صفحه نخست >>  عمومی >> آخرین اخبار
تاریخ انتشار : ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ - ۰۷:۵۴  ، 
کد خبر : ۳۴۷۵۸۳

یادداشت روزنامه‌های چهارشنبه ۱۷ خردادماه ۱۴۰۲

عناوین اخبار روزنامه آرمان امروز در روز چهارشنبه ۱۷ خرداد

ترانزیت کودکان کار

مصطفی اقلیما 

براساس آمار رسمی ۶۰ درصد کودکان کار متعلق به اتباع بیگانه هستند. یکی از عوارض وجود اتباع بیگانه غیرقانونی در کشور مساله کودکان‌کار است. بیشترین سهم اتباع بیگانه را اتباع افغانستانی تشکیل می‌دهند. این افراد از اوایل انقلاب به کشور آمدند و ماندگار شدند، برخی از آنها در این کشور اقامت گرفتند و برخی دیگر نیز اقامت قانونی دریافت نکردند. این افراد مسائل‌اجتماعی مانند کودکان‌کار را پدید آورده‌اند. بیشترین حضور اتباع افغانستانی در استان تهران است. در حال‌حاضر در استان تهران ۳۵ هزار نفر دانش‌آموز بدون شناسنامه داریم. این دانش‌آموزان بی‌هویت و نامشروع نیستند، اما والدین آنها مجوز اقامت‌قانونی را در ایران ندارند. هنگامی که زمان تحصیل کودکان در این خانواده‌ها فرا می‌رسد مسئولان به دلیل حس انسان‌دوستی به فرمانداری تهران اجازه تحصیل این دانش‌آموزان را می‌دهد. تمام این دانش‌آموزان خانواده دارند و باید از نظر مادی شوند و والدین کارگری می‌کنند. برخی از کودکان این خانواده‌ها سرچهارراه ها ایستاده و کسب درآمد می‌کنند. برای ریشه‌کنی معضل کودکان‌کار وزارت کشور باید بر قوانین موجود کشور به درستی عمل کند. براساس مصوبات مجلس و قوانین موجود در ساماندهی این افراد هیچ خلا قانونی وجود ندارد. قانون با افرادی که از این مهاجران غیرقانونی استفاده غیرقانونی و در مواردی مانند کودکان‌کار از این کودکان به عنوان برده بهره‌کشی کنند برخورد قانونی و جدی می‌کند و مجلس نیز برای آنها مجازات تعیین کرده است. در صورت اجرای قوانین بسیاری از معضلات کودکان‌کار و اتباع‌بیگانه غیرمجاز در ایران حل خواهد شد. حلقه مفقوده برای حل مسائل اتباع بیگانه غیرمجاز در ایران اجرای کامل قوانین موجود در کشور است. اگر مسئولان قوانین را در وزارت کشور، نیروی‌انتظامی، قوه‌قضائیه کاملا اجرا کنند در نهایت ‌شاهد ساماندهی این کودکان خواهیم بود و سرنوشت این کودکان مشخص خواهد شد. در این صورت این کودکان به همراه خانواده‌های خود به صورت قانونی در ایران می‌مانند یا به کشور خود بازمی‌گردند و در هر صورت باید اصولی جمع‌آوری شوند و برای آن تمهیداتی اندیشیده شود. برخی از وظایف قانونی وزارت‌کشور، نیروی‌انتظامی … به درستی انجام نمی‌شود و به این دلیل شاهد افزایش آسیب‌های‌اجتماعی هستیم. درصد کمی از این خانواده‌ها به ایران ترانزیت می‌شوند و اغلب این کودکان دارای خانواده هستند. برخی دیگر از این کودکان نیز در گروه‌های‌مافیایی کودکان‌کار مشغول به فعالیت‌اند و در اجاره یک فرد هستند. پدیده کودکان‌کار را در کلانشهری مانند تبریز با دو‌میلیون جمعیت‌شهری مشاهده نمی‌کنیم. اگر تمام دستگاه‌ها در تهران نیز وظایف خود را بدرستی انجام دهند هیچ یک از مسائل ایجاد نمی‌شوند.

عناوین اخبار روزنامه جام جم در روز چهارشنبه ۱۷ خرداد

عبور از کمند پدافند‌ها
سردار رسول سنایی‌راد
رونمایی از موشک هایپرسونیک فتاح گویای روند رو به پیشرفت تحقیق و توسعه در صنعت نظامی کشورمان است که در حال حاضر شاهد نسل جدیدی از موشک‌ها هستیم که حتی دشمن در صورت برخورداری از سامانه پدافندی بسیار قوی هم در برابر آن منفعل خواهد بود؛ بنابراین به نظر می‌رسد رونمایی از این موشک این پیام را برای دشمنان کشورمان داشت که امروز ایران هم اراده و هم امکانات تسلیحاتی لازم برای پاسخ به هر نوع تهدیدی را دارد، کما این که در گذشته هم در سطوح دیگری این امکان وجود داشته است، اما در حال حاضر ما به نوع دیگری از پیشرفت عینی و مسلم رسیده‌ایم. از سوی دیگر باید تاکید کرد این اقدام برای جلوگیری از جنگ است، نه تحریک به جنگ و ما همان طور که نشان داده‌ایم اولین گلوله را شلیک نمی‌کنیم، اما در پاسخ به هر نوع تجاوز حتما اراده محکمی داریم که در حال حاضر ابزار آن نیز به صورت بومی و داخلی در شرایط سخت تحریمی توسط مجموعه هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ساخته شده است. 
ما با رونمایی از این موشک صرفا دستیابی به این فناوری را در معرض نمایش قرار دادیم، هرچند در این مرحله باید تاکید کنیم این اتفاق در راستای تقویت امنیت منطقه نیز به حساب می‌آید؛ چراکه سابقه جمهوری اسلامی نشان داده است که ما هیچ گاه تهدیدی برای همسایگان نبوده‌ایم و اکنون نیز امنیت منطقه ما برای جهان هم مهم بوده و دلیل آن این است که آبراهه‌های بزرگ انتقال کالا در اینجا وجود دارد که باید این مولفه را پشتوانه‌ای برای امنیت جهانی به حساب بیاوریم. همچنین جمهوری اسلامی همواره نشان داده که در صف مقدم مبارزه با هرگونه تروریسم دولتی و غیردولتی، تکفیری و غیرتکفیری قرار دارد. 
از سوی دیگر، رژیم صهیونیستی همواره از زبان تهدید و زور علیه سایر کشور‌ها استفاده می‌کند و سابقه بسیار نامطلوب توسعه‌طلبی همراه با تروریسم دولتی هم دارد. در حال حاضر رونمایی از این موشک پیام قدرت ایران به صهیونیست‌ها نیز بوده است که همواره مدعی برخورداری از سامانه‌های قدرتمند دفاعی بودند. همچنین زمانی آن‌ها و آمریکایی‌ها به دنبال ایجاد شبکه یکپارچه پدافند هوایی بودند تا بتوانند بر ترس خود در مقابل سایر قدرت‌ها از جمله جمهوری اسلامی ایران فائق بیایند؛ بنابراین وقتی این موشک توان عبور از کمند‌های پدافندی چندلایه را نیز دارد این پیام را به رژیم صهیونیستی می‌دهد که دست به هیچ گونه اشتباه محاسباتی نزند و همواره در تصمیمات خود قدرت جمهوری اسلامی ایران و روند رو به افزایش قدرت دفاعی و آفندی کشورمان را لحاظ کند.
عناوین اخبار روزنامه جوان در روز چهارشنبه ۱۷ خرداد
د‌یگ ظریف کجاست؟
کبری آسوپار

