در تقویم کشورمان، ۵ دی‌ماه یادآور یکی از تلخ‌ترین روز‌های قرنی بود که گذشت. سال ۱۳۸۲ با ۶.۳ ریشتر زلزله، شهرستان بم ۱۳ ثانیه لرزید و پس از آن زندگی برای ساکنان آن، طور دیگری رقم خورد. آن زمان شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی به این شکل نبود و در ساعات اولیه پس از حادثه هنوز جزئیات دقیقی از این زمین‌لرزه مرگبار در دست نبود. برخلاف این روزها، آن زمان باید به دل میدان می‌زدی تا حادثه را دریابی. شاید کمتر کسی بداند که سردار سلیمانی به رسم همیشه‌اش، جزو اولین فرماندهانی بود که وارد بم شد.
وقتی سردار امدادگر می‌شد
سردار محمدرضا حسنی سعدی درباره نقش حاج قاسم سلیمانی در فرماندهی میدان امدادرسانی به زلزله‌زدگان بم بیان کرد: «وقتی خودمان را به بم رساندیم، شنیدیم که سردار سلیمانی زودتر از بسیاری از مسئولان بعد از وقوع زلزله به همراه شهید کاظمی که در آن زمان فرمانده نیرو هوایی سپاه بود به سمت بم آمده است. وقتی به فرودگاه بم رسیدیم، مطلع شدیم با وجود آنکه فرودگاه برای هدایت هواپیما در زمان نشستن و بلند شدن، محدودیت داشت، اما حاج قاسم ۶ پرواز را کمتر از یک ساعت در این فرودگاه هدایت و راهنمایی کرده بود. سپهبد شهید سلیمانی بسیار جدی و به شدت به دنبال تخلیه مجروحین بود و بعضاً خود سر برانکارد بیماران را می‌گرفت یا اینکه نیرو‌ها را برای انجام کار، بسیج و تشویق می‌کرد.» هنوز نزدیکان و همراهان سردار بر این باور هستند که اگر او بعد از زلزله سال ۸۲ به اتفاق بچه‌هایی که در دوران دفاع مقدس در رکابش بودند، در بم مستقر نمی‌شد، قطعاً تلفات آن زلزله چندین برابر می‌شد.
بخشی از اقدامات سپاه پس از زلزله بم
در این گزارش برای تشریح امدادرسانی سپاه پاسداران در زلزله بم مجال کافی نداریم، اما اقدامات مهمی صورت که در ادامه به گوشه‌ای از آن‌ها اشاره می‌کنیم. لشکر رزمی ۸ نجف اشرف اصفهان نیز با استقرار یک واحد اورژانس کامل صحرایی با امکانات کامل و اعزام ۷ اکیپ کامل پزشکی، ۷ دستگاه آمبولانس، پنج اکیپ امدادرسانی، یک اکیپ مهندسی به نیرو‌های امدادی در شهرستان بم پیوست همچنین ۲۵ فروند هواپیمای باربری نیروی هوایی سپاه کمک‌های انسان دوستانه مردم اصفهان را از فرودگاه بین‌المللی شهید بهشتی اصفهان به فرودگاه‌های کرمان و بم منتقل کردند.
نقش کلیدی سپاه و ارتش در کمک به زلزله‌زدگان کرمانشاه
زمین‌لرزه ۷.۳ ریشتری ۲۱ آبان سال ۹۶ در ۱۱ کیلومتری بخش ازگله و ۳۲ کیلومتری شهر سرپل ذهاب رخ داد که ۶۲۰ کشته و ۱۲ هزار و ۳۸۶ مصدوم داشت. همچنین یکشنبه چهارم آذر ۹۷ زلزله دیگری با قدرت ۶.۴ ریشتر منطقه را لرزاند که منجر به مصدوم شدن ۷۷۱ نفر و خسارت به بیش از چهار هزار واحد مسکونی شد. پس از وقوع زلزله نخست در ازگله در سال ۹۶، سه تیپ مستقل سپاه پاسداران با حضور در منطقه و با کمک قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا شروع به بازگشایی راه‌ها کردند. بالگرد‌های سپاه و ارتش همچنین هواپیما‌های سنگین ترابری ارتش و سپاه پاسداران آوردن آذوقه و مواد لازم را نیز عهده‌دار شدند. این امدادرسانی‌ها به اندازه‌ای مهم بود که در واکنش به آن‌ها نماینده مقیم سازمان ملل در ایران گفته بود: «نقش سپاه و ارتش جمهوری اسلامی ایران در امدادرسانی به زلزله‌زدگان استان کرمانشاه کلیدی بود.»
