آپارتاید انگلیسی

استعمار برآمده از نگرشی است که مردمان مستعمرات را به کلی خارج از انسانیت دانسته و برای استعمارگران جایگاه بالاتری قائلند. این نگاه در دوران چندین دهه‌ای اشغال شبه قاره از سوی انگلیسی‌ها به اوج خود می‌رسد و استعمارگران با تمام توان بر تحقیر و خوار کردن مردم هند تأکید دارند؛ چرا که این ترفند را باید سازکاری برای تداوم و استمرار استعمار دانست. «ویل دورانت» مورخ مشهور آمریکایی که مدتی از نزدیک، شاهد رفتار زشت استعمار انگلیس با مردم هند بوده، در کتابی که به منظور دفاع از مظلومیت هندیان نوشته است، با اشاره به سیر سلطه انگلیس بر آن کشور می‌نویسد: 

«طرز رفتار افراد انگلیسی در هندوستان طوری است که گویی یگانه وسیله ابقای مقام و تزئید جبروت و بزرگی خود را در این می‌دانند که با یک رویه تحقیرآمیز در هر قدم قدرت و اختیار و امتیاز خود را نسبت به اهالی بنمایانند، به هیچ وجه در حیات و زندگانی مردم شرکت نجویند، و هرگونه امتیاز و اجتماع اشرافی را به خود تخصیص داده‌اند و عموم اهالی را مانند جمعی بنده و برده می‌شمارند و در مقابل خویش خاک راه می‌پندارند.»

«کوهن» این طرز معاملات مستبدانه و جابرانه را در تمام مستعمرات انگلیس بی‌نظیر می‌داند. «ساندلارند» اطلاع می‌دهد که انگلیسی‌ها در هندوستان طوری با اهالی سلوک می‌کنند که گویی آنها را غریب و بیگانه و اجنبی و فاقد هرگونه حقوقی در آن سرزمین می‌دانند. وی مواردی را شرح می‌دهد که به چشم خود دیده است چگونه سربازان پست انگلیسی، علما برهمن و راجه‌های تربیت شده و محترم را از طبقه اول قطار با کمال تحقیر و توهین بیرون انداخته و به آنها اجازه نداده‌اند که با خودشان در یک طبقه بنشینند. «ساول زیماند» گفتار او را با بیان زیر تأیید می ‎کند: «امتیاز پست‌ترین افراد انگلیسی در مقابل اهالی هندوستان درست امتیازی است که در آفریقای جنوبی ما بین خود و وحشی‌های سیاه قائل هستند، یعنی هر یک از افراد انگلیسی می‌تواند در هر مورد هر یک از افراد هندی را بدون محاکمه و تحقیق مجازات کند. من اینقدر نظایر این را به چشم خود دیده‌ام که اگر بخواهم آنها را بنویسم مثنوی هفتاد من کاغذ می‌شود.»