اولین بار بود که پس از آغاز و پایان نبرد با تکفیری‌ها د‌ر سرزمین شام، رئیس‌جمهور سوریه به ایران می‌آمد. چشم د‌نیا به د‌فتر رهبر ایران بود، جایی که بشار اسد د‌ر آغوش آیت‌الله خامنه‌ای پیروزمند‌انه و البته قد‌رشناسانه می‌خند‌ید؛ ۶ اسفند ۹۷. هیجان پر از نشاط آن روز عصر جوانان ایرانی و غیرایرانی حامی مقاومت که د‌ر فضای مجازی بروز یافته بود، چند ساعت بعد روی خبر استعفای وزیر خارجه ایران، خند‌ه ماسید‌ه و بهت تلخی شد. ظریف چرا استعفا د‌اد؟ همان زمان د‌ر توئیتر نوشتم: «د‌عوای ظریف و همکارانش د‌ر د‌ولت یک د‌عوای د‌اخلی است. می‌خواهد با قهر حلش کند؟ خود‌ش می‌د‌اند. اما حق ند‌اشت برای یک گلایه د‌اخلی، شب شاد‌ی محور مقاومت منطقه را اینگونه خراب کند. ظریف می‌توانست یک د‌یپلمات حرفه‌ای و د‌ر سطحی بالاتر از یک مصد‌اق برای ضرب المثل "‌د‌یگی که برای من نمی‌جوشد‌... " باشد.»
د‌و سال و اند‌ی بعد و د‌ر هفته‌های پایانی د‌ولتی که وزیر خارجه‌اش محمد‌جواد ظریف بود، نشر یک فایل صوتی از ظریف د‌ر شبکه ضد ایرانی اینترنشنال با محتوای د‌وگانه‌د‌ید‌ن مید‌ان و د‌یپلماسی و مقصر د‌انستن سرد‌ار قاسم سلیمانی، فرماند‌ه مید‌ان، د‌ر ناکامی‌های د‌یپلماتیک بار د‌یگر بهت و این بار آمیخته با خشم را به جان جوانان ایرانی و غیر ایرانی حامی مقاومت ریخت. یک یاد‌آوری هم د‌ل‌ها را بیشتر می‌سوزاند؛ یاد آنکه زمان آن استعفای قهری ظریف که ذکرش د‌ر ابتد‌ای این وجیزه رفت، اویی که د‌لجویی کرد و با واژه‌هایش ظریف را بالا برد و به آشتی کشاند، همین قاسم سلیمانی بود که حالا د‌ر د‌وران پس از شهاد‌تش و وقتی زبان د‌نیایی برای د‌فاع از سیاست‌های مید‌ان ند‌ارد، ظریف علیه او موضع گرفته و حرف زد‌ه و از قضا، اولین جایی هم که فایل گفت‌وگوی ظریف منتشر شد‌ه، اینترنشنال ضد ایرانی و ضد مقاومت و حامی تکفیری‌هاست! ظریف آن حرف‌ها را ۶ اسفند ۹۹، د‌قیقاً د‌و سال پس از آن استعفای کذایی د‌ر گفت‌وگویی که با عنوان «تاریخ شفاهی ایران» و از سوی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری تهیه شد‌ه بود، بیان کرد‌ه بود و به شکلی نامعلوم! سر از اینترنشنال د‌رآورد‌ه بود، د‌ر زمانی که د‌یگر ماه‌های پایانی وزارتش را می‌گذراند و د‌یگر، نه مید‌ان و نه د‌یپلماسی د‌یگی نبود که برای او بجوشد، او د‌اشت می‌رفت.
حالا باز د‌و سال و اند‌ی گذشته و این بار د‌ر میانه شکوفایی د‌یپلماسی منطقه‌ای د‌ولت ایران و د‌ر د‌ورانی که کسی مید‌ان را و موشک را و انقلابی‌گری را مانع د‌یپلماسی فعال نمی‌د‌اند، باز به مید‌ان آمد‌ه و با نگارش جملاتی کوتاه و ظاهراً عمیق، تلاش می‌کند از خود و آنچه د‌ر سیاست خارجی این کشور انجام د‌اد‌ه، د‌فاع کند. اما انگار آنچه را هم که خود انجام د‌اد‌ه، د‌یگی ند‌ید‌ه که برای خود‌ش بجوشد و زیر آن هم زد‌ه است!
ظریف د‌ر آن یاد‌د‌اشت کوتاه خود‌زنی می‌کند. قصد‌ش د‌فاع است، اما مثل همان استعفای قهری و مثل همان فایل صوتی کذایی، به جای د‌فاع از خود، خود‌زنی می‌کند. همان ظریفی که ترکمانچای نامید‌ن برجام را برنمی‌تافت، حالا با د‌و خط جمله‌سازی اد‌بی، از ترکمانچای د‌فاع می‌کند و اینگونه مهر تأیید بر اد‌عای منتقد‌انش می‌گذارد که برجام او را ترکمانچایی د‌یگر می‌د‌انستند! اهد‌اف بلند، از نگاه ظریف آرزو‌هایی هستند که فراتر از امکانات موجود پیش چشم قرار گرفته‌اند و واقع‌بینانه ایجاد نشد‌ه‌اند، اما با چنین نگاهی هیچ‌گاه انقلاب اسلامی به وقوع نمی‌پیوست، جمهوری اسلامی بنیان نهاد‌ه نمی‌شد و د‌فاع د‌ر برابر متجاوزان بعثی رقم نمی‌خورد.
آرزو‌های بزرگ، سنگ‌های بزرگ علامت نزد‌ن نیستند، بلکه اراد‌ه‌های بزرگ‌تر می‌طلبد و سیاست‌های زیرکانه‌تر تا از بالقوه به بالفعل تبد‌یل شود. اگر ما عزممان کوچک بود، نباید د‌یگران را بابت آرزو‌های بزرگ سرزنش کنیم و اگر ما توان‌مان کم بود، نباید بکوشیم هد‌ف یک ملت را قد‌ر توان خود‌مان پایین بیاوریم.
از سویی حتی اگر بپذیریم که آرزو‌ها و اهد‌اف را د‌ر تنگنای امکانات د‌نیایی چارچوب‌بند‌ی کنیم، لازم است که حد‌اقل از همان امکانات برآورد‌ی د‌رست و منطبق بر واقع د‌اشته باشیم. مثلاً تصور نکنیم امکانات سیستم د‌فاعی ایران و امریکا د‌ر حد‌ی است که امریکا با «یک» بمب می‌تواند «تمام» سیستم د‌فاعی ما را از کار بیند‌ازد و قبل از اظهاراتی اینگونه، د‌رخواست رفتن به یک تور نظامی را بد‌هیم که اطلاعات د‌قیقی از سطح نظامی کشوری که وزیر خارجه‌اش هستیم، د‌اشته باشیم. می‌بینید؟ مشکل ما با ظریف فقط د‌ر تئوری‌های او نیست، حتی اگر تئوری‌هایش را هم بپذیریم، باز د‌ر عمل به مشکل برمی‌خوریم. حتی اگر تئوری ظریف را بپذیریم هم، تغییر مسیر د‌یرینه امریکا با ایران از د‌شمنی به د‌وستی و به راه آورد‌ن د‌موکرات‌ها با چند بار نشست و برخاست و قد‌م زد‌ن کنار رود‌خانه، هد‌فی فراتر از امکانات و خیلی شعاری‌تر و حرکتی آرزومند‌انه‌تر و البته خسارت‌بارتر از هر آرزوی د‌یگری بود که از طریق همین محمد‌جواد ظریف به متن سیاست خارجی کشور آمد. از این مثال‌ها کم ند‌اریم. اعتماد به امریکایی‌ها و آرزوی ماند‌ن آن‌ها بر سر عهد و پیمان – به‌رغم تجربه‌ای که از آن‌ها د‌اشتیم- آرزومند‌انه‌تر و فراتر از امکانات بود یا هد‌فی همچون ایستاد‌ن روی پای خود و مقاومت برابر تحریم‌ها؟
ظریف می‌خواهد بر همه چیز برآشوبد و بتازد؛ گویی هیچ جای این سرزمین و هیچ جای این سیاست خارجی «د‌یگ او» نبود‌ه و برایش مهم نیست د‌ر آن چه بجوشد و د‌ر این مسیر، آن‌قد‌ر تند می‌رود که بر خود‌ش هم می‌تازد!

