ایران به عنوان بزرگترین دارنده منابع هیدروکربوری دنیا، وابستگی زیادی به درآمدهای حاصل از فروش این محصولات دارد. آمریکا نیز با آگاهی از این موضوع، با اعمال تحریم‌های نفتی از سال 1390، جریان صادرات نفت و میعانات گازی ایران را محدود کرده تا به اقتصاد کشور آسیب بزند.
اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم، مواجهه دولت با تحریم نفتی از یک رویکرد منفعلانه که منتظر تعلیق تحریم‌هاست به یک رویکرد فعالانه ذیل بازارسازی نفت تبدیل شده است. در رویکرد جدید، ایران با استفاده از ابزار دیپلماسی انرژی و تقویت روابط با کشورهای آمریکای لاتین، آسیایی و آفریقایی، بازارهای جدیدی را برای فروش نفت خود شناسایی کرده و ساخته است.
یک نمونه موفق از بازارسازی نفت که در فضای رسانه‌ای مطرح شده است، سهامداری ایران در پالایشگاه‌های فراسرزمینی است. ایران با تعمیرات و نوسازی پالایشگاه‌های ونزوئلا اکنون در حال صادرات روزانه 100 الی 150 هزار بشکه نفت به این کشور است. طبق آمار موسسات و نهادهای داخلی و خارجی، صادرات نفت ایران نسبت به ابتدای دولت سیزدهم دو برابر شده است.
*صادرات نفت ایران در دولت سیزدهم 2 برابر شد
جواد اوجی وزیر نفت در اسفند سال 1401 درباره آخرین وضعیت فروش نفت ایران می‌گوید: در دولت قبل آمار فروش نفت بسیار پایین آمده بود و از سال 97 به بعد روزها و ماه‌هایی بود که وصول درآمد نفتی به صفر رسیده بود و در باقی ماه‌ها هم بسیار پایین بود که آمارهای آن نیز موجود است. در 11 ماه اخیر صادرات نفت ایران نسبت به سال 99 و 1400 به ترتیب 190 و 83 میلیون بشکه افزایش داشته است و درآمدهای حاصل از آن به کل وصول شده است.
همچنین جواد اوجی وزیر نفت در افتتاحیه بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی نفت در اردیبهشت سال جاری گفت: روند تولید در صنعت نفت ایران با روی کار آمدن دولت سیزدهم افزایشی است. اکنون تولید نفت ایران به بیش از 3 میلیون بشکه افزایش یافته است و صادرات نفت ایران نسبت به ابتدای دولت 2 برابر شده است.
محسن خجسته‌مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت در بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی نفت گفت: در سال گذشته 630 هزار بشکه به تولید نفت کشور افزوده شد که تمامی آن را برای صادرات اختصاص دادیم. همچنین وی در بازدید از جزیره خارک اعلام کرد که با اقدام‌های مؤثر، صادرات نفت در دولت سیزدهم 2 برابر شده است.
*رکوردزنی صادرات نفت ایران به روایت موسسات خارجی
اما آمار وزارت نفت توسط موسسات معتبر خارجی نیز تایید شده است. طبق گزارش موسسه کپلر و ورتکسا، صادرات نفت ایران در ابتدای دولت سیزدهم حدود 650 هزار بشکه در روز بود که طبق آخرین گزارش بلومبرگ به اعداد 1.3 الی 1.4 میلیون بشکه در روز در ماه پایانی 2022 رسیده است یعنی تقریبا دو برابر شده است (تصویر 1).
تصویر 1
طبق گزارش رویترز، صادرات نفت ایران در دو ماه آخر 2022 به بالاترین حد رسید و با وجود تحریم آمریکا، سال 2023 را با ارسال محموله‌های بیشتر به چین و ونزوئلا آغاز می‌کند. این امر با وجود توقف در مذاکرات و رقابت نفت خام روسیه با تخفیف صورت گرفته است. مشاور انرژی SVB International گفت: صادرات نفت ایران در دسامبر به طور متوسط 1.137 میلیون بشکه در روز بود که 42 هزار بشکه در روز نسبت به نوامبر افزایش داشت و بالاترین رقم در 2022 است.
پترولجستیک گفت که همچنان شاهد یک روند صعودی در صادرات نفت ایران است و از نظر این شرکت در دسامبر به بالاترین سطح خود از مارس 2019 رسیده است.کپلر یک شرکت اطلاعاتی، صادرات نفت خام ایران را در نوامبر 1.23 میلیون بشکه در روز اعلام کرد که بالاترین میزان از آگوست 2022 و تقریباً برابر با نرخ 1.27 میلیون بشکه در روز در آوریل 2019 است. طبق گزارش ورتکسا، واردات نفت ایران در دسامبر چین به رکورد جدیدی 1.2 میلیون بشکه در روز رسید که 130 درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشت.
*صادرات میعانات گازی ایران در دولت سیزدهم 3 برابر شد
البته این افزایش صادرات فقط محدود به فروش نفت خام نیست و در حوزه صادرات میعانات گازی نیز تحولات خوبی رقم خورده است. هفته گذشته جواد اوجی وزیر نفت، بعد از گذشت 20 ماه از عمر دولت سیزدهم از به صفر رسیدن میعانات گازی سرگردان ایران روی آب خبر داد و گفت: متأسفانه در دولت گذشته در حوزه دیپلماسی انرژی دچار مشکل بودیم و صادرات نفت ما خوب نبود و 87 میلیون بشکه میعانات نیز روی دریا داشتیم و در زمستان سال 99 نیز به‌دلیل ناترازی گاز با خاموشی‌های پرشمار روبه‌رو بودیم.
اوجی افزود: با تلاش همگانی و موفقیت‌هایی که در حوزه دیپلماسی انرژی به دست آوردیم، توانستیم رقم صادرات نفت خام و میعانات گازی را افزایش دهیم و رکوردهای مطلوبی در بخش صادرات ثبت کنیم. در شرایطی که در گذشته 87 میلیون بشکه میعانات روی دریا ذخیره شده بود، امروز این رقم به صفر رسیده است و میعانات گازی روی آب نداریم.
طبق اعلام وزارت نفت، میزان صادرات میعانات گازی ایران در دولت قبلی روزانه بین 20 تا 60 هزار بشکه متغیر بود که این عدد در دولت سیزدهم به 3 برابر افزایش یافته است و حتی به اعداد 200 تا 250 هزار بشکه در روز نیز رسیده است.
*شکست آمریکا در اعمال تحریم اثرگذار بر شبکه فروش نفت و توقیف نفتکش‌های ایران
رشد 100 درصدی صادرات نفت خام و 200 درصدی صادرات میعانات گازی ایران از ابتدای دولت سیزدهم در حالی است که نه تنها هیچ تحریمی علیه ایران برداشته نشده است بلکه آمریکا از ماه ژوئن سال گذشته میلادی به صورت ماهانه شبکه‌ای از شرکت‌ها و نهادهای پوششی مرتبط با فروش نفت ایران را تحریم کرده است که اخبار آن به صورت ماهانه در رسانه‌های داخلی و خارجی منتشر می‌شود.
همچنین ناتوانی آمریکا در اعمال تحریم اثرگذار باعث شده این کشور به توقیف نفتکش‌های حامل نفت ایران رو بیاورد که بارها با مقابله به مثل نهادهای نظامی ایران مواجه شده است.
منبع: فارس