بدون شک بزرگترین چالش اقتصاد ایران در سال های اخیر معضل بزرگی به نام تورم بوده است. اگرچه به طور ساختاری اقتصاد ایران در بلند مدت به طور متوسط با تورم حدود 20 درصدی همواره دست و پنجه نرم می کرد اما در سال های اخیر و به واسطه ی شوک های تحریمی و همچنین برخی اقدامات نسنجیده ی سیاست گذار پولی کشور، شاهد فاصله گرفتن نرخ تورم از روند بلند مدت خود بودیم.
در واقع این طور می توان گفت که معضل اقتصاد ایران در سال های اخیر رشد تورم نبوده، بلکه جهش تورمی های تورمی است که در سه چهار سال اخیر چالش های سنگینی را برای اقتصاد ایران رقم زده است. گفتنی است اوج جهش های تورمی در سال گذشته رقم خورد به طوری که نرخ تورم در پایان سال 1401 به محدوده ی 60 درصد نیز رسید.
نکته ای که در این روزها مشهود است این است که اقتصاد ایران بعد از حدود 5 سال که تورمی بالای 40 درصد را تجربه کرده، در حال ورود به رکودی عمیق است. همچنین از طرفی به نظر می رسد تمرکز اصلی سیاست گذار پولی کشور نیز با توجه تورم های بالای سال های اخیر، کنترل تورم حتی به قیمت رکود است.
بازار خودرو چراغ ریزش قیمت ها را روشن کرد
لازم به ذکر است بررسی بازار ها نشان می دهد که زمزمه های ورود به یک رکود عمیق در اقتصاد ایران بیشتر از همیشه به گوش می رسد. به عنوان مثال بررسی های میدانی نشان می هد یکی دو ماه اخیر رکودی ترین روزهای بازار تلفن همراه رقم خورده است و تقریبا با توجه به کاهش قیمت ها، خریدار جدی در بازار وجود ندارد.
اما دیگر بازاری که برخی کارشناسان آن را به عنوان پیشران و به نوعی سیگنال دهنده به سایر بازار ها عنوان می کنند، بازار خودرو است. بازاری که با توجه به اینکه بیشترین ریزش قیمتی را نسبت به سایر بازارها در چند ماه اخیر تجربه کرده است اما در شرایط رکودی عمیقی فرو رفته به نوعی که می توان گفت تقریبا این بازار در برهه فعلی از خریدار خالی است.
نکته ای که شاید تاکنون در اقتصاد ایران تجربه نشده و یا کمتر سابقه داشته، این است که به عنوان مثال در سال 1400 که روند تورم نزولی شده بود، اما شاهد ریزش قیمت ها در بازاری همچون بازار خودرو نبودیم و تقریبا در آن برهه قیمت خودرو به ثبات رسید، اما در ماه های اخیر علاوه بر تورم که روند نزولی گرفته شاهد پیش واکنش بازار های مختلف به کاهش نرخ تورم هستیم به طوری که بازار خودرو به دنبال کنترل تورم، ریزشی 30 درصدی را تجربه کرده است و به نوعی ریزشی فراتر از تورم را تجربه کرده اند.
بازار خودرو تبدیل به معیاری برای سنجش وضعیت سایر بازارها شده است
همچنین دیگر نکته ای که باید به آن اشاره کرد، این است که شواهد نشان می دهد ریزش قیمتی که در بازار خودرو صورت گرفته است به معیاری برای سنجش سایر بازار ها تبدیل شده است و به نوعی جذابیت تقاضا در سایر بازارها را نیز از بین برده است.
در واقع به نظر می رسد تجربه ی ریزش قیمتی که در بازار خودرو رقم خورده، با توجه به اینکه حداقل در 8-9 سال اخیر بی سابقه است، پالس مهمی را به افکار عمومی و فعالان اقتصادی صادر کرده است که امکان سرایت کاهش قیمت ها در سایر بازار ها از جمله بازار ارز و مسکن نیز وجود دارد و همین امر منجر به برچیده شدن تقاضا در سایر بازارها نیز شده است که در نهایت احتمالا به تشدید فضای رکودی اقتصاد ایران منجر شود.
بر همین اساس می توان گفت در شرایط فعلی نگاه افکار عمومی به بازار خودرو گره خورده و با توجه به کاهش قیمت ها در این بازار به نظر می رسد حداقل در برهه فعلی نمی توان انتظار فعالیت های سوداگرانه و سفته بازارنه در سایر بازار ها داشت. بر این اساس به نظر می رسد بهترین فرصت برای سیاست گذاران اقتصادی کشور برای رسیدن به اهدافی همچون مهار پایدار تورم و پایین آوردن نرخ تورم تا کانال 30 درصد فراهم شده است
منبع: تسنیم