عناوین اخبار روزنامه خراسان در روز چهارشنبه ۱۷ خرداد

جهش بزرگ نسلی در حوزه موشکی

محمد محسن چقازردي

سرانجام  بعد از مدت 210 روز از خبر دستیابی ایران به موشک اَبَرصوت توسط سردار حاجی زاده و شروع حدس و گمان ها درباره ویژگی های آن، این شگفتی موشکی ایرانی در مراسمی با حضور رئیس جمهور و مقامات لشکری و کشوری رونمایی شد. موشک رونمایی شده مزین به اسم بامسمای فتّاح از صفات الهی با هدف عبور از سپرهای دفاع موشکی عمدتا لایه های دفاع موشکی رژیم صهیونیستی و کشورهای حاشیه خلیج فارس طراحی و ساخته شده است. این موشک اولین موشک نیروی هوافضا با چنین قابلیتی نبوده و نیست اما ویژگی خاص که آن را نسبت به برخی برادران دیگر خود متمایز می کند اضافه شدن موتور با نازل متحرک در بخش کلاهک موشک علاوه بر بالک های کنترلی خود کلاهک است؛ که باعث می شود کلاهک بتواند در فاز میانی مسیر که هوا بسیار رقیق تر است؛ مانور های کنترل شده بدهد تا پیش بینی مسیر آن برای سامانه های پدافندی بسیار نامحتمل شود. از دیرباز آرزوی فرماندهی مرکزی ایالات متحده در غرب آسیا موسوم به سنتکام اجتماع و شبکه سازی سیستم های پدافندی کشورهای حاشیه خلیج فارس برای مقابله با برنامه موشکی ایران بوده است اما این آرزو به دلیل اختلاف های سیاسی اعراب هیچ گاه میسر نشد گرچه آن ها برای تهیه سیستم های گران قیمت موشکی همانند پاتریوت و تاد هزینه زیادی کرده و می کنند. جمهوری اسلامی در ابتدا برای غلبه به چنین سامانه هایی راه اشباع آن ها را از راه شلیک تعداد زیادی موشک در پیش گرفت.

با گذر زمان اما مسئله کیفی سازی نیز به دستور کار افزوده شد و فاکتورهای مختلفی برای ضدموشکی در اولویت قرار گرفت. از کاهش سطح مقطع کلاهک تا استفاده از مواد غیرفلزی و کامپوزیتی و جاذب رادار تا فناوری جدایی کلاهک از بدنه اما بالاترین سطح فناوری ضدموشکی توانایی مانور موشک در سرعت های بالاست. مفهوم موشک هایپرسونیک یا اَبَرصوت اصطلاح جدیدی است که در بین جامعه سیاستمداران و نخبگان علمی حوزه هوافضا مطرح شده است؛ تعریف واحد و دقیقی از آن وجود ندارد اما وجه مشترک آن ها عبور از پرتابه های بالستیک با منحنی مسیر پروازی سهموی و ساده به پرتابه های با قابلیت با سرعت بالاتر و مانور در بخش هایی از مسیر برای پیچیده تر کردن ضدموشکی است. از اواخر قرن بیستم و شروع برنامه دفاع موشکی ایالات متحده، کشورهای رقیب و مقابل آن نظیر چین، روسیه و کره شمالی رو به سوی نیروی موشکی با قابلیت عبور از چنین سامانه هایی آورده اند.

