طبق گزارش موسسات ردیابی نفتکش‌ها از جمله کپلر، از دو سال گذشته تاکنون فروش نفت ایران به صورت نقطه‌ای از حدود روزانه 600 الی 700 هزار بشکه به بیش از 1.8 میلیون بشکه افزایش یافته است و میانگین صادرات در سال 2023 حدود 1.45 میلیون بشکه در روز بوده است.
رکوردشکنی فروش نفت ایران در شرایطی که تحریم‌ها همچنان پابرجاست، این سوال را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند که آیا دولت بایدن در اجرای تحریم‌ها آسان‌گیری می‌کند یا دولت ایران توانسته تحریم‌های نفتی ایالات متحده را تا حدی بی‌اثر کند؟
* بلومبرگ: توافق نانوشته با آمریکا دلیل افزایش صادرات نفت ایران است
در ماه آگوست سال جاری میلادی بلومبرگ برای اولین بار از یک توافق نانوشته بین ایران و آمریکا خبر داد (تصویر 1) و نوشت: «با اینکه ایران و آمریکا در خصوص مسائل دیپلماتیک از جمله توافق هسته‌ای اختلاف دارند، در حال نزدیکی به توافقی در بازار نفت هستند. مقامات آمریکایی به طور خصوصی تصدیق کردند که در گذر زمان برخی از تحریم‌ها علیه فروش نفت ایران را کاهش داده‌اند».
تصویر 1
این خبرگزاری در ادامه تصریح کرد: «آمریکا همچنان نسبت به فروش نفت ایران به کشورهایی همچون ژاپن، کره جنوبی و کشورهای اروپایی حساس است اما در برابر فروش نفت به چین از خود نرمش نشان می‌دهد». بدین ترتیب طبق ادعای بلومبرگ آمریکا تمایلی برای جلوگیری از فروش نفت ایران به چین ندارد.
*بلومبرگ: آمریکا نمی‌تواند نفت ایران و روسیه را همزمان تحریم کند
سپس در اکتبر سال جاری، تانکر ترکرز با انتشار نمودار صادرات نفت ایران (تصویر 2) نوشت: فروش ایران رونق گرفته و در ماه آگوست و سپتامبر حدود 40 درصد از سه ماهه اول امسال بیشتر شده است.
تصویر 2
سپس بلومبرگ در گزارش جدید خود (تصویر 3) با تعدیل ادعای قبلی نوشت: ضربه زدن به ایران و روسیه به طور همزمان در بازار نفت بدون خطر افزایش قیمت سوخت آسان نخواهد بود و با کاهش صادرات نفت ایران شاهد عبور قیمت نفت برنت از 100 دلار در هر بشکه خواهیم بود. هر چیزی که جریان صادرات نفت ایران را به طور مادی کاهش دهد، تنها تقاضا برای بشکه‌های رقبایی مانند روسیه را افزایش می‌دهد که اتفاقا خزانه‌داری شروع به تسریع اقدامات برای محدودیت آن کرده است.
تصویر 3
*خبرنگار بلومبرگ: رژیم تحریم‌های نفتی علیه ایران فروریخته است
کمی بعدتر خاویر بلاس خبرنگار بلومبرگ در اواخر اکتبر در واکنش به آمار موسسه کپلر از صادرات بیش از 1.8 میلیون بشکه نفت ایران به چین از تردید خود در برابر توانستن یا نتوانستن آمریکا در تحریم نفتی ایران پرده برداشت و ادعای توافق نانوشته بین دو کشور را تلویحا زیرسوال برد.
خبرنگار بلومبرگ در توئیتر (تصویر 4) نوشت: ایران نه تنها تولید خود را افزایش می‌دهد، بلکه ذخایر عظیم ذخیره‌سازی نفت شناور خود را نیز منحل کرده و کاملا فروخته است. یا کاخ سفید اجازه صادرات نفت ایران را داده است و یا نمی‌تواند جلوی صادرات نفت ایران را بگیرد، در هر صورت رژیم تحریم‌ها فروریخته است.
تصویر 4
*بلومبرگ: شبکه‌سازی پیچیده ایران در چین مانع از اثرگذاری تحریم‌هاست
در حالی ادعای اولیه بلومبرگ مبنی بر توافق ایران و آمریکا روز به روز کمرنگ‌تر می‌شد، این رسانه در هفته جاری در گزارشی با تیتر «Why the US Can’t Stop Iran’s Lucrative Oil Trade With China» (تصویر 5) از ناتوانی آمریکا بر تحریم فروش نفت ایران به چین خبر داد. حال معما رمزگشایی شده و معلوم شد که دلیل افزایش صادرات نفت ایران به چین نه به دلیل توافق موهومی بلکه شبکه‌سازی گسترده ایران است، وگرنه این افزایش صادرات باید به کشورهایی نظر ژاپن، کره‌جنوبی و هند نیز برقرار می‌شد.
تصویر 5
بلومبرگ در گزارش ماه جاری خود نوشت، تحریم‌های نفتی جدید آمریکا علیه ایران، به لطف اشتهای چین برای نفت با تخفیف و شبکه‌های پرداخت و حمل‌و‌نقل گسترده ایران با مشکل مواجه خواهد شد. تجارت نفت ایران بسیار پیچیده است، با واسطه‌های متعدد که تحریم آن را برای ایالات متحده بسیار دشوارتر می‌کند.
همایون فلکشاهی، تحلیلگر ارشد نفت کپلر گفت: «آمریکا می‌تواند به شرکت‌هایی ضربه بزند که در معاملات خود با ایران عمومی یا آشکار هستند، اما بسیاری از این واسطه‌ها نهادهای کوچک هستند». معامله‌گران می‌گویند تحریم‌های نفتی آمریکا دیگر تجارت نفت خام ایران را از مسیر خارج نمی‌کند زیرا بازیگران متعددی از جمله صدها شرکت کوچک و نفتکش به اصطلاح "ناوگان تاریک" در این تجارت حضور دارند.
تحریم آمریکا علیه شرکت‌هایی در سنگاپور و مالزی در اوایل سال جاری به دلیل نقش آنها در تسهیل فروش و ارسال میلیون‌ها دلار نفت و مواد پتروشیمی از ایران، تأثیر چندانی بر تجارت با مقصد نهایی یعنی چین نداشت. پکن مدت‌هاست که از موسسات مالی کوچک‌تری مانند بانک کونلون به عنوان یک مجرای کلیدی چین برای معاملات با ایران استفاده می‌کند که در ارتباط با نهادهای بزرگ‌تر با پیوندهای تجاری بین‌المللی نیستند.
کافی است که سیر تعدیل نظرات بلومبرگ نسبت به ادعای اولیه خود درباره توافق پنهانی ایران و آمریکا توجه کنیم تا به این سوال پاسخ داده شود، آیا دولت بایدن در اجرای تحریم‌ها آسان‌گیری می‌کند یا دولت ایران توانسته تحریم‌های نفتی ایالات متحده را تا حدی بی‌اثر کند؟