اخیراً از کریدوری در اجلاس سران گروه 20 که شامل هند، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، اردن، رژیم صهیونیستی و اتحادیه اروپا می‌شود، رونمایی شد که می‌توان آن را به جدی‌ترین رقیب اقتصادی و امنیتی برای کریدور شرق به غرب (جاده ابریشم چینی) تعبیر کرد، کریدوری که مشخصاً با نقش‌آفرینی هند، امارات متحده عربی، عربستان و در نهایت رژیم صهیونیستی، شرق را به اروپا متصل می‌کند و به‌نوعی جایگزینی برای کریدور اقتصادی شرق به غرب سابق (جاده ابریشم) محسوب خواهد شد.
ذکر این نکته ضروری است که کریدورهایی که سرزمینهای شرقی را به غرب متصل می‌کنند می‌توانند منافع اقتصادی ـ امنیتی قابل‌توجهی برای کشورهایی که در این نظم جدید و شاهراه‌های تبادل کالا و اعتبار قرار می‌گیرند، ایجاد کنند.
مختصات رقیب جاده ابریشم!
اخیراً نخست وزیر هند در جلسه اجلاس سران، با اشاره به اهمیت اقتصادی بالای کریدور جدید اعلام کرده است، «امروز که چنین ابتکاری را جهت ارتباط بیشتر آغاز می‌کنیم، بذرهایی را برای نسل‌های آینده می‌کاریم تا رؤیاهای بزرگتری داشته باشند، همچنین تقویت ارتباط با همه مناطق یک اولویت کلیدی برای هند بوده است و ما معتقدیم که اتصال وسیله‌ای برای افزایش تجارت متقابل بین کشورهای مختلف نیست، بلکه اعتماد متقابل را نیز افزایش می‌دهد.»
لازم به ذکر است این کریدور اقتصادی، برای پیوند هند، خاورمیانه و اروپا طراحی شده و شامل خطوط راه‌آهن و کشتیرانی است که از امارات متحده عربی، عربستان سعودی و اردن می‌گذرد و در واقع هند را از این طریق به اروپا متصل می‌کند.
نقش محوری هند در راه جدید ارتباطی با اروپا
بارزترین نکته‌ای که در کریدور جدیدی که شرق را به اروپا متصل می‌کند، به چشم می‌خورد، کمرنگ شدن نقش ایران در ارتباط بین شرق و غرب است. لازم به ذکر است همان‌طور که در کریدور شرق به غرب (جاده ابریشم سابق) نقش محوری و شاهراهی را ایران ایفا می‌کرد در کریدور جدید که شرق را به‌واسطه هند و کشورهای عربی خاورمیانه به اروپا متصل می کند، این نقش محوری از ایران گرفته شده و به هند سپرده شده است.
آن‌قدر این موضوع اهمیت پیدا کرده است که تمام کشورهای منطقه به‌دنبال ایجاد نقش‌آفرینی برای خود در کریدور جدید هستند، به‌طوری که اخیراً رئیس جمهور ترکیه نیز با اشاره به طرح کریدور اقتصادی هندوستان ـ خاورمیانه ـ اروپا با بیان اینکه بدون ترکیه این کریدور نمی‌شود گفته است: برای ترافیک شرق به غرب، بهترین مسیر ترکیه است.
همچنین از طرفی کشورهایی که در مسیر ارتباطی جدید شرق به غرب نقش ایفا می‌کنند تمام همت خود را برای بهره‌برداری هرچه سریع‌تر از کریدور به‌کار گرفته‌اند، به‌طوری که اخیراً پادشاه عربستان در در دیدار با نخست وزیر هند با اشاره به سودمندی کریدور جدید برای این دو کشور گفت: براى اجراى پروژه کریدور اقتصادى، بى‌وقفه تلاش مى‌کنیم و امیدواریم از طریق شورای مشارکت سعودی و هند به اهداف مشترک ریاض و دهلی‌نو دست یابیم.
کریدور جدید عامل تحول تجارت کشورهای حاشیه خلیج فارس و جنوب آسیا می‌شود
ابراهیم باقری، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگویی درباره اهمیت و اهداف این کریدور گفته است؛ زیرساخت‌های تجاری و کریدور‌های تجارت بین‌الملل، یکی از محور‌های مهم قدرت بوده و هست و از زمانی که چین احیای راه باستانی ابریشم را مطرح کرد، درصدد بود سه مسیر تجاری از چین به‌سمت اروپا را بازگشایی کند، در خصوص این کریدور بحث‌های زیادی مطرح شده است.
برخی آن را دور زدن چین، روسیه، ایران و ترکیه و برخی آن را جایگزین ابتکار «یک کمربند، یک جاده» می‌دانند و برخی نیز از آن تحت عنوان پروژه‌ای یاد می‌کنند که مدت‌هاست ریاض، واشنگتن و دهلی‌نو و برخی کشورهای دیگر به‌دنبال توافقی زیرساختی از طریق خطوط حمل‌ونقل دریایی، راه‌آهن و خطوط لوله انتقال انرژی هستند که در نهایت بتوانند هند را از طریق خاک کشورهای عربی خاورمیانه به اروپا متصل کنند. در هر صورت، این پروژه در صورت عملی شدن تجارت بین کشورهای حاشیه خلیج فارس و جنوب آسیا را متحول و کشورهای خاورمیانه را با شبکه ریلی به هم متصل می‌کند و آن‌ها را از راه بندر به هند پیوند می‌دهد.
توسعه کریدور رد مد (هند ـ خاورمیانه ـ اروپا) که از مدتها قبل زمزمه تشکیل آن مطرح شده بود حالا به رقیب جدی برای کریدور شرق به غرب راه ابریشم جدید تبدیل شده است. توسعه این کریدور به‌صورت مشخص تأمین‌کننده منافع اقتصادی کشور هند به‌عنوان رقیب اصلی چین خواهد بود. از سوی دیگر کشورهای منطقه خاورمیانه از جمله عربستان و امارات به‌عنوان رقبای منطقه‌ای کشورمان نیز از توسعه هرچه بیشتر این کریدور نفع خواهند برد.
با توجه به سیاستهایی که اخیراً در راستای تنش‌زدایی منطقه‌ای و نزدیکی با همسایگان مطرح شده است، بایستی در خصوص دریافت امتیازات مشخص اقتصادی اقدامات لازم از سوی مسئولان کشورمان صورت گیرد. از سوی دیگر باید به این نکته نیز اشاره کرد که ارائه بی قید و شرط تضامین امنیتی به کشورهای تشکیل‌دهنده این کریدور نمی‌تواند تأمین‌کننده منافع اقتصادی کشورمان باشد.