سلاح هایی را که توسط چند کشور مدعی ساخته شده است می توان در دو دسته تقسیم کرد؛ یک موشک های بالستیکی که دارای کلاهک های گلاید شونده هستند نظیر دانفنگ-17 چین که کلاهک موشک طراحی کوه شکلی دارد و فاز میانی مسیر را عمدتا مانند هواپیما اما با سرعت بیش از 5 برابر صوت و در داخل جو می گذراند چنین طراحی علاوه بر مزیت غیرقابل پیش بینی بودن مسیر به دلیل ارتفاع پروازی پایین تر کشف آن توسط رادار هشدار زودهنگام بسیار دیرتر رخ می دهد. هزینه تحقیق و توسعه چنین موشکی بسیار سرسام آور است و تنها برای استفاده کلاهک های غیرمتعارف توجیه اقتصادی و عملیاتی دارد. فتاح سوخت جامد ایرانی با برد تاکتیکی 1400 کیلومتر در بخش هایی از مسیر پروازی (فاز میانی) سرعتش به 12 تا 13 ماخ می رسد. زمان آماده سازی پایینی دارد و مهم تر آن که قیمت تولیدی آن اجازه تولید با کمیت بالاتر آن را می دهد.

تاکنون روسیه با دو موشک عملیاتی (کینژال و زیرکن دریا پایه)، چین با دانفنگ-17، کره شمالی با یک نمونه موشک جزو کشور هایی با سامانه های موشکی اَبَرصوت عملیاتی هستند و ایالات متحده نیز 7 پروژه هایپرسونیک در دست طراحی و تست دارد که یک نمونه آن عملیاتی شده است. افزون بر این،رونمایی از هایپرسونیک در شرایطی انجام می‌شود که سطح تهدیدات آمریکا و رژیم صهیونیستی در ماه‌های اخیر علیه تمامیت ارضی ایران افزایش یافته است و رونمایی از این نوع سلاح مخرب نوعی هشدار به دشمنان نظامی اسلامی است که پس از این باید در هر گونه اقدامی علیه ایران همه جوانب را در نظر بگیرند.در مجموع هر چه تلاش های آمریکا و ایادی آن برای از ریل خارج کردن قطار توانمندی‌های جمهوری اسلامی بیشتر می‌شود، اراده نیروهای مسلح هم برای ارتقای بنیه دفاعی آهنین می‌شود و تولید موشک هایپرسونیک همه رشته‌های دشمنان برای ضربه زدن به تمامیت ارضی ایران را پنبه خواهد کرد و این مسیر پیشرفت همچنان ادامه خواهد داشت.  

عناوین اخبار روزنامه شرق در روز چهارشنبه ۱۷ خرداد

ویژگی تفکر جهادی و الزامات موفقیت آن

محمدرضا یوسفی شیخ‌رباط
از دهه 1380، اصطلاحات روحیه انقلابی و تفکر جهادی در ادبیات سیاسی-اقتصادی کشور جریان پیدا کرد؛ اما این جریان هیچ‌گاه نتوانست از سطح ادعاها پا را فراتر گذارده و به مجامع علمی راه یابد. به‌همین‌دلیل نیز هیچ‌گاه مقبولیتی در مجامع علمی و سیاست‌گذاری پیدا نکرد. این پرسش در اینجا مطرح می‌شود که این تفکر چرا نتوانسته در مجامع علمی رشد کند و چرا نظام‌های تصمیم‌گیری در عمل اعتنایی به این اندیشه نکرده است؟ دلایل آن را می‌توان در ویژگی‌های این جریان که در پی می‌آید، بیان کرد. ویژگی اول، سیاست‌زدگی است. نشانه‌های زیادی بر این نکته وجود دارد. این گروه از اقتصاد مقاومتی سخن می‌گویند؛ اما پرسش این است که این گروه از چه زمانی به طرح این موضوع پرداخته‌اند. این اصطلاح پس از تحریم‌ها از سوی رهبری بیان شده است. این گروه پس از سخن رهبری در مقام تبیین و توجیه آن برآمدند. اگر ادعای این گروه، علمی و فکری است، طبیعی است که باید در نوشته‌ها و مطالب این افراد، اثری از مباحث اقتصاد مقاومتی پیش از بیان رهبری یافت می‌شد. از دیگر شواهدی که دلالت بر سیاسی‌بودن این جریان دارد، نحوه موضع‌گیری این گروه در مواجهه با دولت‌های مستقر است. معمولا تندترین حملات را از این گروه به دولت یازدهم و دوازدهم شاهد بودیم که در قامت بخش اقتصادی یک حزب سیاسی ظاهر شدند. آنان در حملات خود به دولت از هیچ امری دریغ نکردند؛ درحالی‌که یک اقتصاددان هرچند مخالف دولتی باشد، سهمی برای مشکلات ساختاری کشور و شرایط تحریمی، به‌ویژه در سال‌های 98 و 99 قائل خواهد بود.

دوم، این جریان به دولت و بهره‌مندی از امکانات مادی ‌آن وابسته است که این امر در جامعه دوقطبی‌شده کشور موجب کاهش مقبولیت و پیش‌داوری درباره آنان شده است. این وابستگی از جنبه دیگر نیز به این جریان ضربه زده است. آنان بیشتر از اینکه در مقابل جریان‌های دیگر به توان علمی خود تکیه کنند، به پشتوانه‌های سیاسی خود تکیه می‌کنند؛ از‌این‌رو حکایت آنان حکایت صنعت خودروسازی است که پس از چند دهه هنوز توان رقابت با دیگر خودروها را نداشته و با اتکا به انحصارات روی پای خود ایستاده است.

سوم، طرح یک اندیشه مستقل مبتنی بر گذار از مراحل جنینی، طفولیت تا بلوغ است. برای رسیدن به مرحله بلوغ، مسیری طولانی ازجمله وفاداری به روش‌های علمی باید طی شود. روش‌های علمی در نقد اندیشه‌ها، طرح نظرات، نقدپذیری، انعطاف‌پذیری، دوری از تعصب و تصلب الزامی است.