سیل سال ۹۸ و تشکیل قرارگاه کربلا
در فروردین سال ۹۸ که گویی بلایای طبیعی قصد نداشتند دست از سر کشورمان بردارند، شمال و جنوب ایران با سیل دست‌وپنجه نرم می‌کرد. در سال ۹۸ و با وقوع سیل در استان خوزستان، شهید حاج قاسم سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس در سفر خود برای بررسی وضعیت مناطق سیل‌زده استان خوزستان، ورود تمام‌قد قرارگاه کربلا به مسئله سیل را خواستار شدند که برای این جهت تجهیزات و ادوات مهندسی را از شهر‌های مختلف کشور و از کشور عراق به استان خوزستان گسیل داشتند همین امر سبب شد که در کمترین زمان ممکن، قرارگاه نظامی سپاه پاسداران در استان خوزستان، تبدیل به یک ستاد بحران شود که مأموریت اصلی خود در دو سال گذشته نه یک مأموریت نظامی، بلکه مأموریت‌های جهادی و امدادی بداند.
همچنین طبق گفته فرمانده نیروی زمینی سپاه در آن زمان بیش از ۴۰۰ دستگاه از ادوات زرهی، مهندسی و ترابری نیروی زمینی سپاه در مناطق سیل‌زده استان خوزستان مشغول امدادرسانی بودند.
در گلستان چه گذشت؟
پس از وقوع سیل در استان گلستان نیز پایوران، بسیجیان و نیرو‌های وظیفه سپاه نینوا، نواحی مقاومت بسیج، تیپ مردم پایه نینوا، یگان ۶۰ زرهی عمار یاسر و تیپ ۴۵ مهندسی جوادالائمه نیروی زمینی سپاه با حضور در منطقه به سرعت امدادرسانی در راستای نجات گرفتارماندگان در سیل و جلوگیری از بروز خسارات بیشتر را آغاز کردند همچنین واحد‌های مهندسی، پشتیبانی و لجستیک سپاه نیز با به‌کارگیری ماشین‌آلات و تجهیزات راه‌سازی و مهندسی اعم از جرثقیل، کشنده، لودر، بلدوزر، پل‌کش و کامیونت اقدام به بازگشایی محور‌های مواصلاتی و تخلیه مردم و نجات گرفتارماندگان در سیل کردند.
و امّا خوی
در ۸ بهمن‌ماه سال ۱۴۰۱ بود که زلزله ۵.۹ ریشتری شهرستان خوی را لرزاند. طبق آمار منتشر شده، بیش از ۵۰۰ منزل مسکونی بین ۲۰ تا ۵۰ درصد آسیب‌دیده و ۵۰ واحد مسکونی به‌صورت کامل تخریب شدند. حدود ۱۰۰۰ نفر مصدوم، ۱۲۵ بستری و ۳ تن فوتی نیز از حادثه دیدگان این زمین‌لرزه به شمار می‌روند. سردار محمدتقی اصانلو فرمانده قرارگاه حمزه سیدالهشدا (ع) نیروی زمینی سپاه در گفتگویی، درباره اقدامات این قرارگاه در زلزله شهرستان خوی گفت: «به محض وقوع زلزله و اطلاع از میزان آن من و سردار شهسواری فرمانده سپاه استان آذربایجان غربی عازم شهرستان خوی شدیم و بلافاصله اقدام به احداث بیمارستان صحرایی با ۱۰۰ تخت بستری، ۱۵ آمبولانس و کادر پزشکی متخصص کردیم.»
تجهیزات نوین در امدادرسانی
همچنین سردار سرتیپ دوم پاسدار رمضان شریف سخنگو و مسئول روابط عمومی کل سپاه نیز در گفت‌وگویی پیرامون چگونگی ادامه اقدامات سپاه و بسیج در امدادرسانی به زلزله‌زدگان خوی، گفته بود: «بیمارستان صحرایی و سیار تخصصی مرکز بهداری شمال غرب نیروی زمینی سپاه که با امکانات و تجهیزات پیشرفته شامل بخش‌های بیمارستانی، اتاق عمل، رادیولوژی، آزمایشگاه، داروخانه، اورژانس و بستری در منطقه زلزله‌زده مستقر و به‌طور شبانه‌روزی به ارائه خدمات درمانی به مردم می‌پرداخت، با توجه به شرایط جدید و نیاز کمپ‌ها و اردوگاه‌ها به پست‌های امدادی تغییر وضعیت داد.»
سخنگوی سپاه پاسداران با تاکید بر تداوم عملیات امداد و خدمات‌رسانی سپاه به زلزله‌زدگان خوی اعلام کرده بود: «با ورود ظرفیت‌های جدید سپاه به میدان امداد و خدمات‌رسانی زلزله‌زدگان خوی، پاسخ به برخی نیاز‌های مردم آسیب‌دیده از زلزله سرعت بیشتری یافته است.»