان مهم است که رهبری بارها و بارها نسبت به آن تاکید کرده و در زمینه الزامات و بایدها و نبایدهای مبارزه با مفاسد اقتصادی به نکات مهمی اشاره کرده‌اند؛ از نظر ایشان برای مبارزه جدی و اثرگذار با فساد مالی و اقتصادی باید مسائلی از سوی مسئولان دستگاه قضا مورد توجه و اهتمام قرار گیرد.
وظیفه‌ای برای سه قوه
مبارزه با فساد یکی از مطالبات مهم و حساسی است که همواره از سوی رهبری پیگیری شده است. «خشکانیدن ریشه فساد مالی و اقتصادی و عمل قاطع و گره‌گشا در این باره، مستلزم اقدام همه‌جانبه به‌وسیله‌ی قوای سه‌گانه مخصوصاً دو قوه مجریه و قضائیه است.» این جملات رهبری در فرمان هشت ماده‌ای به سران قوا در دهم اردیبهشت ۱۳۸۰ درباره مبارزه با مفاسد اقتصادی بود که خواستِ قاطعانه ایشان برای مبارزه با فساد از سوی قوای سه‌گانه را نشان می‌دهد.
ایشان همچنین با توجه به دغدغه بالایی که در زمینه با مبارزه با فساد دارند، طی سال‌ها در زمینه مبارزه با فساد الزاماتی را مطرح کرده‌اند. چنانکه اولویت‌دادن به مسئله پیشگیری و شناخت از مهمترین این نکات بوده است و ایشان در بیستم مهرماه ۱۳۹۰ درباره آن عنوان کرده‌اند: «در مبارزه با فساد، در درجه اول، مسئله پیشگیری است.» و در هفتم تیرماه ۱۳۹۹ می‌فرمایند: «در زمینه فساد هم، به بسترهای فسادخیز توجه بشود... یعنی بایستی با نگاه کارشناسی، زمینه بروز فساد و تولید آن را شناسایی کرد، شناخت و با همان نگاه کارشناسی، به جنگ فساد رفت و برای ریشه‌کنی فساد تلاش و کار کرد.»
همه باید حساب پس بدهند
نکته دیگری که رهبری نسبت به آن تأکید می‌کنند، نبود تبعیض است؛ امری که کارشناسان آسیب‌های اجتماعی نیز روی آن تأکید دارند و آن را از شروط اثرگذار جریان مقابله با فساد عنوان می‌کنند. رهبری هم در سخنانی نسبت به آن تاکید داشته و گفته‌اند: «در امر مبارزه با فساد نباید هیچ تبعیضی دیده شود. هیچ‌کس و هیچ نهاد و دستگاهی نباید استثنا شود. هیچ شخص یا نهادی نمی‌تواند با عذر انتساب به اینجانب یا دیگر مسئولان کشور، خود را از حساب‌کشی معاف بشمارد. با فساد در هر جا و هر مسند باید برخورد یکسان صورت گیرد.»
رهبری معتقدند، فردی که خود آلوده به فساد باشد، نمی‌تواند با آن مبارزه کند؛ چنانکه با دستمال کثیف نمی‌توان شیشه را تمیز کرد. لازمه مقابله جدی با مسئله فساد هم پاک‌دستی و سلامت مسئولان نظام در همه قوا، نهادها و سازمان‌هاست؛ چنانکه رهبری فرموده‌اند: «این را همه بدانند کسی که خودش آلوده به فساد باشد، قادر نخواهد بود با فساد مبارزه کند. خود مسئولان باید با هشیاری و دقت، با این پدیده مبارزه کنند.»
شعارزدگی راه به جایی نمی‌برد
اقدام عملی جدی و به دور از شعارزدگی، از دیگر موارد مهمی است که رهبری نسبت به آن تاکید دارند و می‌فرمایند: «حرف زدن راجع به فساد که فایده‌ای ندارد؛ با «دزد دزد» گفتن، دزد از دزدی دست برنمی‌دارد؛ باید رفت، وارد شد. مسئولان کشور، روزنامه که نیستند که راجع به فساد حرف می‌زنند. بله، روزنامه راجع به فساد ممکن است حرف بزند، من و شما که مسئول هستیم باید اقدام کنیم؛ حرف دیگر چیست؟ وارد بشوید؛ [اگر] بلدیم اقدام کنیم، جلوی فساد را به‌معنای واقعی کلمه بگیریم.»
ایشان همچنین معتقدند اولویت، مبارزه با فساد در درون قوه قضائیه است؛ چراکه قوه قضائیه خود مسئول رفع فساد است و اگر خودش فاسد شد، گناه او نابخشودنی است. به فرموده ایشان، «اگر چنانچه فسادی در داخل قوه قضائیه به وجود بیاید، ضررش بسیار بیشتر از فساد بیرون قوه قضائیه است؛ مثل همان «وای به روزی که بگندد نمک» است؛ یعنی این‌‌جوری نیست که بتوانیم مثل بقیه فسادها با آن برخورد کنیم؛ نه، ضربه و سنگینی این خیلی زیاد است ...»
مبارزه با فساد اولویت است
تحلیلی که نسبت به کلام رهبری در زمینه مبارزه با فساد عنوان شد، این امر را به خوبی نشان می‌دهد که رهبر معظم انقلاب همواره پرچم‌دار مبارزه با فساد بودند و هستند و همچنان روی آن تأکید داشته و از مطالبات جدی و قاطع ایشان است. رهبری حتی این مهم را در رأس مطالبات اقتصادی و مطالبات اقتصادی را اولویت جامعه و وظیفه مسئولان می‌دانند؛ لذا به روشنی مشخص است مبارزه با فساد از ارکان مهمی است که باید در دستور کار مسئولان قرار گیرد.