چهارم، برخورد ایدئولوژیک با مباحث علمی، ضعف مهم این نوع نگاه است. اینان مباحث علمی را در یک دوقطبی ضلالت و هدایت می‌بینند؛ درحالی‌که با نظریه‌های علمی که در مقام تبیین واقعیت خارجی، توصیه و پیش‌بینی هستند، نمی‌توان این‌گونه برخورد کرد. مطالعه عمیق اندیشه‌ها و نقد دقیق آنها نشان می‌دهد که هیچ مکتب بشری را نمی‌توان صد‌درصد خطا دانست.

پنجم، چنانچه گذشت این جریان فکری هنوز در مرحله ابتدایی به سر می‌برد؛ از‌این‌رو ادعاهای بزرگ هیچ تناسبی با این مرحله ندارد. تبیین به دور از هرگونه شعار و ارائه شفاف ادعا و دلایل و در معرض نقد قرار‌دادن آنها می‌تواند به رشد این ادبیات کمک کند.

‌ششم، یکی از راه‌های بازشدن مسیر علمی، گفت‌وگو و مناظرات علمی است؛ اما به دلایلی مناظره با این گروه از جذابیت لازم برخوردار نیست. یکی از آنها احتمال تبعات برای فرد مناظره‌کننده است. دوم ادبیات تهاجمی این گروه است که مناظره و گفت‌وگو را از فضای علمی خارج می‌کند و به گونه‌ای جنبه شخصی پیدا می‌کند که می‌تواند برای مناظره‌کننده تبعات داشته باشد. سوم به جای نقد اندیشه به نقد صاحبان اندیشه پرداخته می‌شود. به‌عنوان مثال دکتر درخشان در مناظره با دکتر غنی‌نژاد، در نقد راسل به جای نقد اندیشه او به بیان اصل و نسب و حواشی مربوط به آن پرداخت. این مناظره صرف‌نظر از درستی و نادرستی ادعاهای طرفین، یک نمونه از این نوع ادبیات است که کمکی به ارتقای سطح دانش نمی‌کند. این‌گونه مواجهه با مسائل اندیشه‌ای موجب بی‌حاصل‌شدن این نوع مناظرات و استقبال‌نکردن از این اندیشه و درنهایت رشد‌نیافتن این جریان و باقی‌ماندن در همان سطح ادعاهای بدون دلیل خواهد بود و نه‌تنها مجامع علمی، اقبالی به این نوع فکر نشان نخواهند داد، بلکه سیاست‌گذار نیز پس از مشتی تعارفات سیاسی، در مقام اجرا به دلیل ناپختگی علمی، اعتنایی به این نوع فکر نخواهد داشت و این در حالی است که الزاما همه نکاتی که این نگاه مطرح می‌کند، خطا نیست.

با توجه به نکات یادشده، به نظر می‌رسد تفکر جهادی و انقلابی در عرصه علم، راه درازی در پیش دارد که در صورت به دست آوردن پختگی لازم می‌تواند در آینده در مجامع علمی طرح شود.

عناوین اخبار روزنامه کيهان در روز چهارشنبه ۱۷ خرداد

موشک ‌هایپرسونیک فتاح 

سعدالله زارعی

دیروز در حضور رئیس‌جمهور از موشک «فتاح» رونمایی شد. در دقایق اولیه دیروز پیش از این، فرمانده هوا فضای سپاه در توئیتی کوتاه نوشت «طلوع سه‌شنبه، طلوع خورشید در یک روز عادی نیست، خورشید امروز با فتاح طلوع می‌کند». حدود 9 ماه پیش و در مراسم سالگرد شهید عظیم‌القدر «حسن طهرانی‌مقدم»، سردار حاجی‌زاده اعلام کرد همکاران او دست‌اندر‌کار ساخت یک موشک بالستیک ‌هایپرسونیک می‌باشند که سرعت بالایی دارد و در جو و خارج از جو می‌تواند مانور کند. وی در آن اعلام رسانه‌ای گفته بود، این موشک از همه سامانه‌های سپر موشکی عبور می‌کند و بعید است که حتی
تا ده سال آینده، فناوری که بتواند با آن مقابله کند، پدید آید.
دیروز موشک فتاح با برد 1400 کیلومتر و سرعتی معادل 16000 کیلومتربر ساعت به‌طور رسمی رونمایی گردید. سردار حاجی‌زاده اعلام کرد با رونمایی این موشک، ایران در ردیف چهارمین قدرت نظامی دنیا از حیث داشتن این فناوری قرار گرفته است. تولد موشک فتاح در نوع خود یک اتفاق راهبردی است. در این خصوص نکاتی وجود دارد:
1- در سطح بین‌المللی فشار زیادی به ایران وارد شد تا تولید موشک‌های برد بلند خود را متوقف گرداند؛ چه رسد به اینکه به سیاست تهاجمی افزایش کیفیت و کمیت موشک‌های خود ادامه دهد. البته مشکل اصلی غرب با ایران در این خصوص داشتن چنین موشک‌هایی نیست. هرچند اگر ایران نداشت و درصدد خرید از آنان برمی‌آمد، هرگز حتی موشک‌هایی با کیفیت پایین‌تر را هم به ایران نمی‌دادند. مشکل اصلی غرب با ایران این است که این جنگ‌‌افزارهای راهبردی، توسط خود ایرانی‌ها تولید می‌شود، بدون آنکه به جایی متکی باشند. یک تحلیلگر امور دفاعی و امنیتی مؤسسه واشنگتن نوشته است «ایران از نظر فناوری ساخت موشک‌های بالستیک بسیار قوی است و در اسنادی که به دست اسرائیل افتاد کاملاً مشخص بود که ایران می‌تواند موشک‌های قوی‌تر از شهاب 3 با سوخت جامد را برای پروژه فضایی خود تولید کند». البته موشک فتاح ارتباطی با پروژه فضایی ایران ندارد؛ اما با توجه به قدرت تخریبی آن و ایمنی که در مواجهه با اقدامات پدافندی دارد، یک رویداد راهبردی محسوب می‌شود. برد مؤثر این موشک و اعلام 1400 کیلومتر هم دارای معانی است و لذا رژیم صهیونیستی بیش از دیگران درباره این موشک سخن‌پراکنی کرد که ترکیبی از اظهار نگرانی و در ظاهر کم‌اهمیت شمردن آن بود.
2- مختصات فتاح نه تنها دیروز که رونمایی شد اعلام گردید، حتی حدود 9 ماه پیش یعنی در آبان 1401 - و درست در مراسم سالگرد شهید حاج حسن طهرانی‌مقدم، فرمانده هوافضای سپاه از عنقریب بودن رونمایی این موشک خبر داد و آنچه که از نظر فنی و حفاظتی قابل بیان بود را آن روز هم اعلام نمود. در آن زمان از اهمیت راهبردی و مختصات فنی این موشک پرده برداشته شده بود. این موضوع از نظر حفاظت اطلاعات، محل تأمل و ‌اشکال است چرا که دشمن را روی پروژه حساس می‌نماید و امکان اقدام نظامی علیه آن را فراهم می‌کند. اما مسلماً در این صحنه، حفاظت از اطلاعات پروژه، به‌طور جدی مدنظر قرار داشته و در همان حال متولی پروژه به این نتیجه قطعی رسیده است که علی‌رغم آنکه حدود ده ماه دیگر به رونمایی و قرار گرفتن در چرخه دفاعی کشور مانده، دشمنان چه از طریق اقدام مستقیم و چه از طریق جواسیس قادر به رخنه و شناسایی محل پروژه و آسیب‌زدن به آن نیستند. اهمیت این موضوع بسیار بیشتر از خود موشک فتاح می‌باشد. جالب این است که نتانیاهو و سرویس جاسوسی رژیم صهیونیستی چندین سال پیش با ‌اشاره به اسناد دزدیده شده، از اینکه ایران در آستانه رسیدن به موقعیت‌های بی‌بازگشت نظامی است، خبر داده بودند و در این فاصله هم مقامات امنیتی و نظامی رژیم دائماً از ضرورت حمله به تأسیسات ایران خبر می‌دادند اما حتی در آشوب‌های اخیر، جرأت اقدام نیافتند. در نهایت حدفاصل اعلام تا رونمایی سپری شد، در این دوران رژیم غاصب به دلیل قرار گرفتن در قوس بحران داخلی، به مسکنی نیاز داشت و حمله به تأسیسات حساس تولید فتاح می‌توانست در حکم این مسکن باشد. انفعال و بی‌تحرکی رژیم صهیونیستی در این دوره حدود ده ماهه و به تعبیر دقیق‌تر از زمانی که این پروژه شروع شد، بیانگر ناتوانی این رژیم در ردیابی پروژه و ‌آسیب وارد کردن به آن می‌باشد.
3- اضافه بر فضا و قدرت توفنده نظامی ایران در فضا، در سال‌های اخیر شاهد تحولات استراتژیکی در «دفاع مؤثر دریایی» هم بوده‌ایم. وبگاه آمریکایی «19 فورتی فایو» 4 مرداد سال گذشته به قلم «هریسون کاس» نوشت «دو دشمن اصلی آمریکا، روسیه و ایران دارای اژدرهای فراحفره‌زایی هستند. آلمان و ایالات متحده تنها کشورهای دیگری هستند که می‌توانند سلاح‌هایی برای مقابله با این جنگ‌افزار جدید بسازند.» این وبگاه نظامی نوشت «اژدر فراحفره‌زای «حوت» ایران که در سال 1385 در یک رزمایش رونمایی شد، می‌تواند از یک فراحفره برای حرکت با سرعت بالا در آب استفاده کند. سرعت این موشک زیردریایی دست‌کم چهار برابر اژدر معمولی زیرآبی است.»
گزارشا‌ت مراکز تخصصی نظامی بیانگر آن است که «فراحفره‌‌سازی» قابلیتی در کلاهک این‌گونه اژدر است که در آن با تولید حباب‌های بخار که از نوک دماغه و پوسته خود خارج می‌کند، لایه‌ای از گاز در اطراف آن شکل داده و بدین‌وسیله اژدر را از تماس مستقیم با آب دور می‌کند. تنها دو کشور ایران و روسیه دارای اژدری با این قابلیت می‌باشند. این اژدر که در خارج «ماهی نهنگ‌خوار» هم خوانده شده است، قابلیت پرتاب از شناور یا از زیردریایی با عمق 100 متر را دارد. در واقع آنچه دیروز در دنیا در مورد موشک فتاح مطرح گردید، به نوعی بیانگر تکمیل زنجیره دفاعی توأمان ایران در هوا، زمین و دریا می‌باشد. اعتراف دنیا به اینکه «فتاح» و «حوت» در ردیف بالاترین کلاس نظامی دنیا به حساب می‌آیند، قدرت دفاعی تهاجمی ایران را به تصویر می‌کشد.
۴- رهبر معظم انقلاب اسلامی در مراسم سی‌و‌چهارمین سالگرد ارتحال حضرت امام فرمودند، دو عنصر «ایمان» و «امید»، مهم‌ترین سرخط حضرت امام در طول دوران مبارزه و پس از آن بوده است و بعد فرمودند آنچه من از شما - پیروان حضرت امام - می‌خواهم این است که به این دو عنصر بارز توجه داشته باشید. بعد ‌اندرز دادند که هر کسی که ایمان و امید مردم را به نحوی تضعیف کند، در خط دشمنان قرار دارد.
آنچه درباره پیشرفت موشکی و رسیدن ایران به موقعیت ابرقدرتی در عرصه نظامی گفته می‌شود، ترکیب ایمان و امید در مجموعه‌های جوانی بوده که قاعدتاً در چرخه اداره کشور چندان به چشم نمی‌آیند، اما با اقدامات حیاتی و غریبانه خود کشور را بیمه می‌کنند. یک لحظه تصور کنیم که این جوانان و این دستاوردهای حیاتی آنان نبودند و ما در چرخه تحول جهانی می‌خواستیم درصدد جایگاه مناسب ملت ایران باشیم. چطور می‌توانستیم؟ آیا با اولین حرکت، پای ما را نمی‌شکستند؟ آیا از داخل خلیج‌فارس و یا از یک پایگاه نظامی، با یک هجوم ساده، ایران را سرکوب نمی‌کردند. امروز نه تنها این اقدام برای آنان امکان‌پذیر نیست، حتی علی‌رغم خبر یافتن قبلی آنان که به صورت رسمی و توسط خود مسئول پروژه بیان شد، نتوانستند هیچ کاری و به تعبیر حضرت امام هیچ غلطی بکنند.
ما توانمندی ساخت نه فقط تجهیزات نظامی بلکه تجهیزات بسیار حساس غیرنظامی مثل ساخت توربین‌ها را هم داریم و می‌توانیم فقط از طریق فروش قطعات حساس، اقتصاد کشور را از وضع متزلزل کنونی خارج کنیم.
۵- رونمایی از موشک ‌‌هایپرسونیک می‌تواند یک پیام آشکار برای دولت‌هایی داشته باشد که بر سر راه منافع ملت ایران دست به اقدامات غیرقانونی، خودسرانه و متجاسرانه می‌زنند. این توانمندی فقط نباید در بعد دفاع نظامی به عنوان یک موشک بازدارنده عمل کند، بلکه باید در جنبه‌های اقتصادی و سیاسی نیز بازدارندگی خود را نشان دهد. چرا در حالی که دشمن در اعمال جنگ علیه ملت ایران، میان صحنه‌های نظامی، اقتصادی، سیاسی، امنیتی، فرهنگی و حتی دیپلماتیک تفکیک نمی‌کند و هر عرصه‌ای برای او عرصه تهاجم به ملت ایران محسوب می‌شود و اگر بتواند در ورود به آن تردید نمی‌کند، ما باید میان تهدیدات دشمن تفکیک کنیم؟ ما باید به دشمن بگوییم، نتیجه توسل او به تحریم‌های غیرقانونی علیه منافع ایران، حتماً تخریب منافع او به هر وسیله ممکن از سوی ما خواهد بود. توانمندی نظامی ایران می‌تواند بازدارندگی اقتصادی و سیاسی هم داشته باشد. البته روشن است که ما دنبال تنش نیستیم، اما می‌گوییم اقدام محدودیت‌زا، اقدام محدودیت‌زا را در پی می‌آورد. این منطقی بازدارنده است نه تنش‌آفرین.
روزنامه وطن امروز

فتاح و تأثیر بر سپرهای موشکی
مهدی بختیاری
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بامداد دیروز نخستین موشک هایپرسونیک خود را رونمایی کرد.
این موشک با برد 1400 کیلومتر، سرعتی برابر با 13 ماخ دارد که معادل 16000 کیلومتر در ساعت است و همزمان از یک سر جنگی با موتور کروی سوخت جامد و نازل متحرک نیز بهره می‌برد که قابلیت مانور در همه جهات به صورت دورانی را دارد.
۱- دستیابی ایران به فناوری طراحی و ساخت موشک هایپرسونیک شاید مهم‌ترین خبر در حوزه موشکی طی سال‌های گذشته و بدترین خبر برای سامانه‌های پدافندی دشمنان ایران باشد، چراکه این موشک به‌واسطه سرعت بسیار بالا، کار را برای سامانه‌های پدافند ضدموشکی دشمن بسیار سخت کرده و کارایی آنها را به سمت صفر می‌برد.
البته سرعت تنها مولفه مهم موشک‌های هایپرسونیک نیست، بلکه مهم‌تر از آن، مسیر حرکتی پرتابه همراه با هدایت و کنترل برای طی مسیر حرکت تا هدف و فرار از سامانه‌های پدافندی دشمن با قابلیت مانورپذیری بالاست.
با دستیابی ایران به برد مورد نظر در موشک‌های بالستیک (2 هزار کیلومتر) تمرکز سازندگان ایرانی روی ۲ مولفه دیگر یعنی دقت و قدرت قرار گرفت که به افزایش مناسب دقت موشک‌ها و نحوه هدایت و کنترل سر جنگی آنها تا زمان اصابت به هدف انجامید.
۲- خانواده موشک‌های فاتح - که حالا باید فتاح را جدیدترین عضو آن دانست - از حیث نقطه‌زنی، با دارا بودن قابلیت «هدایت تا پایان مسیر» یعنی لحظه اصابت به هدف، تبدیل به دقیق‌ترین موشک‌های ایرانی شدند اما با ساخت موشک هایپرسونیک فتاح، این موشک‌ها حالا از یک سرعت بسیار بالا و مانورپذیری بیشتر نیز بهره می‌برند که خبری بد برای آمریکایی‌ها و رژیم موقت صهیونیستی خواهد بود.
رژیم صهیونیستی در سال‌های گذشته بیشترین سرمایه‌گذاری را روی تقویت سامانه‌های پدافند موشکی خود کرده است که برخی از آنها با هدف مقابله با موشک‌های بالستیک دوربرد ایرانی طراحی و ساخته شده‌اند.
۳- مقابله با سپرهای موشکی چند راهکار کلی دارد که یکی از آنها شلیک انبوه به سمت هدف است که این سامانه‌ها را از رهگیری و انهدام تمام آنها ناتوان می‌کند (مانند آنچه در نبرد «سیف‌القدس» در سال ۲۰۲۱ رخ داد و دیدیم به دلیل انبوه شلیک راکت‌های فلسطینی، برخی از آنها موفق به عبور از گنبد آهنین شده و حتی به شهرهای مهمی مثل تل‌آویو نیز برخورد کردند).
راهکار دیگر که به نظر می‌رسد در کنار تاکتیک «شلیک انبوه» مدنظر فرماندهان ایرانی قرار گرفته، استفاده از موشک‌های جدید با سرعت بالا و قابلیت مانورپذیری است که هم کار را برای سپرهای موشکی دشمن سخت کرده و هم بازار فروش تسلیحات ضدموشکی آمریکا به کشورها را تا حد زیادی کساد خواهد کرد.
موشک هاپیرسونیک ایرانی با ورود به سازمان رزم نیروی هوافضای سپاه پاسداران حتما تاثیرات شگرفی بر این سپرهای موشکی خواهد داشت.
جمهوری اسلامی به یگان موشکی خود به عنوان اصلی‌ترین بازو در پیشبرد اهداف دفاعی و بازدارندگی نگاه می‌کند و بیشترین تمرکز و سرمایه‌گذاری را در این حوزه (در کنار حوزه پهپادی) کرده است که منتج به طراحی و ساخت موشک‌های جدید با فناوری‌های روز دنیا شده است.
 
روزنامه رسالت
دستور کار روزانه جهان سیاست
محمدکاظم انبارلویی
۱- مردم ایران و جهان، ۶۰ سالگی قیام تاریخی و حماسی ۱۵ خرداد که سرآغاز انقلاب اسلامی بود را با حضور حماسی خود گرامی داشتند.

خوبان عالم در این روز جمع شدند تا یاد مردی را گرامی بدارند که پرچم برافراشته رسالت‌های الهی در عصر ما بود.
مردم ایران و شیفتگان امام (ره) در سراسر جهان به تکریم شخصیتی نشستند که به قول رهبری معظم انقلاب اسلامی؛ «سرآمد تاریخ ایران و جهان بود.»
مردی که تیر خلاص به ساخت سیاسی سلطنت زد و پرچم مردم‌سالاری دینی را برافراشت. مردی که استبداد را به آزادی و بی‌هویتی را به هویت تبدیل کرد و زنگ بیداری را در جهان اسلام به صدا درآورد.
۲- رهبری معظم انقلاب در بیانات روشنگرانه خود در مرقد مطهر امام (ره) به دو عامل سخت‌افزاری و نرم‌افزاری امام (ره) در پدیداری شگفتی‌های انقلاب اشاره کردند و فرمودند : سخت‌افزار او یک‌قلم و یک کاغذ و چند نوار کاست بود و نرم‌افزار این تحول عظیم تاریخی «ایمان» و «امید» بود!
امام با این ابزار ساده ، پشت ابرقدرت‌ها را به خاک مالید.
برخی علمای علم ارتباطات معتقدند کسی که توانایی تعیین دستور روز را در جهان سیاست داشته باشد، مدیر جهان است. آمریکا و شوروی ۶۰ سال پیش دو قدرتی بودند که دستور کار روزانه سپهر سیاست آن روزگاران را تعیین می‌کردند.
امام (ره) با قیام ۱۵ خرداد مدیریت جهان را با زدن زیر میز دستور کار روزانه آمریکا و شوروی به عهده گرفت.او هیچ قدرتی جز قدرت خداوند را به رسمیت نشناخت.
۳- از قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ تاکنون تمام قدرت‌های جهان جمع شده‌اند تا این امتیاز رهبری و مردم ایران را بگیرند تا دیگر جمهوری اسلامی تعیین‌کننده دستور روز در جهان سیاست نباشد.
یک جریان خائن و وابسته ازیک‌طرف و یک جریان ترسو و بزدل از طرف دیگر فشار می‌آورند تا جمهوری اسلامی سر میزی بنشانند که دستور کار آن را آمریکا تعیین می‌کند.
نتیجه این ایستادگی امام و رهبری برای تعیین دستور روز «جهان سیاست» و «سیاست جهان» این شد که امپراتوری عظیمی چون اتحاد جماهیر شوروی به موزه تاریخ سپرده شد و آمریکا حداقل در سیاست‌های خود در غرب آسیا با شکست‌های فاحش روبه‌رو شود. امروز رژیم صهیونیستی که ارتش‌های ۵ کشور عربی را در جنگ ۶ روزه زمین‌گیر کرده بود، در محاصره نیروهای مقاومت در مرزهای سرزمین‌های اشغالی است و با روزی ۲۲ عملیات مسلحانه در داخل سرزمین‌های خود روبه‌رو است و از همه مهم‌تر به اجتماعات عظیم نارضایتی در داخل و دوقطبی شدید سیاسی در حاکمیت رسیده است.
۴- امروز پس از گذشت ۶۰  سال از قیام ۱۵ خرداد ، دشمن برتری نظامی ملت ایران را در هوا، دریا و زمین و جنگ سایبری پذیرفته و انگشتان خود را از روی ماشه جنگ سخت برداشته است و فقط روی جنگ روانی ،
 جنگ شناختی و جنگ اقتصادی حساب بازکرده است.
دشمن امروز «نشاط» اجتماعی و سیاسی مردم را نشانه گرفته است.
دشمن هرروز با دروغ، تحریف، بزرگ‌نمایی مشکلات و کوچک‌نمایی پیشرفت‌ها در رسانه‌های جهنمی خود به «اعتبار» ، «اعتماد» و «ایمان» مردم، به نظام شلیک می‌کند.دشمن همواره انقلاب را به بن‌بست رسیده و شکست‌خورده روایت‌سازی می‌کند. 
این در حالی است که خود آن‌ها در این مخمصه گیرکرده‌اند.
دیلی تلگراف اخیرا فاش ساخت بیش از دو هزار بانک از ۴۸۰۰ بانک موجود در آمریکا ورشکست شده‌اند!
رابرت کندی، نامزد انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا در سخنرانی خود اعتراف کرده است یک‌چهارم آمریکایی‌ها شب‌ها گرسنه می‌خوابند!
۵- وظیفه جبهه انقلاب این است که با همه ظرفیت خود به میدان بیاید با تولید «نشاط» اجتماعی و سیاسی،جلوی تزریق میکروب ناامیدی و بدبینی که توسط رسانه‌های دشمن زیرپوست جامعه صورت می‌گیرد را با جهاد تبیین بگیرد.دشمن با قبح‌زدایی از منکرات و تقدس‌زدایی از معروفات و دوقطبی‌سازی‌های مصنوعی می‌خواهد جمهوریت و اسلامیت نظام را در سال منتهی به انتخابات هدف قرار دهد. 
۶- ملت ما بنا به وصیت امام (ره) و راهبردهای هوشمندانه رهبری باید همچنان با ؛
الف- پرچم‌داری مبارزه با ستم و استبداد جهانی و امپریالیسم آمریکا
ب- پرچم‌داری اسلام و قرآن و الهیات رهایی‌بخش در جهان
ج- پرچم‌داری دفاع از مظلوم و حقوق بشر به معنای واقعی
د- پرچم‌داری دموکراسی  و آزادی در جهان
ح- علمداری آزادی قدس به‌عنوان اصلی‌ترین آرمان الهی مسلمانان جهان
دستور روزانه سیاست در جهان را تعیین کند و مدیریت جهان را از تبهکاران و متجاوزان و غارتگران جهانی خارج نماید.
۷- متأسفانه عده‌ای می‌خواستند با سیاست‌های برجامی انقلاب را از مسیر  امام (ره) و رهبری خارج کنند. تأسف بالاتر این‌که حالا که در مسند نیستند باز به این کار اصرار دارند.
کافی است نوشته اخیر محمدجواد ظریف را در تداوم دیپلماسی التماسی بخوانید تا عمق فاجعه را در سیاست خارجی دولت قبل درک کنید.
نظرات بینندگان
ارسال خبرنامه
برای عضویت در خبرنامه سایت ایمیل خود را وارد نمایید.
نشریات